Судна

Су́дна^[3] — па вызначэнні ваенна-марскога слоўніка^[4], плаўсродак, якае выкарыстоўваецца ў якасці транспартнага сродку. Такім чынам, плывучыя прычалы, пантоны і г. д. да суднаў не адносяцца.

Судна
Браняносец Чорны прынц. Фатаграфія сярэдзіны 1880-х
Прывад	Вясло, ветразь, паравая машына, турбіна, атамны рэактар
Перыяд	З 13000 да н.э.[1]
Скорасць	Найбольшая: 300 вузлоў (555 км/г)[2]
Вобласць ужывання	Грамадскі транспарт, грузаперавозкі, Спорт, Забавы, Навуковыя даследаванні
Інфраструктура	Сусветны акіян, рэкі, азёры

Увогуле пад тэрмінам судна маецца на ўвазе любы транспартны сродак для перавозкі пасажыраў ці грузаў праз адну з традыцыйна не прыстасаваных для чалавека прастор — гэта значыць любую, акрамя наземнай^[5].

Непасрэдна ў рух судна прыводзіцца рухавіком, у якасці якога выкарыстоўваецца буксірны канец, вясло, вяслярнае кола, ветразь, шруба (пагружаная ў ваду ці паветраная) ці рэактыўны струмень (не вады). Рухавік (для самаходных суднаў) прыводзіцца ў дзеянне рухавіком, які пераўтварае патэнцыйную энергію працоўнага рэчыва (каларыйная ежа, вугаль, прадукты перапрацоўкі нафты, сціснутае паветра, ядзернае паліва) і хімічная энергія акумулятараў, у механічную энергію руху, у ролі якога выкарыстоўваецца крыніца мускульнай сілы, рухавік унутранага згарання (Дызелі ці Ота), электраматор, паравая машына, турбіна або рэактыўны рухавік.

Паводле МППСС^[6] (Міжнародныя правілы папярэджання сутыкненняў суднаў у моры), правіла 3а^[7]: слова «судна» азначае ўсе віды плывучых сродкаў, уключаючы неводазмяшчальныя судны (напрыклад, на судна на паветранай падушцы, экраналёты і г. д.) і гідрасамалёты, якія выкарыстоўваюцца ці могуць быць скарыстанымі ў якасці сродкаў перамяшчэння па вадзе

Тэрмін карабель блізкі па значэнні да паняцця судна, але не раўназначны яму. Судна — шырэйшае паняцце. Так, вяслярную лодку, водны веласіпед ці дошку для сёрфінгу нельга назваць караблём, аднак яны з’яўляюцца суднамі. Караблямі звычайна завуцца толькі досыць вялікія судны ваеннага прызначэння ці парусныя судны з вызначаным відам абсталявання. Караблямі прынята лічыць усе судны, якія нясуць на сабе ваенна-марскі сцяг, незалежна ад іх памеру. Прыклад: караблі (у тым ліку маніторы) Дняпроўскай, Дунайскай, Амурскай і Пінскай ваенных флатылій. Акрамя ўнікальнай уласнай назвы, караблі, як правіла, маюць дзяржава сцяга, порт прыпіскі і класіфікацыйнае таварыства.

Зноскі

1. Сергей Токарев. Краткая история корабля (руск.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 13 ліпеня 2012. Праверана 31-01-2010.
2. Рэкорд хуткасці на вадзе (нявызн.)(недаступная спасылка). ginnes.su. Архівавана з першакрыніцы 20 снежня 2012. Праверана 13 чэрвеня 2009.
3. БелЭн 2002, с. 251—252.
4. Военно-морской словарь (руск.) / Гл. ред. В. Н. Чернавин. — М.: Воениздат, 1989. — 511 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-203-00174-X.
5. Вядома, аднак, што рускія князі ў старажытнасці з поспехам выкарыстоўвалі для перамяшчэння па зямлі свае ладдзі, пастаўленыя на колы падчас паходаў на Царград
6. МППСС Архівавана 17 жніўня 2009. (недаступная спасылка)
7. Міжнародныя правілы папярэджання сутыкненняў суднаў у мора, правіла 3а Архівавана 8 мая 2005.