| Категори |
Халх Монгол |
Буряад Монгол |
Халимаг Монгол |
|
Ород |
| Биеийн төлөөний үг |
би |
би |
би, бив |
я |
| чи |
ши |
чи |
ты |
| тэр |
тэрэ |
тер |
он |
| бид, бидэн |
бидэ, маанар, маанад |
бидн, мадн, маанр, ма |
мы |
| та |
та |
та, тадн, тан |
вы |
| та нар |
та, таанар, таанад |
таанр |
вы |
| та нар |
та |
таанр |
вы |
| тэд, тэд нар, эд нар |
тэдэ |
тедн, эдн |
они |
| заах төлөөний үг, байрлалга |
баруун |
баруун |
барун |
правый |
| зүүн |
зүүн |
зүн |
левый |
| энэ |
энэ |
эн |
этот |
| тэр |
тэрэ |
нөгә, одак, саак, аана |
тот |
| энд, үүнд |
эндэ |
энд, үүнд |
здесь |
| тэнд |
тэндэ |
тенд |
там |
| ойр, дөт, хажууд |
ойро, дүтэ |
өөр, дөт, шиидр, өөрхн, хаҗудк |
близкий |
| алс, холын |
холо, холын |
хол, холын, ууҗм, шилҗлһн |
далекий |
| Тооны нэр |
нэг |
нэгэн |
негн |
один |
| хоёр |
хоёр |
хойр |
два |
| гурав, гурван |
гурбан |
һурвн |
три |
| дөрөв, дөрвөн |
дүрбэн |
дөрвн |
четыре |
| тав, таван |
табан |
тавн |
пять |
| Хүн |
хүн |
хүн |
күн, күмн |
человек |
| нэр |
нэрэ |
нерн |
имя |
| аав, эцэг |
эсэгэ, аба, баабай |
эцк, бааҗа, дәәдә, аак |
отец |
| эх, ээж |
эхэ, эжы |
эк, аак |
мать |
| эр, эрэгтэй, залуу |
эрэ хүн, эрэгтэй, үбгэн |
залу, эр |
мужчина |
| эм, эмэгтэй, хүүхэн, бүсгүй |
эхэнэр, һамган, иизии, үхин |
күүкд күн, эм, баавһа, гергн |
женщина |
| нөхөр |
нүхэр, үбгэн |
нөкр, залу |
муж |
| эхнэр, гэргий, авгай |
һамган |
гергн, баавһа |
жена |
| хүүхэд, үр |
үхибүүн, үтибүүн |
күүкд, үрн, балчр, нилх, исәлә, гоога, көкүл, баһ |
ребёнок |
| хүү, хөвгүүн |
хүбүүн |
көвүн |
мальчик |
| охин |
басаган, хүүхэн |
күүкн |
девочка |
| найз, нөхөр, анд |
нүхэр |
иньг, үр |
друг |
| Өнгө |
улаан |
улаан |
улан |
красный |
| ногоон |
ногоон |
ноһан |
зелёный |
| шар |
шара |
шар |
жёлтый |
| цагаан |
сагаан |
цаһан |
белый |
| хар |
хара |
хар |
чёрный |
| Цаг хугацаа |
шөнө |
hүни |
сө |
ночь |
| өглөө |
үглөө |
өрүн |
утро |
| өдөр |
үдэр |
өдр |
день |
| маргааш |
үглөөдэр, малгаар |
манһдур |
завтра |
| өчигдөр |
үсгэлдэр, үстээр |
өцклдур |
вчера |
| долоо хоног |
долоон хоног, гараг |
долан хонг |
неделя |
| жил, он |
жэл, он |
җил, өөн, ө, он |
год |
| Хүрээлэн буй орчин |
нар, наран |
наран |
нарн, адьян |
солнце |
| сар, саран |
һара |
сар |
луна |
| од, одон |
одон |
одн |
звезда |
| ус, усан |
уhан |
усн |
вода |
| гол, мөрөн |
гол, мүрэн |
һол, мөрн һол |
река |
| нуур |
нуур |
нур |
озеро |
| тэнгис |
далай |
тенгс |
море |
| давс |
дабһан |
давсн |
соль |
| чулуу |
шулуун |
чолун |
камень |
| элс |
элһэн |
элсн, шора |
песок |
| газар, шороо |
газар, шорой |
һазр, шора |
земля, почва |
| үүл |
үүлэн |
үүлн, бахрагсн |
облако |
| тэнгэр, огторгуй |
тэнгэри, огторгой |
теңгр, оһтрһу |
небо |
| салхи |
hалхин |
салькн |
ветер |
| цас |
саhан |
цасн, архайг |
снег |
| мөс |
мүльhэн |
мөсн |
лёд |
| гал |
гал |
һал |
огонь |
| уул, хад |
хада, уула |
уул, хад |
гора |
| Амьтан |
мал, амьтан, адгуус |
мал, амитан |
мал, адусн, аһурсн, әмтн |
