Michelanghjulu
From Wikipedia, the free encyclopedia
Michelanghjulu (chì u so veru nomu era Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni), simpliciamenti Michelangelo Buonarroti in talianu, natu u 6 di marzu 1475 à Capresi (Ripublica di Firenza) è mortu u 18 di frivaghju 1564 à Roma (Stati puntificali), hè statu un scultori, pittori, architettu, pueta è urbanistu fiurintinu di l'Alta Rinascita.[1]
I so opari i più cunnisciuti sò univirsalamenti cunsidarati com'è i capilavori di a Rinascita :
- Davidi (1504), u quali hà à longu adurnatu a facciata di u Palazzu Vechju di Firenza prima di essa trasfiritu in l'Accademia di i Beddi arti di a cità ;
- A Pietà (1499), esposta in una cappedda latirali di a basilica di San Petru di Roma ;
- Mosè (1515) di a cappedda di Ghjuliu II in a basilica di San Petru in Vinculi di Roma ;
- U sulaghju di capu di a cappedda Sistina - pintu trà u 1508 è u 1512 ;
- U Ghjudicamentu ultimu - influinzatu da l'affrescu di Melozzo da Forlì intitulatu Ascensioni di Cristu, rializatu trà u 1536 è u 1541 annantu à u muru di l'altari di 'ssa cappedda.
Architettu, cuncipiti u domu di San Petru di Roma.
A so opara hà avutu un'influenza trimenda annantu à i so cuntimpuranei, di modu chì a so " manera " di pinghja è di sculpiscia hè abbundantamenti ripresa da i rapprisintanti di ciò ch'è a parsona chjamarà u manierisimu chì pruspera in a Rinascita tardiva. Provi di l'ammirazioni ch'è li votani l'intillettuali è altri artisti in i so tempi, parechji biugrafii sò publicati da vivu. A prima hè inchjusa in U prestu, racolta da i biugrafii di l'artisti di a Rinascita, divuta à Giorgio Vasari in u 1550, a siconda emana di u so elevu, Ascanio Condivi in u 1553. Una corta biugrafia da Paolo Giovio, Michaelis Angeli Vita, hè publicata in u 1527.