Т-80

Т-80 — асноўны баявы танк (АБТ), які вырабляўся ў СССР. Першы ў свеце серыйны танк з адзінай газатурбіннай сілавой устаноўкай^[2][3]. Першы ў свеце АБТ з убудаванай супрацьснараднай дынамічнай абаронай^[4]. На ўзбраенні арміі СССР з 1976 года.

Артыкул пра савецкі АБТ. Пра савецкі лёгкі танк часоў Вялікай Айчыннай гл. Т-80 (лёгкі танк).

Т-80
Т-80 у парку «Патрыёт».
Т-80
Класіфікацыя	сярэдні танк
Краіна	СССР
Баявая маса, т	Т-80: 42,0 Т-80У: 46,0
Кампанавальная схема	класічная
Экіпаж, чал.	3
Гісторыя
Распрацоўнік	Кіраўскі завод
Вытворца	Омсктрансмаш ХЗТМ
Гады вытворчасці	1976 — 1998
Гады эксплуатацыі	з 1976
Колькасць выпушчаных, шт.	больш за 10 000[1]
Асноўныя аператары	гл. На ўзбраенні
Габарыты
Даўжыня, мм	6982
Шырыня, мм	3525
Вышыня, мм	2193
Дарожны прасвет, мм	450
Браніраванне
Тып брані	катаная і літая стальная і камбінаваная, супрацьснарадная
Дынамічная абарона	Контакт-1, Контакт-5
Узбраенне
Калібр і марка гарматы	125-мм 2А46-1
Тып гарматы	гладкаствольная гармата
Даўжыня ствала, калібраў	48
Боекамплект гарматы	Т-80: 38 Т-80У: 42
Вуглы ВН, град.	−5…+14°
Далёкасць стральбы, км	ПТКР: 5,0 БАПС: 3,7
Прыцэлы	аптычны прыцэл-дальнамер ТПД-2-49, перыскапічны начны ТПН-3-49
Кулямёты	1 × 12,7-мм НСВТ 1 × 7,62-мм ПКТ
Рухомасць
Тып рухавіка	ГТД-1000Т
Магутнасць рухавіка, к. с.	1000
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Першыя серыйныя ўзоры, распрацаваныя СКБ-2 на базе Т-64, выпускалі на Кіраўскім заводзе ў Ленінградзе. Танк Т-80У выпускаўся на заводзе «Омсктрансмаш» у Омску, а танк Т-80УД з дызельным рухавіком — на заводзе імя Малышава ў Харкаве.

Мадыфікацыяй харкаўскага Т-80УД з'яўляюцца асноўныя баявыя танкі Украіны: Т-84, «Апора» і БМ «Аплот».

Гісторыя

Першы «кіраўскі» газатурбінны танк новага пакалення, «Аб'ект 219 сп 1», выраблены ў 1969 годзе, вонкава быў падобны да вопытнага харкаўскага газатурбінавага Т-64Т. На машыне быў усталяваны рухавік ГТД-1000Т магутнасцю 1000 к. с., распрацаваны НВА імя В. Я. Клімава.

Наступны «Аб'ект 219 сп 2» — ужо значна адрозніваўся ад зыходнага Т-64.

Выпрабаванні першага прататыпа паказалі, што ўстаноўка новага, больш магутнага рухавіка, павялічаная маса і змяніўшыяся дынамічныя характарыстыкі танка патрабуюць унясення істотных зменаў у хадавую частку.

Спатрэбілася распрацоўка новых вядучых і накіроўваючых колаў, апорных і падтрымліваючых каткоў, гусеніц з абгумавымі бегавымі дарожкамі, гідраўлічных амартызатараў і тарсіённых валаў з палепшанымі характарыстыкамі.

Была зменена і форма вежы. Ад Т-64А захаваліся гармата, боепрыпасы, механізм зараджання (адрозны ад аўтамата зараджання, які стаяў на Т-72 і яго мадыфікацыях), асобныя вузлы і сістэмы, а таксама элементы бронеаховы.

Характарыстыкі

Табліца ТТХ асноўных серыйных мадыфікацый танка Т-80
Мадыфікацыя	Т-80[5]	Т-80Б (Т-80БВ)[6]	Т-80У[7]	Т-80УД[8]
Гісторыя стварэння
Распрацоўшчык	ЛКЗ	ЛКЗ	ЛКЗ	ХЗТМ
Год прыняцця на ўзбраенне	1976	1978 (1985)	1985	1987
Габарытныя і масавыя характарыстыкі
Баявая маса, т	42	42,5 (43,7)	46	46
Дліна з гарматай наперад, мм	9656	9651	9556	9664
Дліна корпуса, мм	6780	6982	7012	7020
Шырыня, мм	3525	3582	3603	3755
Вышыня па даху вежы, мм	2300	2219	2215	2215
Клірэнс, мм	451	451	451	529
Абарона
Дынамічная абарона	няма	няма(„Контакт-1“)	„Контакт-5“	„Контакт-5“
Актыўная абарона	няма	няма	няма	няма
Узбраенне
Марка гарматы	2А46-1	2А46-2 / 2А46М-1	2А46М-1 / 2А46М-4	2А46М-1
Боекамплект гарматы, стрэлаў	40	38	45	45
Кіруемае ўзбраенне	няма	9К112-1 „Кобра“ / 9К119 „Рефлекс“	9К119 „Рефлекс“ / 9К119М „Рефлекс-М“	9К119 „Рефлекс“
Рухомасць
Марка рухавіка	ГТД-1000Т	ГТД-1000ТФ	ГТД-1000ТФ / ГТД-1250	6ТД
Тып рухавіка	газатурбінны	газатурбінны	газатурбінны	дызельны
Магутнасць рухавіка, к.с.	1000	1100	1100/1250	1000
Максімальная хуткасць па шашы, км/г	70	70	70	60
Запас ходу па шашы, км	500	500	450	560
Удзельная магутнасць, к. с. /т	23,8	25,8 (25,17)	21,74/27,2	21,7
Удзельны ціск на грунт, кг/см²	0,83	0,865	0,93	0,924