животное |
| загас |
загаhан |
заһсн, бершг |
рыба |
| шувуу, жигүүртэн |
шубуун |
шовун, җивртн |
птица |
| нохой |
нохой |
ноха |
собака |
| могой |
могой |
моһа |
змея |
| өт, хорхой |
хорхой, үтэн |
өтн, хорха |
червь |
| Ургамал |
мод |
модон |
модн |
дерево |
| ой мод,ой, шугуй |
ой |
ө, ө-модн, шуhу модн |
лес |
| мод, саваа |
модон |
модн, чичә |
палка |
| жимс |
жэмэс |
земш, темсн, зер-земш |
фрукт |
| үр |
хүрэнгэ |
экн |
семя |
| навч |
набшаһан |
хамтхасн, намч, навч, бүчр, бәәр |
лист |
| үндэс |
үндэһэн |
уңг, үндсн, йозур, бетк |
корень |
| цэцэг |
сэсэг |
цецг |
цветок |
| өвс, ногоо, ширэг |
ногоон, үбһэн |
ноһан, өвсн, нөөлүр, ширг |
трава |
| Мал аж ахуй |
оосор, дээс, аргамжаа, бүч, уяа |
аргамжа, ооһор, уялта |
деесн, ооср, бүч, арһмҗ, зел, уя |
верёвка |
| арьс, шир |
арhан |
арсн |
кожа |
| мах |
мяхан |
махн, хасв, зовлһ |
мясо |
| цус |
шуhан |
цусн |
кровь |
| яс |
яһан |
ясн |
кость |
| өөх, тос |
тоhон, өөхэн |
өөкн, хорһн |
жир |
| өндөг |
үндэгэн |
өндгн |
яйцо |
| сүүл |
һүүл |
сүл |
хвост |
| Эд эрхтэн |
үс, гэзэг |
үhэн |
үсн |
волос |
| толгой, тархи |
толгой, тархи |
толһа, тарха |
голова |
| чих |
шэхэн |
чикн |
ухо |
| нүд, нүдэн |
нюдэн |
нүдн |
глаз |
| хамар |
хамар |
хамр |
нос |
| ам |
аман |
амн |
рот |
| шүд |
шүдэн |
шүдн |
зуб |
| хэл |
хэлэн |
келн |
язык |
| хумс |
хюмһан |
хумсн |
ноготь |
| хөл |
хүл |
көл |
нога |
| өвдөг |
үбдэг |
өвдг |
колено |
| гар, мутар |
гар |
һар, мотр |
рука |
| гэдэс |
гэдэhэн |
гесн |
живот, кишки |
| хүзүү |
хүзүүн |
күзүн |
шея |
| нуруу |
нюрган |
нурһн |
спина |
| цээж, өрц |
сээжэ |
чееҗ, өрч |
грудь |
| зүрх |
зүрхэн |
зүркн |
сердце |
| элэг |
эльгэн |
элкн |
печень |
| Тэмдэг нэр |
урт |
ута |
ут |
длинный |
| хүнд |
хүндэ |
күнд |
тяжёлый |
| бүх, бүгд, даяар, хамаг, цугаар |
бүхы, бүгэдэ, хамаг |
цуһар, бүгд, хамг, хугтан, ху, даян, бүтн |
всё |
| том, их, нүсэр |
томо, ехэ |
том, ик, нүср |
большой |
| их, олон |
олон |
олн, кесг, дала, ик, икәр |
много |
| цөөхөн, цөөн, хэдэн, хэдхэн |
хэдэн, нэгэ хэды |
цөөкн, цөн, невчкн] |
несколько |
| бага |
бага, жаа, үсөөн |
баһ, бичкн, невчкн, баахнар |
мало |
| бяцхан, жижиг, өчүүхэн, жаахан |
бишыхан, божо, жэжэ, бага, жаахан |
бичкн, җиҗг, җаахн, баһцр, маштг, үчүкн |
маленький |
| нарийн, нимгэн |
нарин, нимгэн |
нәрн, нәрхн, нимгн |
тонкий |
| хүйтэн |
хүйтэн |
киитн, көргәсн |
холодный |
| шинэ |
шэнэ |
шин |
новый |
| хөгшин, хуучин, настай, ахмад |
хүгшэн, наһатай, ахамад, хуушан |
көгшн, наста, хуучн |
старый |
| сайн |
һайн, һайхан |
сән, сәәтә, һәәвһә |
хороший |
| муу |
муу |
му, аанахай |
плохой |
| шулуун, цэх, шууд |
сэхэ, тэгшэ |
һо, чик, шуд, шудрһ |
прямой |
| бөөрөнхий, дугуй, дугариг |
түхэреэн, монсогор |
төгрг, моһлцг, [[дуһу |
круглый |
| хурц, шовх, үзүүртэй |
хурса, үзүүртэй |
хурц, үзүртә, иртә |
острый |
| мохоо |
мохоо |
мука, мока, молһр |
тупой |
| ангасан, цангасан, хатсан, хуурай |
хуурай, хатаһан |
