Тэрмадынаміка
From Wikipedia, the free encyclopedia
Тэрмадынаміка[1] — раздзел фізікі, які вывучае найбольш агульныя ўласцівасці макраскапічным сістэм і спосабы перадачы і ператварэння энергіі ў такіх сістэмах. Тэрмадынаміку падзяляюць на агульную, тэхнічную, хімічную, тэрмадынаміку патоку і інш.
Тэрмадынаміка | |
---|---|
Звязаная асоба | Нікала Леанар Садзі Карно, Джэймс Прэскат Джоўль і Вальтэр Герман Нернст |
Прадмет вывучэння | цеплыня, тэмпература, механічная работа, энергія, thermodynamic system[d], тэрмадынамічны працэс, intensive or extensive property[d], thermodynamic state[d], ціск, энтрапія, тэрмадынамічная раўнавага, пачаткі тэрмадынамікі, тэрмадынамічныя патэнцыялы і тэрмадынамічная праца |
Аб’яднанне | спіс у кваліфікатарах[d] |
Медыяфайлы на Вікісховішчы |
Тэрмадынаміка грунтуецца на двух зыходных палажэннях і трох пачатках (законах) тэрмадынамікі, якія атрыманы на аснове абагульнення досведу чалавецтва і доказаў не маюць.
Класічная тэрмадынаміка ўжывае фенаменалагічны метад даследавання, які не разглядае будову даследаванага рэчыва на мікраскапічным узроўні, а высвятляе сувязь паміж макраскапічнымі велічынямі (такімі як ціск, тэмпература і г.д.). Таму высновы, атрыманыя праз гэты метад, не залежаць ад іншых тэорый.
Тэрмадынаміка вывучае сістэмы складзеныя з вельмі вялікай колькасці часціц. Апісанне такіх сістэм метадамі класічнай механікі не толькі не ўяўляецца магчымым, але і фактычна пазбаўлена сэнсу. Асаблівасці тэрмадынамічнага апісання ўзнікаюць з прычыны падпарадкавання паводзін вялікіх ансамбляў часціц статыстычным заканамернасцям і не могуць быць зведзены да аналізу дэтэрмінаваных эвалюцыі дынамічных сістэм. Аднак гістарычна тэрмадынаміка развівалася без апоры на прадстаўлення статыстычнай тэорыі, і асноўныя палажэнні тэрмадынамікі могуць быць сфармуляваны на аснове абмежаванага ліку пастулатаў, якія ёсць абагульненнямі вопытных фактаў. Традыцыйна лічыцца, што можна вылучыць чатыры пачаткі тэрмадынамікі.
У тэрмадынаміцы вывучаюцца фізічныя сістэмы, складзеныя з вялікай колькасці часціц і знаходзяцца ў стане тэрмадынамічнай раўнавагі або блізкім да яго. Такія сістэмы называюцца тэрмадынамічных сістэмамі. Гэта паняцце ў агульным выпадку досыць складана вызначыць строга, таму выкарыстоўваецца апісальны вызначэнне, у якім тэрмадынамічнай сістэмай называецца макраскапічным сістэма, якая нейкім чынам (напрыклад, з дапамогай рэальнай ці ўяўнай абалонкі) выдзелена з навакольнага асяроддзя і здольная ўзаемадзейнічаць з ёй. Калі абалонка не дапускае абмен ні рэчывам, ні энергіяй паміж сістэмай і навакольным асяроддзем, то такая абалонка называецца адыябатычнай, а адпаведная сістэма — ізаляванай або замкнёнай. Сістэмы, у якіх абалонка не перашкаджае абмену рэчывам і энергіяй, называюцца адкрытымі.
Пры змене знешніх параметраў або пры перадачы энергіі ў сістэму ў ёй могуць узнікаць складаныя працэсы на макраскапічным і малекулярным узроўні, у выніку якіх сістэма пераходзіць у іншы стан. Раўнаважкая тэрмадынаміка не займаецца апісаннем гэтых пераходных працэсаў, а разглядае стан, усталёўваецца пасля рэлаксацыі нераўнаважных