Ян Амос Каменскі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Каменскі.

Ян Амос Каме́нскі (правільна Ян А́мас Ко́менскі, чэшск.: Jan Amos Komenský; 28 сакавіка 1592 — 15 лістапада 1670, Амстэрдам) — чэшскі мысліцель-гуманіст, педагог, грамадскі дзеяч.

Ян Амос Каменскі
Jan Amos Komenský
Дата нараджэння	28 сакавіка 1592(1592-03-28)[1][2][…]
Месца нараджэння	Угерскі-Брод[d], раён Угерске-Градзіштэ[d], Чэхія[3][4][…]
Дата смерці	15 лістапада 1670(1670-11-15)[2][5][…] (78 гадоў)
Месца смерці	Амстэрдам, Нідэрланды[6][7][…]
Месца пахавання	Naarden[d]
Грамадзянства	Габсбургская манархія
Жонка	Johanna Gajusová[d][8][9], Marie Dorota Cyrillová[d][8] і Magdalena Vizovská[d][8]
Дзеці	Alžběta Komenská[d] і Daniel Komenský[d]
Род дзейнасці	настаўнік, педагог, філосаф, навуковец, багаслоў, мовазнавец, прэсвітар, пісьменнік, архівіст, гісторык, палітык, епіскап
Навуковая сфера	Педагогіка, дыдактыка
Альма-матар	Гайдэльбергскі ўніверсітэт (1614)
Вядомы як	«Бацька педагогікі»
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Мемарыяльная дошка ў гонар Каменскага на будынку былога Герборнскага ўніверсітэта

Пасля вучобы ў Герборнскім і Гайдэльбергскім універсітэтах выкладаў у брацкіх школах на радзіме (1614—1620). Жорсткія рэлігійныя ганенні прымусілі яго весці вандроўніцкае жыццё. У 1628 г. ён назаўсёды пакінуў Чэхію і пасяліўся ў польскім горадзе Лешна, дзе актыўна займаўся педагагічнай і навуковай работай, быў рэктарам гімназіі. Яго творы набылі еўрапейскую вядомасць, і ён быў запрошаны ў Англію, Швецыю, Венгрыю.

З 1656 г. Каменскі зноў, як выгнаннік, хаваўся ў Галандыі. Тут выдадзены збор яго педагагічных прац, што ўключаў «Матчыну школу», «Вялікую дыдактыку», «Пансафічную школу», «Свет, які бачым ў малюнках» і іншае.

Краевугольным каменем педагагічнай сістэмы Каменскага з’яўляецца ідэя «пансофіі» — усеагульнага і ўсёабдымнага навучання і выхавання дзяцей любых саслоўяў, нацыянальнасцей, рас. Ён быў ўпэўнены, што правілы і сродкі педагогікі неабходна заўсёды ўзгадняць з прыроднымі законамі жыццядзейнасці чалавека і клапатліва ўдасканальваць, памнажаць тое, што закладзена ў ім ад прыроды. Выкладаць трэба на роднай мове, спалучаць навучанне з карыснай працоўнай дзейнасцю. Асноўнымі прынцыпамі дыдактыкі як адзінай тэорыі навучання, адукацыі і выхавання ён лічыў нагляднасць, паслядоўнасць, непарыўнасць і сістэмнасць. Прызначэнне школы бачыў у падрыхтоўцы актыўных, разняволеных, свабодных, смелых людзей. Пры гэтым галоўным сродкам выхавання лічыў перакананне, а не прымус. У творы «Адзіна неабходнае» адстойваў ідэю ўсеагульнага міру і мірнай садружнасці народаў, знішчэнне войнаў і гвалту на зямлі.

Зноскі

1. Пискунов А. И. Коменский Ян Амос // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 12 : Кварнер — Конгур. — С. 499. Праверана 27 чэрвеня 2016.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. Jan Amos Comenius — 2009.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1868372'></a>
3. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1016/S0191-6599(05)80111-1
4. http://www.angelfire.com/journal2/watch-unto-prayer/reformation.html
5. Johann Amos Comenius // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538'></a>
6. Пискунов А. И. Коменский Ян Амос // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 12 : Кварнер — Конгур. — С. 499. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
7. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/09608780500293083
8. http://www.digitalniknihovna.cz/mzk/uuid/uuid:9faace80-b626-11e2-8c63-5ef3fc9ae867
9. http://www.digitalniknihovna.cz/mzk/uuid/uuid:72273590-c35b-11e4-ba2b-5ef3fc9bb22f