хагсу, хатсн, хүүрә, өгрхә |
сухой |
| зөв |
зүб |
чик, зөвинәр |
правильный |
| Асуулт |
хэн, хэн бэ |
хэн, хэн бэ |
кен, кемб, кемби |
кто |
| хэзээ, хэдийд |
хэзээ |
кезә |
когда |
| юу, юу юм бэ |
юун, юу, юм бэ |
юн, юмб, юмби |
что |
| хаана, аль, хаа |
хаана, алим |
хама, альд, әлд, ха |
где |
| хэр, яаж, яагаад |
хэр, ямар, ягаад |
яһҗ, яһад |
как |
| Үйл үг |
уух, ундаалах |
ууха, ундалха |
уух, ундлх, эдлх |
пить |
| идэх, зооглох |
эдеэлхэ |
идх, эдлх, зооглх, уух |
есть |
| хөхөх |
хүхэхэ |
көкх |
сосать |
| нулимах |
нёлбохо |
нульмх |
плевать |
| үлээх |
үлеэхэ |
үләх, сүүгх |
дуть |
| амьсгалах |
амилха, амисхалха |
әмсхлх, әмсхлгдх, кииһән авх |
дышать |
| инээх, хөхрөх |
энеэхэ |
инәх, һочкнх |
смеяться |
| харах, үзэх |
хараха |
үзх, харх, һәәхх, шухих |
видеть |
| сонсох, дуулах |
дуулаха, шагнаха |
соңсх |
слышать |
| мэдэх |
мэдэхэ |
медх, медҗәх |
знать |
| бодох, сэтгэх, санах |
бодохо, шэбшэхэ |
санх, бодх, седклх |
думать |
| үнэрлэх, шиншлэх |
үнэрдэхэ |
үнрчлх, шиңшх |
нюхать |
| айх, сүрдэх |
айха |
әәх, сүрдх |
бояться |
| унтах, нойрсох |
унтаха |
унтх, нөөрсх |
спать |
| суух, амьдрах |
байха, ажаһууха, амидарха |
бәәх, җирһх, бәәршх |
жить |
| үхэх, нас барах, өнгөрөх, амь тавих |
үхэхэ, наһа бараха, амяа табиха |
үкх, өңгрх |
умирать |
| алах |
алаха |
алх |
убивать |
| агнах, гөрөөлөх, ангуучлах |
агнаха, ангуушалха |
аңнх, аңһучлх, гөрәлх, |
охотиться |
| цохих, нудрах |
сохихо, сотихо |
цокх, чичх, нудрмдх |
ударить |
| хуваах, задлах |
хубааха |
хувах, хойра кех, зедлх |
разделить |
| малтах |
малтаха |
малтх |
копать |
| хөвөх |
тамарха |
усчх, өөмх, көвх |
плавать |
| нисэх |
ниидэхэ |
нисх |
летать |
| явах, одох |
ябаха |
йовх, одх, очх |
ходить |
| ирэх, наашлах |
ерэхэ |
ирх, аашх |
приходить |
| суух |
һууха |
суух |
сидеть |
| зогсох |
байха, зогсохо |
зогсх |
стоять |
| эргүүлэх |
эрьелдүүлхэ |
дуһрулх, эргүлх |
вертеть |
| өгөх |
үгэхэ |
өгх |
давать |
| барих |
бариха |
бәрх |
держать |
| шахах, хавчих, атгах |
шахаха, хабшаха |
шахх, атхх, хавчх |
сжимать |
| татах, чирэх, зүтгэх |
татаха, зүдхэхэ |
татх, чирх |
тянуть |
| шидэх, чулуудах, хаях |
шэдэхэ, хаяха |
хайх, шивх |
бросать |
| оёх, шидэх |
оёхо |
уйх, шидх |
шить |
| хэлэх, гэх |
хэлэхэ, гэхэ |
келх, гих |
сказать |
| дуулах |
дуулаха |
дуулх |
петь |
| наадах, тоглох |
наадаха |
наадх, цокх, татх |
играть |
| шатах, ноцох, дүрэлзэх |
дүрэхэ, шатаха |
шатх, дүрвкх |
гореть |
| сэлэх, хөвөх |
тамарха |
усчх, өөмх, көвх |
плыть |
| Бусад |
битгий, бүү |
бү, бэшэ |
бичә, бичкә, биш, уга, угаһар, бү |
не |
| бус, биш, ондоо |
бэшэ, буса, ондоо |
талдан, оңдан, биш, нөгә |
другой |
| ба, болон |
ба, болон |
болн, чигн, ба |
и |
| бол, хэрвээ, болвол |
хэрбээ... hаа, бол |
болхла, кемр, кемрҗән |
если |
| Нөхцөл |
дээр |
дээрэ |
деер |
на (чём-то) |
| -д/-т |
соо, -да/-дэ/-до, -та/-тэ/-то |
-д/-т, дотр |
в (чём-то) |
| -тай/-тэй/-той |
-тай/-тэй/-той |
-та/-тә, -ла/-лә |
с (чем-то) |