Вялікая Мядзведзіца (сузор’е)

Вялі́кая Мядзве́дзіца (лац.: Ursa Major; народная назва — Вялікі Воз^[1]) — сузор’е ў паўночнай частцы зорнага неба, адно з 88 сузор’яў дзейнай наменклатуры IAU (1930).

Лацінская назва	(у р. скл.: Ursae Majoris)
Скарачэнне	UMa
Плошча	1279,7 кв. градусаў (3,102%)
Колькасць зорак, ярчэйшых за m+6,5 (паводле каталога Гіпарха)	209
Назіраецца ў шыротах:	90°Пн – 16°Пд (цалкам) 16°Пд – 62°Пд (часткова)

Паходжанне назвы IAU: адно са старажытнагрэчаскіх сузор’яў, якія пералічыў Пталемей. Народныя назвы: Воз, Калёсы, Конь, Калясніца, Гражуля Колы, Іллёў Воз, Давыдаў Воз, Коўш, Стажар, Ваўчыца^[2].

Вялікую Мядзведзіцу часта называлі Ільёў Воз: святы Ілья быў занесены на неба жывым у агністай калясніцы. Тым часам у літоўцаў захавалася назва, якая азначае Воз Перуна. У такім разе можна рэканструяваць, што асноўны вобраз калісьці раней мог быць звязаны не са святым, а з паганскім богам Перуном. У немцаў назва гэтага сузор'я гучыць як Воз Одзіна. Апісвалі яго так: воз і тры кані. Адам Міцкевіч у паэме «Пан Тадэвуш» піша пра Мядзведзіцу як пра Давыдаў Воз і кажа, што старыя літвіны называлі яго «возам злых духаў», таму што:

На ім Люцыпар, калі Бога не паслухаў, Дык млечным шляхам рваўся ўжо ў нябёс парогі, Ды Міхаіл спыніў яго і збіў з дарогі, І воз той паміж зор зламаны кавыляе — Міхал-Архангел напраўляць не дазваляе.

Крыніцы

1. Болсун А. І., Рапановіч Я. Н. Слоўнік фізічных і астранамічных тэрмінаў. Мн., 1979.
2. zviazda.by

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вялікая Мядзведзіца (сузор’е)