20-я партызанская брыгада імя В. С. Грызадубавай

20-я партызанская брыгада імя В. С. Грызадубавай — партызанская брыгада, створная ў ліпені 1943 года. Дзейнічала на акупаванай тэрыторыі Чырвонаслабодскага і Быценскага раёнаў. 12 ліпеня 1944 года брыгада (762 партызаны, 6 атрадаў) злучылася з Чырвонай Арміяй.

20-я партызанская брыгада імя В. С. Грызадубавай
Гады існавання	1943—1944
Краіна	СССР  Беларуская ССР
Падпарадкаванне	Беларускі штаб партызанскага руху
Уваходзіць у	Баранавіцкае партызанскае злучэнне паўднёвай зоны
Тып	партызаны
Функцыя	змаганне з акупантамі
Колькасць	762 партызаны (12.7.1944)
Дыслакацыя	Чырвонаслабодскі і Быценскі раёны
Войны	Другая сусветная вайна Вялікая Айчынная вайна
Удзел у	Вялікая Айчынная вайна
Камандзіры
Вядомыя камандзіры	П. М. Сухарукаў; С. С. Жарыкаў; В. З. Іваноў

Склад

Брыгада была створана на базе атрадаў «За Радзіму», імя Чкалава, імя Матросава, імя Сільніцкага, М. Ф. Чарнова, якія сфарміраваны з разбуйненнага атрада П. М. Сухарукава (арганізаваны летам 1942 года з партызан Мінскай і Палескай абласцей). З Чырвонай Арміяй злучыліся атрады імя Чкалава, Матросава, «За Радзіму», атрад мясцовай самаабароны вёскі Раздзялавічы, атрад мясцовай абароны вёскі Залужжа, атрад мясцовай самаабароны вёскі Тухавічы.

Камандаванне

Камандзіры

• П. М. Сухарукаў;
• С. С. Жарыкаў;
• В. З. Іваноў

Камісары

• М. І. Засмужац (выконваў абавязкі);
• В. З. Іваноў;
• Р. Дз. Румянцаў;
• І. Я Пархоўчанка.

Начальнікі штаба

• В. Х. Свірын;
• А. М. ДУанілаў.

Дзейнасць

У верасні — кастрычніку 1943 года на чыгуначных участках Баранавічы — Лунінец, Баранавічы — Быцень партызаны падарвалі некалькі эшалонаў і каля 900 рэек. У лістападзе 1943 года атрад імя Чкалава і жыхары вёскі Залужжа разбурылі 5 кіламетраў вузкакалейкі на ўчастку Востраў — Крывошын, атрад «За Радзіму» і жыхары вёскі Тухавічы і Рагачы — больш за 300 м чыгуначнага палатна. Брыгада 21 чэрвеня 1944 года ўдзельнічала ў аперацыі «рэйкавая вайна» на захадзе ад станцыі Лясная на ўчастку чыгункі Брэст — Баранавічы. Вялі баі з карнікамі, якія імкнуліся прарвацца ў партызанскую зону, у тым ліку каля вёсак Залужжа (5.2.1944 і 10.3.1944), Рагачы (3.2.1944). За ўвесь перыяд партызаны падарвалі 1571 рэйку, 30 эшалонаў, чыгуначны мост, 20 мастоў на іншых дарогах, у тым ліку на Варшаўскай шашы цераз рэку Шчара ў Ляхавіцкім раёне. Пры сустрэчы з часцямі Чырвонай Арміі аднавілі 9 мастоў і перапраў у Быценскім раёне.

Памяць

У 1967 годзе на адным з месцаў дыслакацыі брыгады каля вёскі Залужжа Ляхавіцкага раёна адноўленая зямлянка.

Літаратура

• Беларусь у Вялікай Айчыннай вайне, 1941—1945: Энцыкл. / Рэдкал.: І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1990. — 680 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-012-2.