Шотланди

Шотла́нди (инг.  а, скот. аScotland, гэлийн. Alba) — Йоккха Британин автономин административан-политикин дакъа долу мохк^[1][2][3].

Шотланди
инг.  а, скот. аScotland гэлийн. Alba ирл. Albain
Байракх ХӀост
Девиз: «In My Defens God Me Defend - Со ларбарехь Дала ларбо со!»
Шотландин Гимн
Официалан мотт	ингалсан, гэлийн, скотс
Коьрта гӀала	Эдинбург
Йаккхий гӀаланаш	Глазго, Эдинбург, Абердин, Данди
Урхаллин тайпа	Парламентан монархи
Латта
• Шадерг	78 722[1] км²
• % хина тӀехле	3
Бахархой
• Мах хадор	▲5 438 000 стаг
ДЧС (номинал)
• Берриг (2013)	245 267 млн[2] долл.
• ХӀораннан а сина	45 904 долл.
Бахархойн цӀерш	шотланхо, шотландхой
Ахча	Стерлингийн фунт (GBP)
Интернет-домен	.scot
Телефонан код	+44
Сахьтан аса	UTC±0:00 (аьхка UTC+1:00)
Scotland in short (инг.) (pdf). gov.scot (2003 шеран 17 февраль). ТӀекхочу дата: 2015 шеран 6 декабрь. Economy Statistics (инг.). gov.scot. ТӀекхочу дата: 2015 шеран 6 декабрь.
Викиларми чохь медиафайлаш

ХӀокху терминан кхин а маьӀнаш ду, хьажа Шотланди (маьӀнаш).

ДӀалоцу Йоккха Британи гӀайренан къилбаседа дакъа, латта тӀехула доза ду Ингалсца. Кхечу агӀонашкахь Атлантикин океанан хӀордаш ду: Къилбаседа хӀорд малхбалехь, Къилбаседа хидоькъе а, Ирландин хӀорд а малхбузехь а, къилба-малхбузехь а. Британин гӀайрен тӀиера коьрта мохк боцуш, Шотландин иштта ду 790 гергга жима гӀайренаш, дукха дерш тӀехь стаг а воцуш^[4].

Эдинбург — Шотландин коьрта гӀала а, барамца мехкан шолгӀа гӀала а йу Глазгон тӀаьхьа. XVIII бӀешарахь Эдинбургах хилира Шотландин Ӏилманан йукъ, цуо Шотландин ладаме коммерцин а, Ӏилманан а, промышленностан а Европин регион хила таро йира. Глазго — уггаре йоккха мехкан гӀала йу, цхьана хенахь йара дуьненан промышленностан гӀаланех хьалха^[5]. Шотландин ду Атлантикин океанан хин дакъа, масала, Къилбаседа хӀордах, цунна чохь йаккхий мехкдаьттан меттигаш йу. Барамца мехкан кхоалгӀа гӀала йу, Абердин, Европин мехкдаьттан а, энергетикан а коьрта гӀалацӀе лелайо^[6].

Шотландин паччахьалла — маьрша пачхьалкх хилла 854 - 1707 шерашкахь. 1603 шарахь СтюартгӀеран некъех волу Шотландин паччахь Яков VI-гӀа Ингалсан а, Ирландин а дуьххьара паччахь хилира. 1706 шарахь Шотландин а, Ингалсан а йукъахь «Униях барт» кӀела куьг таӀийра, ткъа 1707-гӀа шарахь шинне а мехкан парламенташа ратификации йира «Униях актан», цуо кхоьллира Йоккха Британин паччахьалла^[7][8], цул тӀаьхьа Шотландин парламент дӀасахийцира, ткъа марталлин парламент болх бан йолаелира Вестминстерехь.

Шотландин бакъонан система Ингалсан а, Уэльсан а, Къилбаседа Ирландин системех маьрша йисира, иштта, махкахь лелайо шайн долара а, публикан а юакъо^[9]. 1997 шеран референдумал тӀаьхьа, 1998 шарахь хилла Шотландин акто 1999 шарахь меттахӀоттийра Шотландин парламент. 2014 шеран 18 сентябрехь махкахь дӀайаьхьна Шотландин маршонан референдум, цуьнан жамӀашца кхаж тесначарех 55,3 % лаам гайтира Йоккха Британин йукъахь йиса^[10]. 2016 шеран 23 июнехь Европин барт йукъара арадовларх референдумал тӀаьхьа, цигахь 62 % Шотландин бахархоша кхаж тесира мохк ЕБ йукъара арабаларан дуьхьала (38 % реза бара), Шотландин правительствос^[en] сацам бира, шен йозаш йоцу арахьара политика лелор, Европин барт йукъахь дакъа а долуш^[11][12].