Шпаерскі сабор

Шпа́ерскі сабо́р (ням.: Speyerer Dom, поўная назва: ням.: Kaiser- und Mariendom zu Speyer) — вялікі імперскі сабор у горадзе Шпаер у Германіі (зямля Рэйнланд-Пфальц). Самая вялікая па памерах царква ў раманскім стылі, якая захавалася, з 1981 года — аб'ект сусветнай культурнай спадчыны ЮНЕСКА.

Хрысціянскі сабор
Шпаерскі сабор
Speyerer Dom
49°19′02″ пн. ш. 8°26′33″ у. д.HGЯO
Краіна	Германія
Горад	Шпаер
Канфесія	Каталіцызм
Епархія	Шпаерская дыяцэзія
Тып будынка	сабор
Архітэктурны стыль	раманскі стыль
Архітэктар	Otto of Bamberg[d]
Заснавальнік	Конрад II
Дата заснавання	1080
Будаўніцтва	1030 — 1061 (1853)
Стан	Дзеючы сабор
Сайт	dom-speyer.de
Медыяфайлы на Вікісховішчы

*
Speyer Cathedral**
Сусветная спадчына ЮНЕСКА
Краіна	Германія
Тып	Культурны
Крытэрыі	ii
Спасылка	168
Рэгіён***	Еўропа і Паўночная Амерыка
Гісторыя ўключэння
Уключэнне	1981  (5-ая сесія)
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА» ** Назва ў афіцыйным англ. спісе *** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА

Гісторыя

Пабудаваны ў 1030—1061 гадах імператарамі Свяшчэннай Рымскай імперыі. Пабудова была пачата кайзерам Конрадам II, затым прадоўжана яго сынам Генрыхам III і скончана ўнукам Генрыхам IV, пры якім адбылося асвячэнне сабора. У той час у Шпаеры жыло каля 500 чалавек, і Шпеерскі сабор быў адным з найбуйнейшых будынкаў свету. Гэта мела, у прыватнасці, палітычнае значэнне, так як яго памер сімвалізаваў моц кайзера.

Паводле даследаванняў С. В. Заграеўскага^[1], сабор у Шпаеры прадвызначыў з'яўленне ў Старажытнай Русі белакаменнага дойлідства.

На працягу тысячы гадоў сабор неаднаразова рэстаўрыраваўся і дапаўняўся, мяняў свой знешні выгляд. Самая вялікая катастрофа ў гісторыі сабора мела месца ў 1689 годзе, калі салдаты французскага караля Людовіка XIV разбурылі яго, пакінуўшы амаль толькі сцены, і апаганілі пахаванні, якія знаходзяцца ў саборы. У 1772—1784 гадах сабор быў рэстаўрыраваны і дапоўнены вестыбюлем і фасадам, аднак неўзабаве зноў захоплены і апаганены французамі. У 1846—1853 адбылася поўная рэстаўрацыя і ўпрыгожванне велічнымі фрэскамі на сродкі баварскага караля Людвіга I.

У саборы ўсталяваны арган, з якім звязана дзейнасць выбітных нямецкіх арганістаў — Людвіга Дзёра і Леа Крэмера.

• Этапы будаўніцтва і рэканструкцый
• 
  1061
• 
  1106
• 
  1689
• 
  1756
• 
  1778
• 
  1853

Тэхнічныя звесткі

• Агульная даўжыня: 134 м
• Вышыня сярэдняга нефа: 33 м
• Даўжыня навы: 37,62 м
• Вышыня ўсходніх вежаў: 71,20 м
• Вышыня заходніх вежаў: 65,60 м

Крыпта

Магіла Конрада II.

У склепе пад алтаром знаходзяцца пахаванні некалькіх германскіх кайзераў і каралёў, сярод якіх:

• імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Конрад II († 1039) і яго жонка Гізела († 1043)
• імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Генрых III († 1056), сын Конрада II
• імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Генрых IV († 1106), сын Генрыха III і яго жонка Берта († 1087)
• імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі Генрых V († 1125), сын Генрыха IV
• Беатрыкс († 1184), другая жонка Фрыдрыха I Барбаросы і яе дачка Агнес
• Кароль Германіі Філіп Швабскі († 1208), сын Фрыдрыха I Барбаросы
• Кароль Германіі Рудольф I († 1291)
• Кароль Германіі Адольф Насаўскі († 1298)
• Кароль Германіі Альбрэхт I († 1308), сын Рудольфа I

Зноскі

1. Заграевский C. В. Новые исследования памятников архитектуры Владимиро-Суздальского музея-заповедника. М., 2008. С. 40-41.