Страуснік звычайны

Страуснік звычайны^[1][2] (Matteuccia struthiopteris) — від папараці сямейства Анаклеевыя (Onocleaceae). Грацыёзная дэкаратыўная расліна, якую вырошчваюць у цяністых парках. Лекавая расліна. Рэдкі від, мае патрэбу ў ахове.

Страуснік звычайны на паштовай марцы СССР, 1987

Страуснік звычайны
Навуковая класіфікацыя
Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Папарацепадобныя Клас:  Папараці Парадак:  Мнаганожкі Сямейства:  Анаклеевыя Род:  Страуснік Від:  Страуснік звычайны
Міжнародная навуковая назва
Matteuccia struthiopteris (L.) Tod., 1866
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   17596 NCBI   3277 EOL   597357 GRIN   t:400400 IPNI   17145680-1 TPL   tro-26602315

Апісанне

Шматгадовая расліна, 60—170 см вышынёй, з тоўстым карэнішчам і пучком дыморфнага лісця. Вегетатыўнае лісце зялёныя, двойчы пёрыстае, з шырокападоўжанай вострай пласцінкай. Спораноснае лісце бурае, пёрыстае, менш вегетатыўнага, развіваюцца ўнутры, створанай вегетатыўнымі лістамі. Пёры першага парадку ў гэтага лісця лінейныя, цэльнакрайнія, амаль цыліндрычна згорнутыя. Сорусы спачатку круглявыя, затым бесперарыўныя, размешчаныя на патаўшчэннях жылак, прыкрытыя вельмі выпуклым, па краі скасаваным пакрывальцам, якое рана ападае^[3].

Жыццёвы цыкл

Пад восень у цэнтры разеткі вегетатыўнага лісця развіваюцца спецыяльныя лісткі, на якіх ў спарангіях утвараюцца спроры^[4]. Дарэчы, найбольш верагодна, што менавіта з імі звязана ўзнікненне легенды пра кветку папараці^[4]. Споранасяць у другой палове лета — пачатку восені.

Распаўсюджанне і асяроддзе пражывання

Від распаўсюджаны ва Усходняй і Паўночнай Еўропе, Паўночнай Азіі і Паўночнай Амерыцы^[5]. Ва Украіне сустракаецца ў Карпатах, на Палессі (у прыватнасці сустракаецца на мяжы Ровеншчыны і Валыні — у ваколіцах с. Борбын, і на Крэмэнечыні — на тэрыторыях Крэмэнэцкага батанічнага саду  (укр.) і нацыянальнага прыроднага парку «Крэмэнэцкія горы»  (руск.) і ў лесастэпе.

Адна з рэдкіх раслін, якую можна ўбачыць толькі на лясістых берагах рэк, у цяністых лясах на багатых глебах, у месцах, не парушаных чалавекам. Расце ў цяністых лясах, на вільготных хмызняках і альшаніках, у вільготных ярах. Расліна дэкаратыўная, шырока культывуецца: гэта адна з самых папулярных папарацей, якія выкарыстоўваюцца ў азеляненні.

Зноскі

1. БелЭн 2002.
2. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 82. — 160 с. — 2 350 экз.
3. Подсемейство кочедыжниковые (Athyrioideae) // Жизнь растений : В шести томах / Гл. ред. чл.-корр. АН СССР, проф. Ал. А. Фёдоров; под ред. проф. И. В. Грушвицкого и канд. биол. наук С. Г. Жилина. — М.: Просвещение, 1978. — Т. 4: Мхи, плауны, хвощи, папоротники, голосеменные растения. — 447 с. — 300 000 экз.
4. Гіпотеза походження легенди про цвіт папороті – Національний природний парк "Кременецькі гори" (укр.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 12 ліпеня 2019. Праверана 12 ліпеня 2019.
5. Kato M., Iwatsuki К. Phytogeographic relationships of pteridophytes between temperate North America and Japan(англ.) // Ann. Missouri Bot. Gard. — С. 724—733.