ڕۆمانتیزم
From Wikipedia, the free encyclopedia
ڕۆمانسیزم (بە ئینگلیزی: Romanticism) بزووتنەوەیەکی ھونەری، وێژەیی، میوزیکی، ڕووناکبیری بوو کە لە ئەورووپا سەری ھەڵدا و لە کۆتایییەکانی سەدەی ھەژدەیەمەوە ھاتە کایەوە، لە سەدەی ١٨ی زایینیدا (١٨٠٠–١٨٥٠) گەیشتە لووتکە.[1] پێناسەی سەرەکی رۆمانسیزم، گرینگیدان بە هەست و سۆز، تاکەکەسێتی، بە پیرۆز زانینی ڕابردوو و سروشت بوو. ئەم بزووتنەوەیە بە ڕێژەیەکی بەرچاو لێکەوتەی بەرانبەر بە شۆڕشی پیشەسازی، دەبێ و نابێیە کۆمەڵایەتییەکان، ڕامیاری ئەرستۆکڕاتیک لە سەردەمی ڕۆشنگەری و پشتڕاستکردنەوەی عەقڵانی سروشت لەسەر بنەمای زانست بوو کە لەڕاستیدا هەموو ئەوانە پێکهێنەرەکانی مۆدێرنیتەن.
ئەم وتارە بەزۆری یان بەتەواوی پشت بە تەنیا یەک سەرچاوە دەبەستێت. |
شێوازی ئەم وتارە لەگەڵ پێوەرە فەرمییەکانی ویکیپیدیا ناگونجێت. لەوانەیە پەڕەی وتووێژ پێشنیاری گونجاوی بۆ ئەم مەبەستە لەخۆ گرتبێت. بۆ ڕێنوێنیی زیاتر بڕوانە شێوازی ستانداردی نووسینی ویکیپیدیا. |
ئەم بزووتنەوەیە زۆرترین ڕەنگدانەوەی لە هونەرە جوانەکان، مۆسیقا و وێژەدا بوو بەڵام کاریگەری لەسەر مێژوونووسی، ڕاهێنان، شەتڕەنج، زانستی کۆمەڵایەتی و زانستی سروشتیش هەبوو. وێڕای ئەمانە کاریگەرییەکی قوڵ و بەرچاویشی لە ڕامیاریدا هەبوو و ناکرێت نکۆڵی لێ بکرێت کە بیرمەندانی بزووتنەوەی ڕۆمانتیک کاریگەرییەکی گرینگیان لەسەر لیبڕالیزم، ڕادیکاڵیزم، کۆمەڵگاپارێزی و ناسیۆنالیزم هەبوو.