Мадыфікацыі

Т-80УМ-1

Т-80БВ

Т-80У 4-й асобнай гвардзейскай Кантэміраўскай танкавай ордэна Леніна Чырванасцяжнай брыгады

Т-80 у музеі тэхнікі Вадзіма Задарожнага

Т-80Б

Т-80Б

• Аб'ект 219 сп 1 — мадыфікацыя Т-64А з устаноўкай газатурбіннага рухавіка ГТД-1000Т. У ходзе выпрабаванняў была выяўленая ненадзейнасць хадавой часткі Т-64 і немагчымасць рэалізацыі ўзрослых дынамічных характарыстык танка з газатурбінным рухавіком^[9]. Усяго выраблены 31 танк гэтай мадыфікацыі^[10].

На ўзбраенні

Карта аператараў Т-80. Сучасныя аператары вылучаныя сінім, былыя — чырвоным

• Ангола — некаторая колькасць Т-80, па стану на 2013 год^[11].
• Рэспубліка Карэя — 80 Т-80У на захоўванні, па стану на 2017 год^[12]
• Кіпр — 82 Т-80У, па стану на 2017 год^[13]
• Расія — 450 Т-80БВ і Т-80У, (3000 Т-80Б, Т-80БВ, Т-80У на захоўванні), па стану на 2017 год^[14]
• Узбекістан — каля 80 Т-80БВ, па стану на 2016 год^{[15][неаўтарытэтная крыніца?]}
• Украіна — 22 T-80БВ і (143 Т-80Б, Т-80БВ, Т-80УД на захоўванні), па стану на 2017 год^[16]
• Егіпет — у 1997 годзе заключаны кантракт на пастаўку 34 танкаў Т-80У^[17], аднак, паводле інфармацыі Стакгольмскага інстытута даследавання праблем міру пастаўка танкаў Т-80 у Егіпет не ажыццяўлялася^[18], акрамя таго, па стану на 2014 год танкі Т-80 адсутнічаюць у наменклатуры ўзбраення Арміі Егіпта^[19].
• Емен — 66 Т-80, па стану 2013 год^[20].
• Пакістан — 320 Т-80УД, па стану на 2013 год^[21].

Былыя аператары

• Азербайджан — 60 Т-80У, па стану на 2009 год^[22]
• Беларусь — У Беларусі танкі Т-80 БВ апынуліся пасля вываду войскаў з Германіі. Усяго рэспубліцы было перададзена 92 машыны, з якіх 66 машын прададзеныя ў Емен^[23], а астатнія ўтылізаваныя^[24][25].
• СССР — перайшлі да ўтварыўшыхся пасля распаду дзяржавам.

Іншае

• Вялікабрытанія — некалькі Т-80У набыта праз падстаўныя арганізацыі для стратэгічных даследаванняў ў 1992 годзе^[26][27].
• ЗША — адзін Т-80У перададзены Вялікабрытаніяй. Чатыры адзінкі Т-80УД атрыманы ў 2003 годзе ад Украіны^[28].

Першай краінай, якая паспрабавала купіць танкі Т-80 па ўсёй бачнасці быў Ірак. У 1986 годзе было замоўлена некалькі танкаў пад пазначэннем «Т-74»^[29] у СССР, але аб пастаўках нічога невядома.^[30]

Баявое прымяненне

Т-80У на танкавым біятлоне, 2013 год

• Расстрэл Белага дома ў 1993 годзе. 4 кастрычніка 1993 года шэсць танкаў Т-80УД 12-га гвардзейскага танкавага палка 4-й гвардзейскай Кантэміраўскай танкавай дывізіі з Калінінскага моста каля 12 гадзін дня адкрылі агонь па будынку Вярхоўнага Савета Расійскай Федэрацыі. Усяго было выпушчана 12 снарадаў, у тым ліку 2 бранябойна-падкаліберных і 10 асколачна-фугасных^[31].
• Першая чачэнская вайна (1994—1996). Ужываліся ў тым ліку ў ходзе штурму Грознага, панеслі страты. У ходзе другой чачэнскай вайны не ўжываліся^[32].
• У студзені 2015 года танкі Т-80БВ выкарыстоўваліся падчас узброенага канфлікту паміж шыіцкімі паўстанцамі і ўрадавымі войскамі ў Емене. Пры гэтым як мінімум адзін танк быў знішчаны, яшчэ адзін захоплены паўстанцамі.

Выявы

Т-80У на міжнародным форуме «Тэхналогіі ў машынабудаванні» 2012:

• 
• 
• 
• 

Т-80У на занятках з ваеннаслужачымі 4-й асобнай гвардзейскай Кантэміраўскай танкавай ордэна Леніна Чырванасцяжнай брыгады:

• 
• 
• 
• 

Т-80БВ ў Лужніках 9 мая 2010.

• 
• 
•