Свята-Петра-Паўлаўская царква (Вензавец)

Свята-Петра-Паўлаўская царква — праваслаўны храм у аграгарадку Вензавец Дзятлаўскага раёна Гродзенскай вобласці. Размешчаны ў цэнтры аграгарадка.

Праваслаўны храм
Свята-Петра-Паўлаўская царква
53°25′19″ пн. ш. 25°19′57″ у. д.HGЯO
Краіна	Беларусь
Аграгарадок	Вензавец
Канфесія	Праваслаўе
Епархія	Навагрудская
Благачынне	Дзятлаўскае
Архітэктурны стыль	рэтраспектыўна-рускі
Архітэктар	Леанард Аўгусцінавіч Кржыжаноўскі
Будаўніцтва	1872—1875 гады
Статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 413Г000696шыфр 413Г000696
Стан	дзейнічае
Медыяфайлы на Вікісховішчы

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Свята-Петра-Паўлаўская царква.

Гісторыя

Праект царквы, 1867 год

Царква ў 1941 годзе

Папярэдні драўляны храм быў збудаваны ў 1755 годзе ў стылі барока ў традыцыях народнага драўлянага дойлідства^[1]. Да 1845 года царква струхнела і патрабавала капітальнага рамонту. У 1860 годзе яна была канчаткова закрыта для набажэнстваў.

21 верасня 1865 года святар А. Васілеўскі звярнуўся да гродзенскага губернатара І. М. Скварцова з хадатайствам аб будаўніцтве новага храма. Праект царквы ў тым жа годзе прадставіў гродзенскі архітэктар Мікалай Ціхвінскі^[2], аднак ён не быў ажыццёўлены.

Гродзенскаму грамадзянскаму інжынеру Леанарду Кржыжаноўскаму 20 мая 1867 года даручылі скласці праект і каштарыс^[3] на ўзвядзенне мураванай царквы на 350 вернікаў. 7 лютага 1869 года прыхаджане склалі «прыгавор», у якім хадайнічалі перад начальствам.

У 1871 годзе старая царква была разабрана і на яе месцы ў цэнтры Вензаўца, пры паштовым тракце Навагрудак — Вільня, у 1872—1875 гадах з цэглы і бутавага каменю была збудавана царква.

Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 21 верасня 2010 года царкве быў нададзены статус гісторыка-культурнай каштоўнасці рэгіянальнага значэння.

Архітэктура

Помнік архітэктуры рэтраспектыўна-рускага стылю. Падоўжна-восевая сіметрычная прасторавая кампазіцыя храма паслядоўна ўключае трох’ярусную шатровую званіцу (2 васьмерыкі на чацверыку), кароткую трапезную, кубападобны асноўны аб’ём і паўкруглую апсіду. Пакаты чатырохсхільны дах асноўнага аб’ёму завершаны пяцікупаллем, якое дапаўняецца макаўкай званіцы. Атынкаваныя фасады насычаны масіўнай архітэктурнай пластыкай, запазычанай са старажытнарускага царкоўнага дойлідства: вялікія фасадныя арачныя парталы ў кілепадобным абрамленні, какошнікі, прамавугольныя панелі цокаля і званіцы, круглыя прафіляваныя разеткі, плоскасныя ліштвы арачных аконных праёмаў, буйнапрофільны карніз з сухарыкамі. Галоўны ўваход вырашаны масіўным і глыбокім арачным парталам на буйных пілонах.

Зноскі

1. Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі ў г. Гродна, ф. 97, воп. 1, спр. 72, арк. 25 — 28.
2. Кулагин А. Н. Гродненские зодчие XIX — начала XX веков (новые архивные изыскания). // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Выпуск 24. — Мінск, «Права і эканоміка». — 2018. — С. 78—79
3. Кулагин А. Н. Архивные сведения о гродненских зодчих XIX — начала XX веков // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Выпуск 23. — Мінск, «Права і эканоміка». — 2017. — С. 47—48