Барбадос

Барба́дос^[1][6] (инг. Barbados) — Карибийн хӀордан малхбалера Кегийра Антилийн гӀайренийн тобанера иштта цӀе йолчу гӀайрен тӀиера Вест-Индера пачхьалкх. Лаьтта Къилба Америкин гена йоццуш, 434,5 км къилбаседа-малхбалехьа Венесуэлан.

Барбадос
Barbados
Байракх ХӀост
Девиз: «Pride and Industry»
Барбадосан Гимн
Маьрша йаьлла терахьаш	30 ноябрь 1966 (Йоккха Британех)
Официалан мотт	ингалсан
Коьрта гӀала	Бриджтаун
Йаккхий гӀаланаш	Бриджтаун
Урхаллин тайпа	Йоккха Британи коьртехь йолу ДоттагӀаллин йукъара маьрша пачхьалк[1]; конституцин монархи[2]
Пачхьалкхан корта Генерал-губернатор Премьер-министр	Елизавета II Мэйсон Сандра Моттли Миа
Латта
• Шадерг	439[3] км² (200-гӀа дуьненахь)
• % хина тӀехле	кӀезиг
Бахархой
• Мах хадор	277,821[4] стаг
ДЧС (НЭТ)
• Шадерг (2015)	$4,658 миллиард долл.
• ХӀораннан а сина	$16,653 долл.
ДЧС (номинал)
• ХӀораннан а сина	($15,912-гӀа)
АДКИ (2013)	▼ 0,776[5] (лакхара; 59-гӀа меттиг)
Ахча	Барбадосан доллар (BBD,код 52)
Интернет-домен	.bb
Код ISO	BB
Код МОК	BAR
Телефонан код	+1-246
Сахьтан аса	-4
Автомобилийн некъаш	аьрру
Викиларми чохь медиафайлаш

Барбадосан гергахь лаьтта пачхьалкхаш Сент-Люси а, Сент-Винсент а, Гренадинаш а, ший а Барбадосан малхбузехьа. ГӀайренан майда 431 км² ю, иза алсама нийса ю, йуккъехь лоха шунаш а долуш. Лаьттан хӀоттамо гойту, гӀайре тӀапломах даьлла ца хилар, лаьтта коьртаниг маржанех.

ГӀайренан климат тропикийн йу гуттаренна а мехаш болуш — пассаташ — Атлантикин Ӏапказ агӀора. Цхьадолу куьг Ӏоттаза долу гӀайренан дакъошна тӀехь мангрий уьшалаш ду, кхечарна тӀехь шекаран эрзан шуьйра аренаш я даккхий таьӀна, хӀорд хаза гуш а болуш, байдаш ду.

ВКЪКХ Кхиаран программица кхуьуш болчу мехкашна йукъахь Барбадос дахаран тӀегӀа а, бахархойн грамоталла уггаре хьалхарчех цхьаъ йолу пачхьалкх ю, цуьнца мохк йоьалгӀачу меттигехь бу. ЧӀогӀа гӀараяьлла туристийн агӀонца.

Этимологи

«Барбадос» цӀе схьаяьлла я португалихойн Os Barbados дашах, я испанхойн Los Barbados, и ший а дешан маьӀна «мажош ерш» хуьлу. Цхьа могӀа гипотезаш йу цӀе схьайаларх. Царех цхьаьнца, «мажош ерш» дош догӀу гӀайрен тӀехь кхуьучу фикусийн (Ficus citrifolia) деха охкаделла орамашна, кхечуьнца — гӀайренан бахархой хилла болу мажош йолу карибашна. Ю кхин а алсама экзотикан верси, маж гаран иллюзии йора хӀордан чопано, иза кхоллалора арахьара рифашкахь. 1519 шеран генуэзийн картографо Маджиоло Висконтес^[en] диллина географин картин тӀехь, гайтина шен меттехь, цӀе а йу Барбадос. Цул сов, Кегийра Антилийн гӀайренийн тобанера Барбуда гӀайрено лелайо цунах терра ала мегар долуш цӀе, и тиллина испахоша Las Barbudas.

Истори

Барбадосера дуьххьарлера бахархой хилла индахойн кхерстарш. Миграцин кхо тулгӀе чекхъяьлла гӀайрен тӀехьула, ткъа уьш Къилбаседа Америкин агӀора дӀаболхара. Хьалхарчу тулгӀенца бара саладоидийн тобанийн векалш — барранкоидаш (Saladoid-Barrancoid), Венесуэлан орамера бахархой, уьш гӀайрен тӀе баьхкира каноэ кеманаш тӀехь Ориноко эркан атагӀера вайн эран 350 шеран гергарчу хенахь. Цара леладора латта, чӀерий лоьцура, кхийра гӀирсаш бора. ТӀаьхьуо, 800 шерашкахь, гӀайрен тӀебаьхкира индахой аравакийн тайпанера, иштта Къилба Америкера. Аравак тайпанан эвланашна йукъайогӀу гӀайрен тӀиера Страуд-Пойнт (Stroud Point), Чендлер-Бэй (Chandler Bay), Сент-Люкс-Галли (Saint Luke’s Gully), Мэпс-Кейв (Mapp’s Cave). Луларчу гӀайренашна тӀиера тайпанан тӀаьхьенийн тептаршца, юьхьанца гӀайрен цӀе хилла Ичиригоуганаим (Ichirouganaim). XIII бӀешарахь гӀайрен тӀехевшина индахой карибийн тайпанара, цара аратеттира цигара ший а хьалхара тайпанаш. Цул тӀаьхьа масех бӀешарахь къаьстина бехира гӀайрен тӀехь.

Административан йекъайалар

№	ТӀеэцарц	Административан центр	Майда, км²	Бахархой, (2000) адам.	Луьсталла, адам./км²
1	Крайст Чёрч	Ойстинс	57	49 498	868,39
2	Сент-Андру	Гринленд	36	5 254	145,94
3	Сент-Джордж	Булкели	44	17 868	406,09
4	Сент-Джеймс	Холитаун	31	22 742	733,61
5	Сент-Джон	Блекменс	34	8 873	260,97
6	Сент-Джозеф	Бафшеда	26	6 805	261,73
7	Сент-Лючи	Краб-Хилл	36	9 328	259,11
8	Сент-Мишель	Бриджтаун	39	83 684	2145,74
9	Сент-Питер	Спейтстаун	34	10 699	314,68
10	Сент-Филипп	Крани	60	20 540	342,33
11	Сент-Томас	Хиллеби	34	11 590	340,88
	Масо		431	246 881	572,81

Хьажа кхин а

• Блэкмен, Джордж