Канстанцін VII Парфірародны

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з імем Канстанцін.

Канстанці́н VII Парфіраро́дны (Парфіраге́нет, грэч. Κωνσταντίνος Ζ' ο Πορφυρογέννητος) (17/18 мая 905, Канстанцінопаль — 9 лістапада 959, Канстанцінопаль) — візантыйскі імператар з Македонскай дынастыі, намінальна валадарыў з 913, фактычна — з 945 года.

Канстанцін VII Парфірародны
грэч. Κωνσταντίνος Ζ' ο Πορφυρογέννητος
Хрыстос, які багаслаўляе Канстанціна Парфірароднага, разьба па слановай косці, каля 945. Арыгінал знаходзіцца ў Музеі выяўленчых мастацтваў імя А. С. Пушкіна
Візантыйскі імператар 913 — 920
Рэгент	патрыярх Мікалай Містык[ru]
Папярэднік	Аляксандр
Пераемнік	Раман I Лакапін[en]
Візантыйскі імператар 945 — 959
Папярэднік	Раман I Лакапін[en]
Пераемнік	Раман II Малодшы[en]
Нараджэнне	18 мая 905[1] Канстанцінопаль, Візантыя
Смерць	9 лістапада 959 (54 гады) Канстанцінопаль, Візантыя
Месца пахавання	Царква Апосталаў[d]
Род	Македонская дынастыя
Бацька	Леў VI Мудры
Маці	Зоя Карбанапсіна[d]
Жонка	Алена Лакапіна[d][2]
Дзеці	Раман II[d], Феадора[d], Агата[d], Зоя[d], Ганна[d] і Феафана[d]
Веравызнанне	хрысціянства
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Першыя гады жыцця

Канстанцін Парфірародны і Зоя Карбанапсіна, візантыйская манета.

Канстанцін быў сынам Льва VI Філосафа і Зоі Карбанапсіны^[ru], чацвёртай жонкі імператара. Чацвёрты шлюб не дазваляўся царквой, і дзіця лічылася незаконнанароджаным, хоць гэта і быў адзіны сын Льва VI. Толькі ў студзені 906 года Канстанцін быў хрышчоны, а ў красавіку 906 года, супраць волі патрыярха Мікалая Містыка^[ru], Леў і Зоя былі павянчаны. Мянушка Парфірародны паходзіць ад Барвовай (Парфірнай) залы імператарскага палаца, дзе нараджалі імператрыцы, і заклікана падкрэсліць, што ён нарадзіўся ў кіруючага манарха.

Валадаранне

15 мая 908 года Леў VI зрабіў Канстанціна сваім суправіцелем, каб забяспечыць яму трон, аднак у 912 імператар памёр і ўладу прыняў яго брат Аляксандр. Аднак і ён памёр праз год, пакінуўшы 8-гадовага Канстанціна пад апекай рэгентаў. Пасля няўдалага мецяжу Канстанціна Дукі^[en] ў 913 годзе на чале савета рэгентаў стаў патрыярх Канстанцінопальскі Мікалай Містык^[ru].

У 920 годзе ўладу ўзурпаваў друнгарый візантыйскага флоту Раман I Лакапін^[en], абвешчаны суправіцелем. Яшчэ ў 919 ён ажаніў 14-гадовага Канстанціна са сваёй дачкой Аленай. Адхілены ад рэальнай улады, Канстанцін прысвяціў сябе самаадукацыі і навукам. У 944 годзе Рамана I зрынулі яго сыны, спадзеючыся кіраваць самастойна, аднак гэта выклікала народныя хваляванні, якія сціхлі толькі калі імператарам абвясцілі Канстанціна. Праз 40 дзён сыноў Рамана саслалі ў манастыр.

Памёр Канстанцін у 959 годзе. Паводле некаторых звестак, ён быў атручаны сваім сынам Раманам II Малодшым^[en].

Палітычная дзейнасць

У сваёй палітыцы Канстанцін VII выражаў інтарэсы сталічнага чынавенства, выступаючы супраць цэнтрабежных тэндэнцый правінцыйнай знаці. Актывізаваў ваенныя дзеянні супраць арабаў. Пачатак аказаўся няўдалым, і пасланае на адваяванне Крыта войска была разбіта (949).

Візантыйскія арміі перайшлі Еўфрат (952), але былі адкінуты. Заваяванні на Усходзе былі адноўлены дзякуючы Нікіфару Фоку і Іаану Цымісхію. Вышэйшым дасягненнем рамейскай зброі стала ўзяцце Самасаты (958).

Канстанцін VII прызначыў на пасаду «паракімомена» (1-га міністра) еўнуха Васіля Лакапіна (сына зрынутага імператара Рамана I^[en]), які набыў велізарны ўплыў і захоўваў яго пры наступных імператарах.

Літаратурная дзейнасць

Канстанцін VII таксама вядомы як адзін з найадукаванейшых людзей эпохі, заступнік і выдавец кампілятыўных зборнікаў, аўтар сачыненняў «Пра фемы», «Пра цырымоніі», «Пра кіраванне імперыяй», якія з’яўляюцца найважнейшымі крыніцамі для вывучэння гісторыі Візантыі, Кіеўскай Русі і іншых краін.

Ён, у прыватнасці, апісвае (у творы «Пра цырымоніі») візіт княгіні Вольгі ў Канстанцінопаль (957) і яе хрышчэнне. Дзявятая глава «Пра кіраванне імперыяй» (каля 950) утрымлівае кароткае апісанне эканамічнага і палітычнага ладу Русі.

Сям’я

Сын:

• Раман II^[en]

Зноскі

1. Persée — 2005.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q252430'></a>
2. (unspecified title) Праверана 7 жніўня 2020.