Сфагнум

род імхоў From Wikipedia, the free encyclopedia

Сфагнум
Remove ads

Сфа́гнум, сфагнавы мох[1], тарфяны мох (Sphagnum) — адзіны род імхоў сямейства сфагнавых.

Хуткія факты Навуковая класіфікацыя, Міжнародная навуковая назва ...
Remove ads

Апісанне

Адна-, двухдомныя лістасцябловыя расліны. Дзярнінкі буйныя, мяккія, рыхлыя або шчыльныя, ад бледна-зялёных да жоўтых, бурых, пурпуровых або чырванаватых, часта ўтвараюць суцэльнае покрыва. Сцябло без рызоідаў, шматрадова аблісцелае, з шматлікімі чарапіцападобна аблісцелымі галінкамі, знізу паступова адмірае. Галінкі сабраны пучкамі, а на верхавінцы ўтвараюць разетку або галоўку. Лісце тонкае, без жылкі, мае два тыпы клетак — вузкія хларафіланосныя і шырокія ваданосныя. Сфагнум здольны ўбіраць многа вады (у 20-30 разоў больш за яго паветрана-сухую масу) і ўтрымліваюць яе ў дзярнінцы. Сцябловае лісце ад трохвугольнага да языка- або лапатападобнага, галінкавае — ад яйцападобнага да лінейнага, часта ўвагнутае.

Галінкі з антэрыдыямі булавападобна ўздутыя, часта ярка афарбаваныя. Архегоніі на верхавінцы буйналіставых укарочаных галінак. Каробачка шарападобная, бліскучая, цёмна-бурая, з невялікім вечкам, без перыстома, на несапраўднай ножцы. Споравы мяшок шапачкападобны.

Remove ads

Пашырэнне

Пашыраны паўсюдна за выключэннем арктычных пустынь, арыдных абласцей, у тропіках сустракаецца толькі ў гарах. Найбольш значная роля — у лясной паласе Паўночнага паўшар'я. Пасяляецца на вільготных месцах, спрыяе хуткаму забалочванню тэрыторыі, бо здольны актыўна паглынаць і ўтрымліваць вільгаць. З'яўляецца ўтваральнай раслінай сфагнавых балот.

Найбольшая відавая разнастайнасць у Паўднёвай Амерыцы[крыніца?].

На Беларусі 35 відаў, растуць на балотах (пераважна вярховых і пераходных), у забалочаных і сырых лясах, на мокрых лугах. Спараносяць у жніўні.

У Расіі расце 42 віды[2].

Remove ads

Гаспадарчае значэнне і ўжыванне

З-за малой цеплаправоднасці ўжываецца ў будаўнічай справе як ізаляцыйны матэрыял у выглядзе пласцінак, парашка, якія вырабляюцца з гэтага торфу; таксама дэзадарыруючы сродак. Некаторыя народнасці лічаць сфагнум прыдатным матэрыялам для цёплых пялёнак, якімі яны зімой накрываюць сваіх дзяцей[3].

Сфагнум выкарыстоўваецца ў кветкаводстве ў якасці напаўняльніка пры складанні земляных сумесяў. У паветрана-сухім стане сфагнавыя імхі здольныя паглынуць вады прыкладна ў 20 разоў больш ўласнай масы, што ў 4 разы пераўзыходзіць магчымасці гіграскапічнай ваты (адсюль і назва моху, «сфагнас» па-грэчаскі — губка)[4].

Сфагнум вельмі ўстойлівы да раскладання, высушаны доўга захоўваецца. Расце ў багністых месцах, збіраюць яго летам.

Сфагнумам можна карыстацца ў якасці перавязачнага сродка. Ён валодае ранагаючым і антысептычным дзеяннем з прычыны ўтрымання фенолападобнага рэчыва сфагнолу. У экстраных выпадках сфагнум можна ўжываць без стэрылізацыі[1].

