Умбрыэль (спадарожнік Урана)

Умбрыэль — спадарожнік планеты Уран. Адкрыты Уільямам Ласелам у 1851 годзе. Названы ў гонар персанажа (гнома) паэмы А. Поўпа «Выкраданне пасмы».

Умбрыэль
спадарожнік Урана
Умбрыэль (фота АМС Вояджэр-2)
Умбрыэль (фота АМС Вояджэр-2)
Гісторыя адкрыцця
Першаадкрывальнік	Уільям Ласел
Дата адкрыцця	24 кастрычніка 1851 года
Арбітальныя характарыстыкі
Вялікая паўвось	266 300 км
Эксцэнтрысітэт	0,0039
Перыяд абарачэння	роўны арбітальнаму перыяду, павернуты да Урану адным бокам
Нахіл арбіты	0,128° (да экватара Урана)
Фізічныя характарыстыкі
Дыяметр	1169,4 ± 2,8 км
Сярэдні радыус	266 000 км
Плошча паверхні	4,296 млн. км²
Маса	1,172 ± 0,35×1021 кг
Шчыльнасць	1,39 ± 0,16 г/см³
Паскарэнне свабоднага падзення	0,23 м/с²
Перыяд вярчэння вакол сваёй восі	4,144 дня
Нахіл восевага вярчэння	~0°
Альбеда	0,26
Тэмпература паверхні	75 К (−198 °C)
Атмасфера	няма

Умбрыэль з'яўляецца трэцім па памерах і самым цёмным з буйных спадарожнікаў Урана, ён адлюстроўвае ўсяго 16% пападальнага на яго святла. Паверхня моцна кратарыраванна, але на ім няма кратараў са светлымі прамянямі, наяўных на іншых спадарожніках Урана. Адно з прапанаваных тлумачэнняў складаецца ў тым, што вылучэнне цеплыні ў нетрах Умбрыэля чамусьці было недастатковым, каб выклікаць плаўленне кары і гравітацыйную дыферэнцыяцыю. Таму сумесь лёду і цёмных каменных парод засталася на паверхні ў першародным выглядзе, а выкіды матэрыялу вакол ударных кратараў неадрозныя ад асноўнай паверхні.

Асаблівасць Умбрыэля — незвычайны светлы круг каля 140 км у дыяметры. Яго прырода невядомая, хоць гэта могуць быць адкладанні інею, звязаныя з ударным кратарам.

Даследаванні

Графічная рэканструкцыя здымка «Вояджэра-2» частковага пакрыцця Урана Умбрыэлем.

Дагэтуль адзіная выява Умбрыэля буйным планам была атрымана «Вояджэрам-2», які сфатаграфаваў спадарожнік падчас даследаванняў Урана ў студзені 1986 года. Бо найменшая адлегласць да спадарожніка складала 325 000 кіламетраў (202 000 міль)^[1], то здымкі спадарожніка маюць разрозненне прыблізна 5,2 кіламетра^[2]. Выявы пакрываюць толькі 40% паверхні, і толькі 20% здымкаў былі прыдатныя для геалагічнага карціравання^[2]. Падчас пралёта паўднёвае паўшар'е Умбрыэля (як і іншых спадарожнікаў) было звернута да Сонца, таму паўночнае паўшар'е, якое ў той момант не было асветлена Сонцам, не магло быць вывучана^[3]. Ні Уран, ні Умбрыэль не наведваліся іншымі міжпланетнымі зондамі, не плануюцца наведванні і ў агляднай будучыні.