Юзаф Эльснер

Юзаф Ксаверы Э́льснер (польск.: Józef Ksawery Elsner, 1 чэрвеня 1769, г. Гродкаў, Польшча — 18 красавіка 1854) — польскі кампазітар, дырыжор, педагог. Паслядоўнік традыцый венскай класічнай школы, прадстаўнік ранняга польскага рамантызму.

Юзаф Ксаверы Э́льснер польск.: Józef Ksawery Elsner
польск.: Józef Elsner
Партрэт Эльснера (каля 1853)
Асноўная інфармацыя
Дата нараджэння	1 чэрвеня 1769(1769-06-01)[1][2][…]
Месца нараджэння	Гродкаў, Гміна Гродкаў, Бжэгскі павет, Апольскае ваяводства, Польшча[3]
Дата смерці	18 красавіка 1854(1854-04-18)[1][4] (84 гады)
Месца смерці	Варшава, Царства Польскае, Расійская імперыя
Месца пахавання	Старыя Павонзкі[5]
Краіна	Царства Польскае Рэч Паспалітая
Месца працы	Музычны ўніверсітэт імя Фрэдэрыка Шапена
Музычная дзейнасць
Прафесіі	дырыжор, кампазітар, музыказнавец, музычны педагог, тэарэтык музыкі
Інструменты	скрыпка
Жанры	опера, літургічная музыка[d], сімфонія і класічная музыка
Выхаванцы	Віктар Кажынскі[6], Фрыдэрык Шапен, August Freyer[d], Romuald Zientarski[d][7] і Tomasz Napoleon Nidecki[d][8]
Грамадская дзейнасць
Член у	Варшаўскае таварыства сяброў навук[d]
Узнагароды	Ордэн Святога Станіслава (1823)
Аўтограф
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Быў пеўчым у касцёле ў Вроцлаве, дзе атрымаў музычную адукацыю.

З 1792 года — дырыжор аркестра Нямецкага опернага тэатра ў Львове, з 1799 года — дырэктар «Tэатра Нарадовага» ў Варшаве.

У 1823 годзе кампазітар быў узнагароджаны ордэнам Святога Станіслава.

У 1824—1831 гадах — прафесар Варшаўскага ўніверсітэта, адначасова з 1826 года — кіраўнік Галоўнай музычнай школы.

Заснавальнік Кансерваторыі музыкі і дэкламацыі ў 1821 годзе ў Варшаве.

Упершыню ў гісторыі польскай оперы ў тэмах сваіх твораў выкарыстаў нацыянальны музычны фальклор: оперы «Ведзьмы з Лысай гары, ці Лешак Белы» (паст. 1809), «Кароль Лакетэк, ці Віслічанкі» (паст. 1818).

Сярод іншых твораў: культавая музыка, 3 араторыі, 55 кантат, 3 месы для салістаў, хору і аркестра, 5 сімфоній, камерна-інструментальныя ансамблі, творы для фартэпіяна, хары (каля 100 xаралаў), музыка для драматычнага тэатра і інш.

Аўтар тэарэтычных прац. Рэдактар і выдавец зборнікаў польскіх народных песень, інструментальных твораў.

Сярод знакамітых вучняў — Ф.Шапэн і Ігнацы Фелікс Дабжынскі.

Зноскі

1. Józef Antoni Franciszek (Josef Anton Franciskus) Elsner // Brockhaus Enzyklopädie Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227'></a>
2. Brozović D., Ladan T. Józef Ksawery Elsner // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619'></a>
3. Deutsche Nationalbibliothek Record #118688855 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 15 снежня 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
4. Józef Ksawery Elsner // Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q3407324'></a>
5. Find a Grave — 1996. Праверана 5 жніўня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q63056'></a>
6. Г. Риман Кажинский // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 2. — С. 579.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27680201'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7117345'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q213539'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2910129'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27776323'></a>
7. Зентарский, Ромуальд Григорьевич // Русский биографический словарь — СПб.: 1916. — Т. 7. — С. 358.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q25865232'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1960551'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21175478'></a>
8. Г. Риман Нидецкий // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 2. — С. 919.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27775391'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27680201'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7117345'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2910129'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q213539'></a>