Łódź
grad u Poljskoj From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Łódź, koji se takođe bez dijakritičkih znakova može nazvati kao Lodz, jest grad u centralnoj Poljskoj i bivši industrijski centar. Glavni je grad Lodskog vojvodstva i nalazi se otprilike 120 km jugozapadno od Varšave.[2] Na popisu od 2022. Łódź ima 670.642 stanovnika[1] što ga čini četvrtim najvećim gradom u zemlji. Ime grada na poljskom jeziku znači "brod", koji se takođe može vidjeti i na grbu grada.
.jpg)
.jpg)
Łódź je nekada bio malo naselje koje se prvi put pojavljuje u zapisima iz 14. vijeka. Gradska prava dao mu je 1423. poljski kralj Vladislav II, i poslije ostao je privatni grad kujavskih biskupa i klera do kraja 18. vijeka. U drugoj podjeli Poljske 1793, Łódź je pripojen Pruskoj, i nakon toga je postao dio Napoleonskog Vojvodstva Varšave; grad se pridružio Kongresu Poljske, koja je bila pod ruskom kontrolom, na Bečkom kongresu 1815. Druga industrijska revolucija (od 1870) donijela je brzi rast tekstilne proizvodnje i stanovništva zahvaljujući prilivu migranata, posebno Nijemaca i Jevreja. Sve od industrijalizacije ovog područja, grad je bio multinacionalan i borio se sa društvenim nejednakostima, kao što je dokumentirano u romanu Obećanja zemlja autora Władysław Reymonta, dobitnika Nobelove nagrade. Kontrasti su se uveliko odrazili na arhitekturu grada, gdje su luksuzne vile postojale zajedno sa fabrikama crvene cigle i skupljim stambenim kućama.[3]
Industrijski razvoj i demografski nalet učinili su Łódź jednim od najvećih gradova u Poljskoj. Pod njemačkom okupacijom tokom Drugog svjetskog rata Łódź je nakratko preimenovan u Litzmannstadt po Karlu Litzmannu. Stanovništvo grada bilo je progonjeno, a njegova jevrejska manjina bila je prisiljena u ograđenu zonu poznatu kao Lodzski geto, odakle su poslani u njemačke koncentracione logore i logore istrebljenja. Grad je postao privremeno sjedište Poljske 1945.
Łódź je doživio nagli demografski i ekonomski pad nakon 1989. Grad je tek 2010-ih počeo dobijati nazad svoje stare boje, u to vrijeme je obnovljen veći dio centra.[4] Poznat je međunarodno po svojoj filmskoj školi, kolijevci za najpoznatije poljske glumce i režisere.[3] Godine 2017. grad je uvršten u UNESCO-ovu mrežu kreativnih gradova i nazvan UNESCO grad filma.[5]
Remove ads
Reference
Vanjski linkovi
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads