Юстыніян I

Юстыніян, Юсцініян (лац.: Flavius Petrus Sabbatius Iustinianus) (482—565) — візантыйскі імператар у 527—565 гг. і праваслаўны тэолаг. Спрабаваў аднавіць моц, памеры, дзяржаўны строй Рымскай імперыі, якой яна была да ўнутраных звадаў і рэгулярных нападаў варварскіх плямёнаў, таксама імкнуўся прымірыць монафізіцтва з праваслаўем. Лічыцца адным з найвялікшых кадыфікатараў класічнага рымскага права.

Хуткія факты 28-ы Візантыйскі імператар, Сумесна з ...

Узыходжанне на прастол

Пачаў палітычную кар'еру з саўладарства са сваім дзядзькам Юстынам I, пасля смерці якога ў 527 г. стаў неабмежаваным гаспадаром дзяржавы і царквы. Адразу пасля каранацыі стаў праводзіць ваенныя кампаніі супраць варварскіх народаў: усходніх готаў у Італіі, вестготаў у Іспаніі і вандалаў у Афрыцы, у мэтах аднаўлення імперскай улады ў заходняй частцы Рымскай імперыі (Гл.далей: Заходняя Рымская імперыя). Праводзіў абарончыя войны супраць персаў і славян, якія рэгулярна здзейснялі набегі на візантыйскія тэрыторыі.

У сувязі з гэтымі матэрыяльна затратнымі войнамі імператар быў вымушаны пайсці на празмернае павышэнне падаткаў, што ў 532 г. прывяло да масавых непарадкаў (Гл.далей: Паўстанне Ніка), якія былі задушаныя з дапамогай жонкі Юстыніяна, імператрыцы Феадоры. Нягледзячы на апазіцыю свайго асяроддзя і на сур'ёзнае бязладдзе ў Канстанцінопалі, Юстыніян у неспрыяльных умовах здолеў скончыць вайну з персамі, якая доўжылася з 527 г.

У 529 г. Юстыніян адмяніў усе філасофскія школы ў Афінах, у тым ліку Акадэмію Платона. Гэтая падзея часта разглядаецца як канец антычнасці.

Аднаўленне імперыі

Юстыніян 22 чэрвеня 533 г. паслаў у Афрыку войска ад 15000 да 16000 пехацінцаў і вершнікаў пад камандаваннем Велізарыя, аднаго з лепшых генералаў старога свету. Дзве бітвы пад Карфагенам скончыліся захопам караля вандалаў Гелімера (вясна 534 г.) і знішчэннем вандальскага каралеўства ў Афрыцы, якое стала візантыйскай правінцыяй.

Адразу ж пасля 535 г. з колькасцю 9000 чалавек Велізарый пачынае заваёву Італіі. Завалодаўшы спачатку Сіцыліяй у канцы 535 г., заваяваў Неапаль (лістапад 536 г.) і 9 снежня 536 г. увайшоў у Рым, дзе апынуўся пад аблогай ўсходне-гоцкага караля Віцігеса, але аблога хутка была знятая з дапамогай ваеннай падтрымкі Юстыніяна. Пасля 540 г. была ўзятая Равэна, такім чынам Італія вярнулася ў імперыю.

Кампаніяй на поўначы кіраваў сам імператар Юстыніян, які прыйшоў да ракі Савы і Дуная, і прыкладна ў 535 г. узяў Сінгідунум. У Іспаніі Юстыніян вызваліў толькі Андалусію і прыбярэжныя раёны на паўднёвым усходзе.

У той жа час персы парушаюць раней заключаны «вечны мір» і спусташаюць горад Антыёхію. Але імператар здолеў заключыць новы мірны дагавор. На Балканах яшчэ пасля чацвёртага стагоддзя паўстала новая пагроза: славяне, што пражывалі ў раёнах Балтыкі, Віслы, Карпат і Прыпяці, пад сталым ціскам заваёўнікаў з Азіі былі падзеленыя на тры вялікія групы і пачалі рухацца ў некалькіх кірунках. Заходняя група славян размясцілася паміж Эльбай і Дунаем, усходняя — паміж Днестрам і Донам. Паўднёвыя славяне пачалі рухацца ў напрамку Ніжняга Дуная. Тут яны штогод рабавалі тэрыторыю Візантыі, некаторыя плямёны траплялі пад уладу гунаў і разам з імі спусташалі правінцыі Фракію, Ілірыю, Грэцыю, нават падыходзілі пад Канстанцінопаль (538, 540, 558).

Духоўная дзейнасць

Юстыніян вылучыўся не толькі як рэстаўратар Рымскай Імперыі, але і хрысціянскай царквы. Ён імкнуўся ўсімі сіламі захаваць палітычнае і духоўнае адзінства імперыі, якая ўлучала ў сябе розныя народы, асабліва намагаўся захаваць царкву і праваслаўную веру. Клопат пра веру ён праяўляе ў сваёй велізарнай заканадаўчай дзейнасці, асабліва ў «Новым заканадаўстве», а таксама ў «Кодэксе», які рэгуляваў царкоўнае жыццё біскупаў і епархій, манастыроў і манаскага жыцця, а таксама кіраванне царкоўнай маёмасцю.

Corpus Iuris Civilis

У спробе вярнуць славу Рымскай імперыі Юстыніян утварае камітэт з 16 юрыстаў, які ўзначальвае Трыбаніян, і патрабуе ад іх збіраць і ўсталёўваць усю прававую спадчыну класічнага перыяду рымскага права.

Вынік іх працы, Corpus Iuris Civilis (Працы па грамадзянскім праве), складаецца з чатырох частак: Кодэкс Юстыніяна — збор прававых актаў з часу Адрыяна да Юстыніяна; Digestae — збор актаў рымскіх юрыстаў; Institutiones — вытрымкі ад дзвюх папярэдніх прац з каментарамі, распрацаваныя ў якасці навучальнага дапаможніка, і Novelle — збор актаў перыяду праўлення Юстыніяна.

Смерць

Памёр, не пакінуўшы спадчынніка, наступнікам на стальцы стаў яго пляменнік Юстын II.

Юстыніян I

Біяграфія

Узыходжанне на прастол

Аднаўленне імперыі

Духоўная дзейнасць

Corpus Iuris Civilis

Смерць

Гл. таксама

Зноскі

Спасылкі

Wikiwand - on