G-code

G-код — умоўная назва мовы праграмавання прылад з лікавым праграмным кіраваннем (ЛПК). Была створана кампаніяй Electronic Industries Alliance у пачатку 1960-х. Фінальная дапрацоўка была ўхвалена ў лютым 1980 года як стандарт RS274D. Камітэт ISO зацвердзіў G-код, як стандарт ISO 6983-1:1982, Дзяржкамітэт па стандартам СССР — як ДАСТ 20999-83. У савецкай тэхнічнай літаратуры G-код пазначаецца, як код 'ИСО 7-бит' (ISO 7-bit).

Вытворцы сістэм кіравання станкамі, выкарыстоўваюць G-код у якасці базавага падмноства моў праграмавання, пашыраючы яго па сваім меркаванні.^[1]

Структура праграмы

Праграма, напісаная з дапамогай G-кода, мае жорсткую структуру. Усе каманды кіравання аб’ядноўваюцца ў кадры — групы, якія складаюцца з адной ці болей каманд. Кадр завяршаецца сімвалам перавода радка (CR/LF) і мае нумар, за выключэннем першага кадра праграмы і каментарыяў. Першы (а ў некаторых выпадках таксама і апошні) кадр утрымлівае толькі адзін сімвал «%». Завяршаецца праграма камандай M02 ці M30. Каментарыі да праграмы змяшчаюцца ў круглых дужках, як пасля праграмных кодаў, так і ў асабістых кадрах.

Парадак каманд у кадры строга не агаворваецца, але традыцыйна лічыцца, што першымі ўказваюцца падрыхтоўчыя каманды, (напрыклад, выбар плоскасці апрацоўкі), потым каманды перасоўвання, потым выбару рэжымаў апрацоўкі і тэхналагічныя каманды.

Падпраграмы могуць быць апісаны пасля каманды M02, але перад M30. Пачынаецца падпраграма з кадра выгляду Lxx, дзе xx — нумар падпраграмы, якая завяршаецца камандай M17.

Зводная табліца кодаў

Асноўныя (завуцца ў стандарце падрыхтоўчымі) каманды мовы пачынаюцца з літары G:

• Перасоўванне інструментаў апрацоўкі з зададзенай хуткасцю (лінейнае і кругавое)
• Выкананне тыповых паслядоўнасцяў (такіх, як апрацоўка адтулін і разьба)
• Кіраванне параметрамі інструмента, сістэмамі каардынат, і плоскасцямі апрацоўкі

Падрыхтоўчыя (асноўныя) каманды

Коды	Апісанне
G00-G03	Пазіцыянаванне інструмента
G17-G19	Пераключэнне плоскасці апрацоўкі (XY, ZX, YZ)
G20-G21	Не стандартызавана
G40-G44	Кампенсацыя памеру разнастайных частак інструмента (даўжыня, дыяметр)
G53-G59	Пераключэнне сістэм каардынат
G80-G85	Цыклы свідравання, расточвання, наразання разьбы
G90-G91	Пераключэнне сістэм каардынат (абсалютная, адносная)

Табліца асноўных каманд

Каманды	Апісанне	Прыклад
G00	Паскоранае перасоўванне інструмента (халасты ход)	G0 X0 Y0 Z100
G01	Лінейная інтэрпаляцыя	G01 X0 Y0 Z100 F200
G02	Кругавая інтэрпаляцыя па гадзіннікавай стрэлцы	G02 X15 Y15 R5 F200
G03	Кругавая інтэрпаляцыя супраць гадзіннікавай стрэлкі	G03 X15 Y15 R5 F200
G04	Затрымка выканання праграмы, спосаб задання велічыні затрымкі залежыць ад рэалізацыі сістэмы кіравання	G04
G15	Адмена палярнай сістэмы каардынат	G15 X15 Y22.5; G15;
G16	Палярная сістэма каардынат (X радыус Y вугал)	G16 X15 Y22.5
G17	Выбар плоскасці апрацоўкі X-Y
G18	Выбар плоскасці апрацоўкі Z-X
G19	Выбар плоскасці апрацоўкі Y-Z
G40	Адмена кампенсацыі радыуса інструмента	G1 G40 X0 Y0 F200
G41	Кампенсаваць радыус інструмента злева ад траекторыі	G41 X15 Y15 D1 F100
G42	Кампенсаваць радыус інструмента справа ад траекторыі	G42 X15 Y15 D1 F100
G43	Кампенсаваць даўжыню інструмента дадатна	G43 X15 Y15 Z100 H1 S1000 M3
G44	Кампенсаваць даўжыню інструмента адмоўна	G44 X15 Y15 Z4 H1 S1000 M3
G49	Адмена кампенсацыі даўжыні інструмента	G49 Z100
G53	Адключыць зрушэнне пачатка сістэмы каардынат станка	G53 G0 X0 Y0 Z0
G54-G59	Пераключыцца на зададзеную аператарам сістэму каардынат	G54 G0 X0 Y0 Z100
G70	Праграмаваць у цалях	G70
G71	Праграмаваць у мм	G71
G80	Адмена цыклаў свідравання, расточвання, нарэзкі разьбы метчыкам і г. д.	G80
G81	Цыкл свідравання	G81 X0 Y0 Z-10 R3 F100
G82	Цыкл свідравання з затрымкай	G82 X0 Y0 Z-10 R3 P100 F100
G83	Цыкл перарывістага свідравання (з поўным вывадам свердла)	G83 X0 Y0 Z-10 R3 Q8 F100
G84	Цыкл наразання разьбы	G95 G84 M29 X0 Y0 Z-10 R3 F1.411
G90	Заданне абсалютных каардынат апорных кропак траекторыі	G90 G1 X0.5 Y0.5 F10
G91	Заданне каардынат інкрэментава апошняй уведзенай апорнай кропкі	G91 G1 X4 Y5 F100
G94	F (падача) — у фармаце мм/хв.	G94 G80 Z100
G95	F (падача) — в фармаце мм/аб.	G95 G84 X0 Y0 Z-10 R3 F1.411

