Храм Баалшаміна

Не блытаць з храмам Бэла ў Пальміры.

Храм Баалшаміна (араб. معبد بعل شمين‎) — старажытны храм у горадзе Пальміра (Сірыя), прысвечаны ханаанскаму бажаству Баалшаміну. Храм быў пабудаваны ў 131 годзе, у той час як алтар перад храмам датаваўся 115 годам^[1]. З распаўсюджаннем хрысціянства ў V стагоддзі храм быў ператвораны ў царкву^[2]. Адкрыты швейцарскімі археолагамі ў 1954—1956 гадах^[2]. У час сірыйскай грамадзянскай вайны ў 2015 годзе разбураны «Ісламскай дзяржавай Ірака і Леванта» (ІДІЛ) пасля захопу ёй Пальміры.

Храм Баалшаміна*
Temple of Baalshamin**
Сусветная спадчына ЮНЕСКА
Храм Баалшаміна ў 2010 годзе
Краіна	Сірыя
Тып	культурны
Крытэрыі	i, ii, iv
Спасылка	23
Рэгіён***	арабскія дзяржавы
Гісторыя ўключэння
Уключэнне	1980 (1980)  (4 сесія)
У небяспецы	з 2013 (разбураны ў 2015)
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА» ** Назва ў афіцыйным англ. спісе *** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА

Архітэктурны стыль

Першапачаткова храм быў часткай вялікага комплексу з трох двароў і ўяўляў сабой спалучэнне ўсходняга і рымскага архітэктурных стыляў. Прапорцыі і капітэлі храма былі рымскія, а элементы над архітравам і бакавымі вокнамі прадстаўлялі ўсходнюю традыцыю з акантавым арнаментам карынфскага ордара, што сведчыць пра егіпецкі ўплыў^[2]. У храме быў шасцікалонны пранаас са слядамі кансоляў і цэла. Бакавыя сцены былі ўпрыгожаны пілястрамі. Надпіс на грэчаскай і пальмірскай мовах на апоры калоны, якая падтрымлівала бюст ахвяравальніка храма Мале Агрыпы, сведчыла, што храм быў пабудаваны ў 131 годзе^[3]. У надпісе таксама згадваўся візіт імператара Адрыяна ў Пальміру ў 129 годзе^[3].

Разбурэнне

Асобныя часткі храма былі пашкоджаны выбухамі ў 2013 годзе^[4]. Паўднёва-ўсходні вугал сцяны храма быў пашкоджаны рабаўнікамі, якія зрабілі дзве адтуліны, каб вынесці мэблю з гасцявога дома^[4].

Летам 2015 года ІДІЛ разбурыла храм, заклаўшы вялікую колькасць узрыўчаткі. Паводле звестак арганізацыі Syrian Observatory for Human Rights, гэта адбылося ў ліпені^[5]. Пра разбурэнне храма паведаміў кіраўнік Генеральнага дырэктарата старажытнасцей і музеяў Маамун Абдулкарым^[5]. Падрыў храма адбыўся пасля паведамленняў пра заяву ІДІЛ, што арганізацыя не мае намеру зносіць аб'екты сусветнай спадчыны ў Пальміры, але будзе знішчаць усе «політэістычныя» помнікі^[6].

Гл. таксама

• Знішчэнне культурнай спадчыны арганізацыяй ІДІЛ

Зноскі

1. Stoneman, Richard (1994). Palmyra and Its Empire: Zenobia's Revolt Against Rome. University of Michigan Press. p. 65. ISBN 0472083155.
2. Diana Darke (2010). Syria. Bradt Travel Guides. p. 271. ISBN 1841623148.
3. Javier Teixidor (2015). The Pagan God: Popular Religion in the Greco-Roman Near East. Princeton University Press. p. 132. ISBN 1400871395.
4. Palmyra: Heritage Adrift (нявызн.)(недаступная спасылка). American Schools of Oriental Research. Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2015. Праверана 24 Aug 2015.
5. Palmyra's Baalshamin temple 'blown up by IS' (нявызн.). BBC (24 жніўня 2015). Праверана 24 Aug 2015.
6. Syria: Isis releases footage of Palmyra ruins intact and 'will not destroy them' (нявызн.). The Guardian. Праверана 29 May 2015.