Кукуруза (род раслін)

Кукуру́за^[1] (Zea) — род раслін сямейства Метлюжковыя (Poaceae), да якога адносяць шэсць відаў^[2]. Аднак, у культуры род прадстаўлены адзіным відам Zea mays, які вырошчваюць па ўсяму свету ў прамысловых маштабах. Гэты від з’яўляецца каштоўнай харчовай, кармавой і тэхнічнай культурай.

Кукуруза цукровая (Zea mays) Батанічная ілюстрацыя з кнігі «Köhler’s Medizinal-Pflanzen», 1887

Кукуруза
Кукуруза цукровая (Zea mays). Група квітнеючых раслін.
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Аднадольныя Парадак:  Метлюжкакветныя Сямейства:  Метлюжковыя Падсямейства:  Просавыя Трыба:  Andropogoneae Род:  Кукуруза
Міжнародная навуковая назва
Zea L., 1753
Сінонімы
Euchlaena Schrad. Mays Mill. Mayzea Raf. Reana Brign. Thalysia Kuntze
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   42268 NCBI   4575 EOL   108049 GRIN   g:13020 IPNI   19280-1

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Кукуруза.

Біялагічнае апісанне

Кукуруза — высакарослая аднагадовая травяністая расліна, дасягае вышыні 3 м (у выключных выпадках — да 6 м і больш), з добра развітой каранёвай сістэмай. На ніжніх вузлах сцябла могуць утварацца паветраныя апорныя карані.

Сцябло прамастаячае, да 7 см у дыяметры, без паражніны ўнутры (у адрозненне ад большасці іншых траў).

Лісце буйное, лінейна-ланцэтнае, да 10 см шырынёй і 1 м даўжынёй].

Каласкі з тычачкавымі і песцічнымі кветкамі сабраны ў розныя суквецці або ў асобных частках аднаго суквецця. Тычачкавыя кветкі сабраны па два ў каласкі, адзін з іх амаль сядзячы, другі на ножцы, каласкі сабраны ў зверху мяцёлку. Каласкі з песцічнымі кветкамі сядзяць шэрагамі з 6-16 кветак на тоўстай, мясістай восі катаха, якая выходзіць у сярэдняй частцы сцябла з пазух лісця. Песцік доўгі, ніткападобны, на канцы двухлопасцевы. Падчас квіцення песцікі ўсіх каласкоў звешваюцца ў выглядзе пучка з похвавых лісцеў, якія акружаюць катах.

Плод — зярноўка.

Віды

• Zea diploperennis Iltis, Doebley & R.Guzmán
• Zea luxurians (Durieu & Asch.) R.M.Bird
• Zea mays L. — Кукуруза, ці Маіс
• Zea mexicana (Schrad.) Kuntze
• Zea nicaraguensis Iltis & B.F.Benz
• Zea perennis (Hitchc.) Reeves & Mangelsd.

Уся кукуруза, якая культывуецца, як сельскагаспадарчае расліна, адносіцца менавіта да падвіду Zea mays subsp. mays; часам гэты падвід вызначаюць як асобны від Zea saccharata Sturtev

Zea mays «fraise» — Тулузскі музеум

Zea mays 'Oaxacan Green' — Тулузскі музеум

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 143. — 160 с. — 2 350 экз.
2. The Plant List: Zea