Вікіпедыя на эсперанта

Вікіпедыя на эсперанта (на эсперанта: Vikipedio en Esperanto) — раздзел Вікіпедыі на мове эсперанта. Адкрыты ў лістападзе 2001 года. Станам на май 2016 года ў раздзеле амаль 230 000 артыкулаў; тым самым раздзел займае 32-ю пазіцыю сярод усіх раздзелаў па гэтым параметры^[1].

Вікіпедыя на эсперанта эспер.: Vikipedio en Esperanto
URL	eo.wikipedia.org (эсп.)
Характар праекта	дабрачынны
Тып сайта	сеткавая энцыклапедыя
Рэгістрацыя	неабавязковая
Мова	эсперанта
Уладальнік	Wikimedia
Пачатак працы	11 мая 2001 і 6 лістапада 2001
Колькасць артыкулаў	376 368
Колькасць выяў	19 139
Колькасць старонак	845 100
Колькасць правак	9 188 279
Зарэгістраваных удзельнікаў	242 662
Актыўных удзельнікаў	521
Адміністратараў	12
Глыбіня	16,9
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Статыстыка

Станам на 11 кастрычніка 2025 года раздзел Вікіпедыі на эсперанта змяшчае 376 368 артыкулаў. Зарэгістравана 242 662 удзельнікаў, з якіх 521 здзейснілі якое-небудзь дзеянне за апошнія 30 дзён, 12 удзельнікаў маюць статус адміністрарара. Агульная колькасць правак складае 9 188 279.

Гісторыя раздзела

Вікіпедыя на эсперанта была створана адным з актывістаў эсперанта-руха, Чакам Смітам (англ.: Chuck Smith), грамадзянінам ЗША, які ў той час працаваў добраахвотнікам у Ротэрдаме, у штаб-кватэры Сусветнай асацыяцыі эсперанта (UEA). Праект быў падтрыманы адным з заснавальнікам Вікіпедыі Браянам Віберам (Brion Vibber), які добра валодае мовай эсперанта. Пазней да праекта далучыўся іншы эсперантыст, сябра Джымі Вэйлза (англ.: Jimmy Wales), Арно Лагранж (фр.: Arno Lagrange), які доўгі час быў сцюардам у Вікіпедыі, а зараз з’яўляецца бюракратам і адміністратарам эсперантамоўнай Вікіпедыі^[2].

Вялікае значэнне для папулярызацыі Вікіпедыі на эсперанта мела тое, што Чак Сміт асабіста ездзіў на маладзёжныя эсперанта-сустрэчы, расказваючы аб важнасці свабоднай энцыклапедыі для рассеянага моўнага грамадства з абмежаванымі рэсурсамі, якім з’яўляецца эсперанта-грамадства. Захавалася яго інтэрв'ю эсперанта-службе міжнароднага польскага радыё (Радыё Палонія) ад 28 красавіка 2002 года^[3]. Пазней намаганні Чака Сміта падтрымалі і іншыя актывісты. На эсперанта былі выданы брашуры з кіраўніцтвам для карыстальніка Вікіпедыі-пачаткоўца (гл. раздзел «Літаратура»).

Удзельнікі эсперантамоўнай Вікіпедыі перакананы, што гэты раздзел асабліва добра адпавядае ідэалам свабоднай энцыклапедыі, таму што дазваляе носьбітам розных моў і культур сумесна працаваць над артыкуламі, робячы іх сапраўды нейтральнымі, што не заўсёды атрымліваецца ў раздзелах на этнічных мовах, дзе агульнапрызнаныя ў дадзенай культуры стэрэатыпы могуць фіксавацца ў энцыклапедычных артыкулах як факты. Акрамя таго, удзельнікі з розных краін ужываюць больш шырокае кола крыніц інфармацыі, практычна недаступнае карыстальнікам з якой-небудзь адной краіны. Гэтая ж перавага праяўляецца падчас праверкі краіназнаўчай інфармацыі, якую часта ажыццяўляюць удзельнікі з адпаведнай краіны, лепш знаёмыя з сітуацыяй.

