Эцьен-Франсуа дэ Шуазэль

Эцьен-Франсуа дэ Шуазэль-Бапрэ-Станвіль, граф і герцаг дэ Шуазэль, герцаг д’Амбуаз (фр.: Étienne-François de Choiseul-Beaupré-Stainville, comte puis duc de Choiseul, et duc d'Amboise; 28 чэрвеня 1719, Нансі — 8 мая 1785, Амбуаз) — французскі дзяржаўны дзеяч, дыпламат, прэм'ер-міністр і міністр замежных спраў, які адыграў ключавую ролю ў знешняй і ўнутранай палітыцы Францыі ў другой палове XVIII стагоддзя.

Эцьен-Франсуа дэ Шуазэль
прэм’ер-міністр Францыі 1758 — 1770
Пераемнік	Emmanuel-Armand de Richelieu, duc d'Aiguillon[d]
Дзяржаўны сакратар па замежных справах Францыі[d] 1758 — 1761
Папярэднік	César Gabriel de Choiseul[d]
Пераемнік	César Gabriel de Choiseul[d]
міністр замежных спраў Францыі 1766 — 1770
Папярэднік	César Gabriel de Choiseul[d]
Нараджэнне	28 чэрвеня 1719(1719-06-28)[1][2][…] Нансі, Герцагства Латарынгія
Смерць	8 мая 1785(1785-05-08)[3][2][…] (65 гадоў) Château de Chanteloup[d], Амбуаз, дэпартамент Эндр і Луара, рэгіён Цэнтр — Даліна Луары, Метраполія Францыі, Францыя
Бацька	François Joseph de Choiseul, marquis de Stainville[d]
Маці	Louise Charlotte Elisabeth de Bassompierre[d]
Жонка	Louise Honorine Crozat du Châtel Choiseul[d]
Член у	Акадэмія Станіслава[d]
Адукацыя	Ліцэй Людовіка Вялікага[d]
Званне	генерал-палкоўнік[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Паходзіў са старажытнага і ўплывовага роду Шуазэляў. Яго ранняя кар’ера была звязана з ваеннай службай, аднак ён хутка праявіў сябе ў сферы дыпламатыі. У 1757 годзе ён быў прызначаны амбасадарам Францыі ў Аўстрыі, дзе адыграў значную ролю ў фарміраванні Другога бурбонска-габсбургскага саюзу, што стала важнай часткай дыпламатычнай рэвалюцыі гэтага перыяду.

У 1758 годзе заняў пасаду міністра замежных спраў Францыі. Ён імкнуўся да ўмацавання саюза з Аўстрыяй у ходзе Сямігадовай вайны (1756–1763), хаця вынікі вайны былі неспрыяльнымі для Францыі, якая страціла многія каланіяльныя ўладанні. Тым не менш, яго палітыка спрыяла ўмацаванню Францыі ў Еўропе.

У наступныя гады займаў шэраг ключавых дзяржаўных пасад, у тым ліку міністра ваеннага і марскога ведамстваў. Ён актыўна рэфармаваў армію і флот, спрабуючы аднавіць ваенную моц Францыі пасля паразы ў вайне. Таксама займаўся ўнутранай палітыкай: ён садзейнічаў рэформам адміністрацыйнай сістэмы, падтрымаў ліквідацыю Ордэна езуітаў у Францыі (1764) і садзейнічаў мадэрнізацыі каралеўскага флоту.

У 1770 годзе, пад ціскам фаварыткі Людовіка XV Жанны Дзюбары, быў адпраўлены ў адстаўку і сасланы ў свой маёнтак. Пасля смерці караля ў 1774 годзе ён спадзяваўся на вяртанне да ўлады пры Людовіку XVI, але новы манарх не аднавіў яго на пасадзе.