Шандар Векерле

Шандар Векерле (венг.: Wekerle Sándor; 14 лістапада 1848, Мор — 26 жніўня 1921, Будапешт) — венгерскі дзяржаўны дзеяч.

Шандар Векерле
венг.: Wekerle Sándor
10-ы прэм’ер-міністр Венгрыі 17 лістапада 1892 — 14 студзеня 1895
Папярэднік	Gyula Szapáry[d]
Пераемнік	Dezső Bánffy[d]
16-ы прэм’ер-міністр Венгрыі 8 красавіка 1906 — 17 студзеня 1910
Папярэднік	Géza Fejérváry[d]
Пераемнік	Károly Khuen-Héderváry[d]
21-ы прэм’ер-міністр Венгрыі 23 жніўня 1917 — 31 кастрычніка 1918
Папярэднік	Móric Esterházy[d]
Пераемнік	Mihály Károlyi[d]
Minister of Finance in Hungary[d] 9 красавіка 1889 — 15 сакавіка 1890
міністр юстыцыі Венгрыі[d] 23 верасня 1909 — 17 студзеня 1910
Папярэднік	Antal Günther[d]
Пераемнік	Ferenc Székely[d]
Minister of Finance in Hungary[d] 16 верасня 1917 — 11 лютага 1918
Папярэднік	Gusztáv Gratz[d]
Пераемнік	Sándor Popovics[d]
9-ы міністр па справах Харватыі, Далмацыі і Славоніі Каралеўства Венгрыя[d] 8 красавіка 1906 — 23 красавіка 1906
Папярэднік	Stjepan Kovačević[d]
Пераемнік	Gejza Josipović[d]
міністр сельскай гаспадаркі Венгрыі[d] 25 студзеня 1918 — 11 лютага 1918
Папярэднік	Béla Mezőssy[d]
Пераемнік	Béla Serényi[d]
Member of the House of Magnates[d] 16 студзеня 1897 — 22 мая 1906
дэпутат Нацыянальнага сходу Венгрыі[d] 28 верасня 1887 — 4 студзеня 1892
дэпутат Нацыянальнага сходу Венгрыі[d] 20 лютага 1892 — 3 кастрычніка 1896
дэпутат Нацыянальнага сходу Венгрыі[d] 21 мая 1906 — 21 сакавіка 1910
дэпутат Нацыянальнага сходу Венгрыі[d] 23 красавіка 1918 — 16 лістапада 1918
Minister of Trade[d] 10 мая 1892 — 16 ліпеня 1892
Папярэднік	Gábor Baross[d]
Пераемнік	Béla Lukács[d]
Нараджэнне	14 лістапада 1848(1848-11-14)[1] Мор[d], Венгрыя
Смерць	26 жніўня 1921(1921-08-26)[1] (72 гады) МТК Будапешт, Каралеўства Венгрыя[2]
Месца пахавання	Керэпешы[d]
Дзеці	Шандар Векерле-малодшы[d]
Партыя	Партыя Канстытуцыі 1848 года[d] Ліберальная партыя[d] Нацыянальная канстытуцыйная партыя[d]
Член у	Венгерская акадэмія навук
Адукацыя	Будапешцкі ўніверсітэт (1870)
Дзейнасць	палітыка[3] і права[3]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Аляксандр (Шандор) Векерле нарадзіўся ў горадзе Мор, у сям'і дунайскіх швабаў. З 1886 года — член палаты дэпутатаў; пры пераўтварэнні кабінета Кальмана Ціса ў 1889 г. Векерле заняў пасаду міністра фінансаў, які ён захаваў і ў новым кабінеце Дзьюлы Сапары. Яму ўдалося правесці некаторыя рэформы ў венгерскіх фінансах, напрыклад, рэформу акцызу на спіртныя напоі, паляпшэнні ў кіраванні дзяржаўнай маёмасцю.

Пасля адстаўкі Сапары (лістапад 1892) Векерле сфармаваў свой кабінет і, нягледзячы на апазіцыю клерыкалы і часткі лібералаў у палаце дэпутатаў і яшчэ больш у палаце магнатаў, правёў царкоўна-палітычныя законы (грамадзянскі шлюб і інш.). У снежні 1894 года года выйшаў у адстаўку. Яго міністэрства («вялікае міністэрства») займае ў гісторыі Венгрыі асаблівае месца, як урад паслядоўна ліберальны або радыкальны (не ў сэнсе венгерскай ліберальнай партыі, а ў агульнаеўрапейскім сэнсе слова).

З тых часоў часу Векерле яшчэ двойчы быў прэм'ер-міністрам Венгрыі. У перыяд Венгерскай савецкай рэспублікі Векерле быў пасаджаны ў турму ў якасці закладніка.

Зноскі

1. Brozović D., Ladan T. Sándor Wekerle // Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1264934'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q429032'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q18446'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1789619'></a>
2. Deutsche Nationalbibliothek Record #119128691 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 31 снежня 2014.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
3. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>