سووتەمەنی
From Wikipedia, the free encyclopedia
سووتەمەنی هەرماددەیەکە کە دەتوانرێ دروست بکرێ بۆ کارلێککردن لەگەڵ ماددەکانی تردا کە وزە بڵاودەکاتەوە لەسەر شێوەی وزەی گەرمی یاخود بەکاربهێنرێت بۆ ئیش، لەسەرەتادا چەمکەکە بەتەنها بەکارهێنرا بۆ ئەوماددانەی کە بەتوانان بۆ بڵاوکردنەوەی وزەی کیمیایی بەڵام هەروەها بەکارهاتووە بە سەرچاوەکانی وزەی گەرمی وەک وزەی ناوکی (لەڕێگای کەرتبوونی ناوکی و توانەوەی ناوکی).
ئەو وزەی گەرمییەی بەڕەڵادەکرێ بەهۆی کارلێکەکانی سوتەمەنی، دەگۆڕدرێ بۆ وزەی میکانیکی لەڕێگەی بزوێنەری گەرمی. وە هەروەها کاتەکانی تریش گەرمی بەنرخە بۆنمونە بۆ گەرمبوونەوە، بۆ چێشت لێنان، یان بۆ پڕۆسە پیشەسازییەکان، هەروەها ئەو ڕووناککردنەوەیەی کە لە سووتانەوە دێت.
هایدرۆکاربۆن و ئۆکسجینی پەیوەند-گەرد دەگرێتەخۆ، تاکو ئێستا باوترین سەرچاوی سووتەمەنین لەلایەن مرۆڤەوە بەکارهاتوون، بەڵام مادەکانی تر ، کانزا تیشکدەرەکان دەگرێتەوە، هەروەها ئەوانیش بەکاردێن.
سووتەمەنیەکان بەراورد دەکرێن لەگەڵ ماددەکانی تر یان ئامێرەکان کە وزەی شاراوە خەزن دەکەن، هەروەک ئەوانەی کە ڕاستەوخۆ وزەی کارەبایی بەڕەڵادەکەن (وەک پاتری و بارگەگر) یاخود وزەی میکانیکی (وەک فلای ویل(فلاون)، سپرینگ، هەوای پەستێنراو، یان ئاوی نێو عەمبارێک).