Псалтыр Тыберыя

Псалтыр Тыберыя (Брытанская бібліятэка Cotton MS. Tiberius C.vi) — адзін з прынамсі чатырох захаваных галіканскіх псалтыроў  (фр.), створаных у Нью-Мінстэры, Уінчэстэр  (англ.) у гады нармандскага заваявання Англіі (астатнія тры — Стоўскі псалтыр  (англ.), Псалтыр Вітэлія і Псалтыр Ламбета). Цяпер рукапіс цалкам можна ўбачыць у Інтэрнэце на сайце Брытанскай бібліятэкі^[2].

Псалтыр Тыберыя. XI стагоддзе[1]
Матэрыял	туш і пергамент
Брытанская бібліятэка
(інв. Cotton MS Tiberius C VI[1])
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Сашэсце Хрыста ў пекла  (руск.) ў Псалтыры Тыберыя

Ён мае самы ранні з вядомых уступны^[3] цыкл мініяцюр у псалтыры (ф. 7v-16r), форма, якая стала вельмі папулярнай на працягу наступных стагоддзяў^[4]; Псалтыр Святога Олбана  (англ.) XII стагоддзя мае адзін з самых вядомых і найбольш поўных з такіх цыклаў. Цыкл Тыберыя адлюстроўвае жыццё Давіда і Хрыста, звязваючы іх тыпалагічна  (англ.). Мініяцюры выкананы ў так званым «трэцім стылі» позняга англасаксонскага мастацтва, «у якім вінчэстэрскі і утрэхцкі стылі зліліся і атрымалі яшчэ большую манументальнасць». Большасць з іх з вялікай экспрэсіўнасцю выкарыстоўвае англійскі таніраваны контурны стыль малявання, які склаўся на працягу мінулага стагоддзя^[5]; некаторыя выкарыстоўваюць цалкам афарбаваны стыль, напрыклад f. 30v, з партрэтам Давіда на троне.

Меркаваная дата стварэння рукапісу была даволі рухомай у апошнія гады, рухаючыся ад «сярэдзіны XI стагоддзя»^[6] або «каля 1050 года»^[7] да «3-й чвэрці XI стагоддзя» паводле даных Брытанскай бібліятэкі ў 2016 годзе^[8].

Рукапіс з’яўляецца няпоўным і быў пашкоджаны падчас пажару ў бібліятэцы Котана ў 1731 годзе, у выніку якога былі адарваны верхнія вуглы кожнай з першых старонак. Ён быў адноўлены ў 1894 годзе, калі фаліянты былі змешчаны паасобку ў кнігу з большым памерам старонкі^[9]. 129 арыгінальных старонак маюць памер прыкладна 248x146 мм. Пасля першапачатковага матэрыялу ёсць 24 старонкі з малюнкамі, 5 з якіх ілюструюць жыццё Давіда і 11 — Хрыста^[10]. У пачатку асноўных раздзелаў кнігі, напрыклад, у пачатку Псалма 1 (f. 31r), ёсць вялікая ініцыяльная і ілюмінаваная рамка з лісцем аканту ў вінчэстэрскім стылі.

У псалмах, напісаных стараанглійскай мовай, прысутнічае беспрапынная міжрадковая  (руск.) глоса і іншыя вернакулярныя  (руск.) матэрыялы^[11].

• 
  F. 8r, Давід і леў
• 
  F. 8v, Давід перад Галіяфам
• 
  F. 9r, Галіяф павержаны
• 
  F. 9v, Саўл і Давід
• 
  F. 10v, Спакуса Хрыста
• 
  F. 12r, Арышт Ісуса
• 
  F. 13v, Жанчына ў грабніцы
• 
  f. 14r. Нявер’е Фамы
• 
  F. 18v, Хрыстос у славе  (англ.)
• 
  F. 30v, Давід на троне
• 
  F. 31r Beatus vir  (англ.)
• 
  F. 31v Старонка з тэкстам псалма

Зноскі

1. http://www.bl.uk/manuscripts/FullDisplay.aspx?ref=Cotton_MS_Tiberius_C_VI
2. British Library : Collection items : Tiberius Psalter (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 25 снежня 2022. Праверана 31 студзеня 2023.
3. https://hmmlschool.org/lexicon/14972/
4. Backhouse et al., 83
5. Brown, 132—133
6. Backhouse et al., 83
7. Brown, 133; Openshaw, 14, citing Wormald
8. BL, noting other later additions from «2nd half of the 12th century»; a date in the 3rd quarter is also preferred by: Michael Lapidge, Simon Keynes, Malcolm Godden, Anglo-Saxon England, Volume 20, Cambridge University Press (2007), p. 161
9. BL
10. Backhouse et al., 83
11. Backhouse et al., 83; «he Production and Use of English Manuscripts, 1060 to 1220» database

Зноскі