Сцяпан Міхайлавіч Тапал

Сцяпан Міхайлавіч Тапал (гаг. і рум.: Stepan Topal; 8 студзеня 1938, Камрат, Каралеўства Румынія — 29 верасня 2018, Камрат, Малдова) — дзеяч гагаузскага нацыянальнага руху. Старшыня Вярхоўнага Савета (1990—1991), а затым першы і адзіны прэзідэнт самаабвешчанай Рэспублікі Гагаузія (1991—1995).

Сцяпан Міхайлавіч Тапал
гаг. Stepan Topal
Нараджэнне	18 студзеня 1938(1938-01-18) Камрат, Каралеўства Румынія, Румынія[1]
Смерць	29 верасня 2018(2018-09-29)[2] (80 гадоў) Камрат, Гагаузія, Малдова
Месца пахавання	Камрат
Партыя	Партыя сацыялістаў Рэспублікі Малдова
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Нарадзіліся 8 студзеня 1938 года ў вёсцы Камрат, стаўшы сёмым дзіцем у сям’і Міхаіла Тапала — селяніна, удзельніка Першай сусветнай вайны^[3].

З 1958 па 1966 год гуляў за футбольную каманду калгаса «Шлях да камунізму» з Камрата, якая стала ўладальнікам Кубка Малдаўскай ССР 1958 года^[3].

Па прафесіі інжынер-дарожнік. З 1989 года — актывіст гагаузскага нацыянальнага руху, член Камуністычнай партыі Малдовы.

Кіраваў з гагаузскага боку працэсам мірнай рэінтэграцыі самаабвешчанай 12 лістапада 1989 года Рэспублікі Гагаузія ў склад Рэспублікі Малдова у 1994 годзе, у выніку чаго было сфарміравана асаблівая адміністрацыйна-тэрытарыяльнае ўтварэнне Гагаузія.

1 снежня 1991 года быў абраны прэзідэнтам Гагаузіі, атрымаўшы 90 % галасоў пры яўцы 83 %.

У чэрвені 2010 года ўвайшоў у склад заснавальнікаў руху «Савет старэйшын Гагаузіі»^[4].

У 2018 годзе выйграў у Еўрапейскім судзе па правах чалавека справу аб пазбаўленні яго права на пенсію, прывязаную да памеру акладу кіраўніка Гагаузіі.

Памёр 29 верасня 2018 года ў Камраце. Улады Гагаузіі абвясцілі жалобу^[5]. Пахаваны на наступны дзень на новых могілках Камрата^[6].

Узнагароды

• Кавалер ордэна Рэспублікі (Малдова, 2017)^[7]

Зноскі

1. http://bloknot-moldova.md/news/skonchalsya-pervyy-prezident-gagauzii-stepan-topal-1021889
2. http://www.gagauz.md/2018/09/umer-pervyj-prezident-samoprovozglashyonnoj-gagauzskoj-respubliki/
3. С. М. Топал — Президенту Гагаузской Республики исполнилось бы 81 год (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 16 кастрычніка 2021. Праверана 16 кастрычніка 2021.
4. Лидеры движения за гагаузскую государственность возглавили «Совет старейшин Гагаузии» (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 22 снежня 2015. Праверана 17 жніўня 2010.
5. Первый президент независимой Гагаузии скончался в Комрате (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 16 кастрычніка 2021. Праверана 16 кастрычніка 2021.
6. Основателя Гагаузии Степана Топал в Комрате провели в последний путь (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 16 кастрычніка 2021. Праверана 16 кастрычніка 2021.
7. Декрет Президента Молдовы от 26.12.2017 № 512 (нявызн.). Архівавана з першакрыніцы 12 красавіка 2021. Праверана 17 студзеня 2018.