Снежны барс (тытул у альпінізме)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Снежны барс (значэнні).

Снежны барс — неафіцыйны тытул (званне) у альпінізме. Афіцыйная назва жэтона, якім узнагароджваюцца альпіністы, якія заваявалі найвышэйшыя вяршыні, размешчаныя на тэрыторыі былога СССР, — «Пакарыцель самых высокіх гор СССР».

Гісторыя

Званне і знак заснаваны ў 1967 годзе. Аўтарам эскіза нагруднага знака стаў заслужаны майстар спорту, заслужаны трэнер СССР І. І. Антановіч  (руск.). Жэтон пранумараваны. Нумар кожнага жэтона замацоўваецца за альпіністам у парадку паступлення інфармацыі аб здзейсненых узыходжаннях^[1].

Гэты жэтон карыстаецца павагай не толькі ў новых незалежных дзяржавах, якія ўтварыліся на тэрыторыі СССР (СНД), але і ў многіх замежных краінах. У афіцыйны спіс альпіністаў, узнагароджаных гэтым жэтонам, уваходзіць шмат замежных альпіністаў.

Усяго званне «Снежнага барса» за ўзыходжанні ў перыяд 1961—2010 гг. прысвоена 567 альпіністам, уключаючы 29 жанчын^[2].

У розныя перыяды часу альпіністам, якія падымаліся на вяршыні, уручаўся жэтон:

• з 1961 г. па 1984 г. — 4 сямітысячнікі — пік Камунізму, пік Перамогі, пік Леніна, пік Каржанеўскай
• з 1985 г. па 1989 г. — 4 сямітысячнікі — пік Камунізму, пік Хан-Тэнгры, пік Леніна, пік Каржанеўскай^[1]

З 1990 г. і па цяперашні час жэтонам ўзнагароджваюцца альпіністы за заваяванне ўсіх 5-ці гор былога Савецкага Саюза вышынёй звыш 7000 м (спіс прыведзены ў парадку змяншэння складанасці і небяспекі ўзыходжання)^[1]:

• 2 вяршыні ў гарах Цянь-Шань :
  • Пік Перамогі (7439 м),
  • Пік Хан-Тэнгры (7010 м);
• 3 вяршыні Паміра :
  • Пік Ісмаіла Самані (былы пік Камунізму, 7495 м),
  • Пік Леніна (з 2006 пік Абуалі ібн Сіна з таджыкскага боку, 7134 м),
  • Пік Каржанеўскай (7105 м).

Рэкорды

• Барыс Коршунаў (Расія, Масква) стаў 9-разовым «Снежным барсам» (1981—2010)^[2].
• Барыс Коршунаў (Расія, Масква) апошні раз выканаў нарматыў ва ўзросце 69 гадоў^[2].
• Андрэй Цялішчаў (Казахстан, Усць-Каменагорск) у 22 года стаў самым маладым «Снежным барсам» (1986)^[2].
• Малік Ісмет (Казахстан, Алматы) стаў першым «Снежным барсам» за адзін сезон (1991)^[2].
• Анджэй Баргель  (укр.) (Польшча) — выканаў усе 5 узыходжанняў у 29 дзён 17 гадзін 5 хвілін ад выхаду базавага лагера 15 ліпеня (лета 2016)

Спіс беларускіх альпіністаў, узнагароджаных тытулам

• Леанід Лазоўскі (Мінск, 1982)
• Эдуард Ліпень (Мінск, 1982)
• Аляксандр Дуброўскі (Мінск, 1991)
• Анатоль Камароў (Мінск, 1991)
• Віктар Кульбачанка (Мінск, 1991)
• Васіль Ражкоў (Мінск, 1991)
• Анатоль Лутаў (Мінск, 1993)
• Міхаіл Мельнікаў (Мінск, 1993)
• Віктар Парашкоў (Мінск, 1993)
• Сяргей Стацэвіч (Мінск, 1993)
• Уладзіслаў Каган (Мінск, 2012)

Зноскі

1. Стариков Г. А. История появления жетона «Покоритель высочайших гор СССР» («Снежный барс ») (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 18 серпня 2011. Праверана 30 січня 2012.
2. Список альпіністів, нагороджених жетоном «Підкорювач найвищих гір СРСР» (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 10 грудня 2016. Праверана 30 січня 2012.