Цікавым эфектам ранняй папулярнасці раздзела на мове эсперанта стала ўзнікненне раздзелаў на этнічных мовах, заяўкі на стварэнне якіх давалі мясцовыя эсперантысты. Напрыклад, вядома, што грузінскі раздзел быў створаны ў 2003 годзе паводле заяўкі тбіліскага эсперантыста Аўтандзіла Абуладзэ^[4]. Заснавальнікам Чэшскай Вікіпедыі і першым яе актыўным рэдактарам стаў эсперантыст з Брно Міраслаў Малівец^[5][6]. Эсперантысты з вопытам правак у эсперантыстскім раздзеле мелі непасрэднае дачыненне да стварэння ці ранняга развіцця рускага, асецінскга, чувашскага і, магчыма, іншых раздзелаў Вікіпедыі.

Вікіпедыя на эсперанта мае вялікае значэнне для эсперанта-грамадства. Абмеркаванне таго, што адбываецца ў эсперанта-раздзеле Вікіпедыі, нярэдка выліваецца ў сродкі масавай інфармацыі на мове эсперанта, як гэта было, напрыклад, у 2006 годзе, калі на выдаленне быў выстаўлены артыкул «Носьбіты эсперанта з нараджэння» (Denaskaj Esperanto-parolantoj) — вялікі аналітычны артыкул аб становішчы спраў з захаваннем прыватнасці ў эсперанта-Вікіпедыі з’явіўся тады ў «Libera Folio», найбольш чытаемым інтэрнэт-выданні на эсперанта^[7]. З 2004 года^[8] матэрыялы аб Вікіпедыі рэгулярна з’яўляюцца ў часопісе «Esperanto» (орган Сусветнай арганізацыі эсперанта, UEA.

Дзякуючы аўтаматычнай заліўцы артыкулаў-нарыхтовак па гарадам Германіі, муніцыпалітэтам Італіі, гарадам Бразіліі і астранамічным аб’ектам раздзел двойчы хутка павялічваў колькасць артыкулаў. Але на ўзроўні 80 тысяч артыкулаў грамадства вырашыла, што дадзенае аўтаматычнае заліванне дыскрэдытуе якасць энцыклапедыі і было вырашана болей яго не выкарыстоўваць.

15 чэрвеня 2008 года вікіпедыя на эсперанта дасягнула адметкі 100 000 артыкулаў^[9].

18 лістапада 2008 года ў раздзеле быў уведзены механізм праверкі артыкулаў.

10 жніўня 2011 года Вікіпедыя на эсперанта дасягнула адзнакі 150 000 артыкулаў, 23 студзеня 2013 года — 175 000 артыкулаў, 13 жніўня 2014 года — 200 000 артыкулаў.

Літаратура

• NEVELSTEJN Yves (red.): Vikipedio — praktika manlibro/ Partízanske: E@I &TEJO. 2007/ 40p. Broŝurita. ISBN 978-80-96533-3-2. (эсп.) (рэцэнзія) Архівавана 17 лютага 2011.
• van DIJK Ziko: Vikipedio por vi (Wikipedia for you)/ Eldonejo Espero, 2008. ISBN 978-80-89366-01-9. (вокладка і змест)

Спасылкі

• Finding the Esperanto Wikipedia (Чак Сміт аб гісторыі стварэння эсперантамоўнай Вікіпедыі)
• Vikipedio en Esperanto baldaŭ dekjara (эсп.) (Чак Сміт аб стварэнні эсперантамоўнай Вікіпедыі)
• Асобныя згадкі эсперантамоўнай Вікіпедыі ў СМІ розных краін (эсп.)
• Вікіпедыя на эсперанта(недаступная спасылка) (эсп.)
• Карта размеркавання карыстальнікаў эсперантамоўнага раздзела, што яўна пазначылі сваё геаграфічнае месцазнаходжанне (эсп.)
• Татьяна Аудерская. Эсперанто и интернет. // Вопросы интернет-образования. № 27 (апрель 2005 года).