максімум 4 каманды ў кадры

Табліца тэхналагічных кодаў

Тэхналагічныя каманды мовы пачынаюцца з літары М. Уключаюць такія дзеянні, як:

• Змяніць інструмент
• Уключыць/выключыць шпіндаль
• Уключыць/выключыць ахалоджванне
• Работа з падпраграмамі

Дапаможныя (тэхналагічныя) каманды

Код	Апісанне	Прыклад
M00	Прыпыніць работу станка да націскання кнопкі «старт» на пульце кіравання, так званы «безумоўны тэхналагічны супын»	G0 X0 Y0 Z100 M0
M01	Прыпыніць работу станка да націскання кнопкі «старт», калі ўключаны рэжым пацвярджэння супыну	G0 X0 Y0 Z100 M1
M02	Канец праграмы, без скіду мадальных функцый	M02
M03	Пачаць кручэнне шпіндаля па гадзіннікавай стрэлцы	M3 S2000
M04	Пачаць кручэнне шпіндаля супраць гадзіннікавай стрэлкі	M4 S2000
M05	Спыніць кручэнне шпіндаля	M5
M06	Змяніць інструмент	T15 M6
M07	Уключыць дадатковае ахалоджванне	M3 S2000 M7
M08	Уключыць асноўнае ахалоджванне. Часам ужыванне больш аднаго M-кода ў адным радку (як у прыкладзе) недапушчальна, для гэтага выкарыстоўваюцца M13 і M14	M3 S2000 M8
M09	Выключыць ахалоджванне	G0 X0 Y0 Z100 M5 M9
M13	Уключыць ахалоджванне і кручэнне шпіндаля па гадзіннікавай стрэлцы	S2000 M13
M14	Уключыць ахалоджванне і кручэнне шпіндаля супраць гадзіннікавай стрэлкі	S2000 M14
M17	Канец падпраграмы	M17
M25	Замена інструмента ўручную	M25
M97	Запуск падпраграмы, якая знаходзіцца ў той жа праграме (дзе P — нумар кадра, у выпадку прыклада пераход ажыццяўляецца да радка N25), дзейнічае не ўсюды, меркавана — толькі на станках HAAS	M97 P25
M98	Запуск падпраграмы, якая знаходзіцца асобна ад асноўнай праграмы (дзе P — нумар падпраграмы, у выпадку прыклада пераход адбудзецца да праграмы O1015)	M98 P1015
M99	Канец падпраграмы	M99
M30	Канец праграмы, са скідам мадальных функцый	M30

не больш аднаго кода ў кадры

Параметры каманд

Параметры каманд задаюцца літарамі лацінскага алфавіта

Код	Апісанне	Прыклад
X	Каардыната кропкі траекторыі па восі X	G0 X100 Y0 Z0
Y	Каардыната кропкі траекторыі па восі Y	G0 X0 Y100 Z0
Z	Каардыната кропкі траекторыі па восі Z	G0 X0 Y0 Z100
P	Параметр каманды	G04 P101
F	Хуткасць працоўнай падачы	G1 G91 X10 F100
S	Хуткасць кручэння шпіндаля	S3000 M3
R	Параметр стандартнага цыкла альбо радыус дугі (пашырэнне стандарту)	G81 R1 0 R2 −10 F50 или G1 G91 X12.5 R12.5
H	Параметр карэкцыі абранага інструмента	G1 G41 D1 X10. F150.
P	Колькасць выклікаў падпраграмы	L82 P10
I,J,K	Параметры дугі пры кругавой інтэрпаляцыі	G03 X10 Y10 I0 J0 F10
L	Выклік падпраграмы з дадзенай меткай	L12

Гл. таксама

• Мовы праграмавання
• Металарэзны станок
• Лікавае праграмнае кіраванне
• Параметрычнае праграмаванне

Прыклад

Апрацоўка літары W (упісанай у прамавугольнік 34х27 мм, гл. мал.) на ўмоўным вертыкальна-фрэзерным станку з ЛПК, фрэзай дыяметрам 4 мм, у загатоўцы з арганічнага шкла:

Кадр	Змест	Каментарый
	%	Пачатак праграмы
N1	G90 G40 G17	Сістэма каардынат абсалютная, кампенсацыя на радыус інструмента адключана, плоскасць інтэрпаляцыі XoY
N2	S500 M3	Задаць хуткасць кручэння шпіндаля і уключыць шпіндаль
N3	G0 X2.54 Y26.15	Пераход у кропку пачатка апрацоўкі на холастым ходзе
N4	Z1.0	Падысці з загатоўкі па Z, недаходзячы 1 мм, на халастым ходзе
N4	G1 Z-1.0 F100	Уразанне ў загатоўку на падачы 100 мм/хв
N5	X5.19 Y 2.0	Першы штрых літары W
N6	X7.76	Працяг руху
N7	X16.93 Y26.15	Другі штрых літары W
N8	X18.06	Працяг руху
N9	X25.4 Y2.0	Трэці штрых літары W
N10	X25.96	Працяг руху
N11	X32.17 Y 26.15	Чацвёрты штрых літары W
N12	G0 Z12	Адвесці інструмент ад загатоўкі на халастым ходзе
N13	M5	Адключыць шпіндаль
N14	M30	Канец праграмы

Зноскі

1. CNC G Codes Definitions Examples Programs Programming Learning Training Архівавана 12 кастрычніка 2007.