Новыя Свянцяны

Новыя Свянця́ны^[2], таксама Швянчонелей^[3] (літ.: Švenčionėliai) — горад ва ўсходняй Літве, у Віленскім павеце, на рацэ Жэймяне. Размешчаны за 10 км на захад ад Свянцянаў і за 87 км на паўночны ўсход ад Вільні.

Горад Новыя Свянцяны літ.: Švenčionėliai Герб Краіна  Літва Павет Вільнюскі Раён Швянчоніскі Каардынаты 55°10′00″ пн. ш. 26°00′00″ у. д.HGЯO Першая згадка XVII стагоддзе Горад з 1920 Плошча 5,8 км² Вышыня цэнтра 158 м Насельніцтва ▼4 613 чал. (1 студзеня 2023)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-18022 Афіцыйны сайт svencionys.lt/lit… (літ.) Новыя Свянцяны на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Паселішча ўзнікла ў канцы ХІХ стагоддзя вакол станцыі на чыгунцы Варшава — Санкт-Пецярбург.

За часамі Першай сусветнай вайны ў 1915 годзе тэрыторыя акупаваная войскамі Германскай імперыі. 25 сакавіка 1918 года згодна з Трэцяй Устаўной граматай абвешчана часткай Беларускай Народнай Рэспублікі^[4]. Таксама на тэрыторыю прэтэндавала Літва. У канцы снежня 1918 года занята Чырвонай Арміяй, з 1 студзеня 1919 года ў адпаведнасці з пастановай І з’езда КП(б) Беларусі яна ўвайшла ў склад Савецкай Беларусі, з 27 лютага 1919 года — у ЛітБел ССР.

Пасля 1920 года ў складзе Сярэдняй Літвы і ў гэты ж год атрымала статус горада. З 1922 года — у Польшчы. У беларускай гістарыяграфіі землі вядомы як Заходняя Беларусь. У Новых Свянцянах дзейнічаў гарадскі камітэт Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі^[5].

18 верасня 1939 года Новыя Свянцяны заняты Чырвонай Арміяй. У лістападзе 1939 года далучаны да Беларускай ССР. Уваходзілі ў склад Свянцянскага раёна Вілейскай вобласці. Аднак 1—2 кастрычніка 1940 года ўрад СССР перадаў горад Літоўскай ССР.

Цягам 1941—1944 гадоў Новыя Свянцяны былі пад акупацыяй Германіі.

З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы. У 1995 годзе горад стаў цэнтрам сянюніі.

Насельніцтва

Год Колькасць 1880 82 [6] 1897 1 340 [6] 1931 3 867 [6] 1939 4 251 [6] 1959 4 920 [6] 1970 5 979 [6] 1979 6 566 [6] 1989 7 712 [6] 2001 6 923 [6] Год Колькасць 2001 6 932 [1] 2002 6 891 [1] 2003 6 827 [1] 2004 6 631 [1] 2005 6 532 [1] 2006 6 376 [1] 2007 6 285 [1] 2008 6 209 [1] 2009 6 099 [1] Год Колькасць 2010 5 997 [1] 2011 5 950 [6] 2011 5 792 [1] 2012 5 633 [1] 2013 5 458 [1] 2014 5 328 [1] 2015 5 295 [1] 2016 5 251 [1] 2017 5 169 [7] Год Колькасць 2018 4 978 [8] 2019 4 865 [9] 2020 4 726 [9] 2021 4 748 [1] 2022 4 677 [9] 2023 4 613 [1]

Славутасці

Касцёл Святога Эдуарда

• Касцёл Святога Эдуарда (пабудаваны ў 1959 годзе)