Спіс відаў

Род сфагнум уключае 120 відаў[5]:

  • Sphagnum affine Renauld & Cardot
  • Sphagnum africanum Welw. & Duby
  • Sphagnum andrusii (H.A.Crum) Flatberg
  • Sphagnum angermanicum Melin
  • Sphagnum angustifolium (Warnst.) C.E.O.Jensen
  • Sphagnum annulatum Warnst.
  • Sphagnum aongstroemii C.Hartm.
  • Sphagnum austinii Sull.
  • Sphagnum australe Mitt.
  • Sphagnum balticum (Russow) C.E.O.Jensen
  • Sphagnum bartlettianum Warnst.
  • Sphagnum beccarii Hampe
  • Sphagnum boliviae Warnst.
  • Sphagnum bordasii Besch.
  • Sphagnum brasiliense Warnst.
  • Sphagnum brevifolium (Lindb.) Roll
  • Sphagnum brevirameum Hampe
  • Sphagnum camusii (Cardot) Warnst.
  • Sphagnum capense Hornsch.
  • Sphagnum capillifolium (Ehrh.) Hedw.
  • Sphagnum carolinianum R.E.Andrus
  • Sphagnum centrale C.E.O.Jensen
  • Sphagnum ceylonicum Mitt. ex Warnst.
  • Sphagnum compactum Lam. & DC.
  • Sphagnum concinnum (Berggr.) Flatberg
  • Sphagnum cribrosum Lindb.
  • Sphagnum cristatum Hampe
  • Sphagnum cuspidatulum Müll.Hal.
  • Sphagnum cuspidatum Ehrh. ex Hoffm.
  • Sphagnum cyclophyllum Sull. & Lesq.
  • Sphagnum davidii Warnst.
  • Sphagnum denticulatum Brid.
  • Sphagnum falcatulum Besch.
  • Sphagnum fallax H.Klinggr.
  • Sphagnum fimbriatum Wilson
  • Sphagnum fitzgeraldii Renauld & Cardot
  • Sphagnum flavicomans (Cardot) Warnst.
  • Sphagnum flexuosum Dozy & Molk.
  • Sphagnum fuscum (Schimp.) H.Klinggr.
  • Sphagnum girgensohnii Russow
  • Sphagnum gomezii H.A.Crum
  • Sphagnum henryense Warnst.
  • Sphagnum imbricatum Hornsch. ex Russow
  • Sphagnum inexspectatum Flatberg
  • Sphagnum intermedium (Warnst.) Russow
  • Sphagnum inundatum Russow
  • Sphagnum isophyllum (Russow) Russow
  • Sphagnum itatiaiae Müll.Hal. & Warnst.
  • Sphagnum jensenii H.Lindb.
  • Sphagnum junghuhnianum Dozy & Molk.
  • Sphagnum khasianum Mitt.
  • Sphagnum lenense H.Lindb. ex L.I.Savicz
  • Sphagnum lescurii Sull.
  • Sphagnum limbatum Mitt.
  • Sphagnum lindbergii Schimp.
  • Sphagnum livonicum (Russow ex Warnst.) G.Roth
  • Sphagnum longistolo Müll.Hal.
  • Sphagnum luzonense Warnst.
  • Sphagnum macrophyllum Bernh. ex Brid.
  • Sphagnum magellanicum Brid. — Сфагнум Магелана
  • Sphagnum majus (Russow) C.E.O.Jensen
  • Sphagnum mendocinum Sull.
  • Sphagnum meridense (Hampe) Müll.Hal.
  • Sphagnum microcarpum Warnst.
  • Sphagnum microporum Warnst. ex Cardot
  • Sphagnum molle Sull. — Сфагнум мяккі
  • Sphagnum molliculum Mitt.
  • Sphagnum nemoreum Scop.
  • Sphagnum nitidum Warnst.
  • Sphagnum novo-caledoniae Paris & Warnst.
  • Sphagnum novo-zelandicum Mitt.
  • Sphagnum obtusiusculum Lindb. ex Warnst.
  • Sphagnum obtusum Warnst.
  • Sphagnum orientale L.I.Savicz
  • Sphagnum oxyphyllum Warnst.
  • Sphagnum palustre L.typus
  • Sphagnum papillosum Lindb.
  • Sphagnum patulum (Schimp.) Roll
  • Sphagnum perichaetiale Hampe
  • Sphagnum platyphyllum (Lindb.) Warnst.
  • Sphagnum plumulosum Roll
  • Sphagnum portoricense Hampe
  • Sphagnum pulchrum (Lindb.) Warnst.
  • Sphagnum pycnocladulum Müll.Hal.
  • Sphagnum pylaesii Brid.
  • Sphagnum quinquefarium (Lindb.) Warnst.
  • Sphagnum recurvum P.Beauv.
  • Sphagnum reichardtii Hampe
  • Sphagnum riparium Ångström
  • Sphagnum robinsonii Warnst.
  • Sphagnum robustum (Warnst.) Roll
  • Sphagnum rotundatum Müll.Hal. & Warnst.
  • Sphagnum rubellum Wilson
  • Sphagnum russowii Warnst.
  • Sphagnum rutenbergii Müll.Hal.
  • Sphagnum schliephackeanum (Warnst.) Roll
  • Sphagnum scorpioides (Hampe) H.A.Crum
  • Sphagnum semisquarrosum (Russow) Lepage
  • Sphagnum sericeum Müll.Hal.
  • Sphagnum sparsum Hampe
  • Sphagnum speciosum (Russow) H.Klinggr.
  • Sphagnum squarrosum Crome
  • Sphagnum steerei R.E.Andrus
  • Sphagnum strictum Sull.
  • Sphagnum subobesum Warnst.
  • Sphagnum subovalifolium Müll.Hal. & Warnst.
  • Sphagnum subsecundum Nees
  • Sphagnum subtile (Russow) Warnst.
  • Sphagnum tenellum (Brid.) Brid.
  • Sphagnum tenerum Sull. & Lesq. ex Sull.
  • Sphagnum teres (Schimp.) Ångström
  • Sphagnum torreyanum Sull.
  • Sphagnum triangulare (Mamczar) N.O.Fred.
  • Sphagnum trinitense Müll.Hal.
  • Sphagnum truncatum Hornsch.
  • Sphagnum tumidulum Besch.
  • Sphagnum violascens Müll.Hal.
  • Sphagnum warnstorfii Russow
  • Sphagnum wheeleri Müll.Hal.
  • Sphagnum wulfianum Girg.
Remove ads

