Якім Марахоўскі

Якім або Іаакім, Іаахім (часам памылкова Яўхім), свецкае імя Ілья Марахоўскі (польск.: Joachim Eliasz Morochowski), (каля 1576, Львоў, Карона Каралеўства Польскага — люты 1631, Уладзімір, Карона Каралеўства Польскага) — уніяцкі епіскап уладзімірскі і берасцейскі, рэлігійны пісьменнік-палеміст.

Якім Марахоўскі
Корчак
Епіскап уладзімірскі і берасцейскі 9 жніўня 1613 — люты 1631
Царква	Грэка-Каталіцкая Царква
Папярэднік	Іпацій Пацей
Пераемнік	Іосіф Вельямін Руцкі
Адукацыя	Калегіум Св. Афанасія (Рым)
Дзейнасць	каталіцкі святар, пісьменнік, каталіцкі біскуп
Нараджэнне	каля 1576 Львоў, Львоўская зямля, Рускае ваяводства, Малапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая
Смерць	люты 1631 Уладзімір, Уладзімірскі павет, Валынскае ваяводства, Малапольская правінцыя, Карона Каралеўства Польскага, Рэч Паспалітая
Пахаванне	Уладзімір
Бацька	Сцяпан

Біяграфія

Ілья Марахоўскі нарадзіўся ў сям’і шляхціча Рускага ваяводства Сцяпана Марахоўскага герба «Корчак»^[1][2]. У 1596—1603 гадах вывучаў філасофію і тэалогію ў Грэчаскім Калегіуме Св. Афанасія ў Рыме^[3]. Пасля вяртання ў Рэч Паспалітую адзін з найбліжэйшых паплечнікаў уніяцкага мітрапаліта Іпація Пацея ў справе пашырэння уніі. Выконваў асабістыя даручэнні мітрапаліта ў розных справах^[4]. З 1609 года сакратар караля Жыгімонта III Вазы^[5].

У 1611 годзе ён атрымаў святарскія пасвячэнні, у 1612 годзе ўступіў у Ордэн базыльянаў і ўзяў манаскае імя Якім. 9 жніўня 1613 года па смерці Іпація Пацея атрымаў каралеўскі прывілей на Уладзімірскую і берасцейскую епархію^[6]. 3 ліпеня 1614 года пасвечаны мітрапалітам Іосіфам Вельямінам Руцкім на пасаду епіскапа Уладзімірскага і берасцейскага^[7]. Энергічна распаўсюджваў царкоўную унію на тэрыторыі епархіі, у тым ліку і адміністрацыйнымі сродкамі, што выклікала супраціўленне праваслаўных. У сеймавай інструкцыі 1616 года валынская шляхта дамагалася скасавання каралеўскага прывілея на епархію, нададзенага Марахоўскаму, і перадачы ўладыцтва ўраджэнцу Валыні^[8]. Але гэтыя захады не мелі поспеху. У 1629 годзе Якім Марахоўскі ўдзельнічаў у падрыхтоўцы супольнага сабора праваслаўных і грэка-католікаў у Львове з мэтай наступнага заключэння новай царкоўнай уніі. Меркавалася напярэдадні сабора паслаць яго як «вельмі вучонага» епіскапа для дыскусій па багаслоўскіх пытаннях з праваслаўнымі^[9]. Дэталі плана абмяркоўваліся 9 ліпеня 1629 года на ўніяцкім царкоўным саборы ва Уладзіміры Валынскім^[10]. Але, бо ідэю новай уніі не падтрымала большасць праваслаўнай шляхты і духавенства, сабор у Львове так і не адбыўся. Яўхім Марахоўскі клапаціўся пра адукацыю духавенства. На Кобрынскім саборы 1626 года ён ахвяраваў 2000 флорынаў на адкрыццё ўніяцкай семінарыі^[11]. Матэрыяльна падтрымліваў уніяцкую школу ва Уладзіміры Валынскім. Каля 1626 годзе ў сталіцы епархіі заснаваў брацтва Прачыстай Маці Божай і шпіталь ^[12] Выдаткаваў грошы на аднаўленне кафедральных цэркваў і літургічнага начыння ва Уладзіміры Валынскім і Берасці^[13]. Памёр 19 сакавіка 1631 года^[14], пахаваны, паводле запавету, ва Уладзіміры Валынскім^[15].

Творчасць

Іаакім Марахоўскі адзін з першых уключыўся ў літаратурную палеміку з праваслаўнымі ў абарону царкоўнай уніі. Пісаў на польскай мове.

Яго першая апублікаваная праца пад тытулам «Парыгорыя або заспакаенне з’едлівага Ляманту ўяўнай Божай Царквы» (1612) напісана ў адказ на «Трэнас» (1610) праваслаўнага публіцыста Мялеція Сматрыцкага. Твор мае падкрэслена апалагетычны характар. Аўтар паказвае перавагі Каталіцкай Царквы ў веравучэнні, царкоўнай арганізацыі і абраднасці над Праваслаўнай. Вялікая колькасць цытатаў з Бібліі і твораў Айцоў Царквы, сакавітая мова дазваляюць залічыць «Парыгорыю» да лепшых узораў палемічнай літаратуры Рэчы Паспалітай XVII ст.

Прычыны падзелу Хрысціянскай Царквы на Каталіцкую і Праваслаўную аналізуюцца ў кнізе «Размовы пра пачатак адарвання Грэчаскай Царквы ад Рымскага Касцёла» (1622)^[16]. Якім Марахоўскі — аўтар першага друкаванага жыццяпісу Іасафата Кунцэвіча («Рэляцыя пра жорсткае забойства Іасафата епіскапа полацкага» (1624). (На думку ўкраінскага гісторыка Івана Скрутэня  (укр.) твор напісаны мітрапалітам Іосіфам Вельямінам Руцкім, а Якім Марахоўскі быў яго выдаўцом).^[17]. Пераклаў з грэчаскай на польскую мову кнігу візантыйскага гісторыка Х ст. Нікіты Пафлагона  (руск.) «Жыццё Святога Ігната, патрыярха Царградскага» (1624)^[18].