Галерэя

  • Thumb
    Sphagnum fuscum
  • Thumb
    Sphagnum girgensohnii
  • Thumb
    Sphagnum magellanicum
  • Thumb
    Sphagnum papillosum
  • Thumb
    Sphagnum palustre
  • Thumb
    Sphagnum squarrosum

Зноскі

  1. [1]
    Сфагнум // Лекарственные растения и их применение. — 5-е, перераб. и. доп.. — Мн.: «Наука и техника», 1974. — С. 58-59. — 592 с. — 120 000 экз.
  2. [2]
    Еленевский А. Г. Ботаника. Систематика высших, или наземных, растений: учебник для студ. высш. пед. учеб. заведений / А. Г. Еленевский, М. П. Соловьева, В. Н. Тихомиров. — 4-е изд., исп. — М.: Издательский центр «Академия», 2006. — С. 56
  3. [3]
    Жизнь растений. Водоросли. Лишайники. Мхи. — М.: Мир книги, 2002. — Т. 5. — С. 163. — 192 с. — (Большая энциклопедия природы). — ISBN 5-8405-0312-6.
  4. [4]
    Сфагнум (руск.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 25 лютага 2012. Праверана 30 сакавіка 2011.
  5. [5]
    Список видов рода Сфагнум на сайте The Plant List (англ.) (Праверана 3 сакавіка 2012)
Remove ads

Літаратура

Спасылкі

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads