Конспирационизм[1], пурнăçшăн кирлĕ (пĕрлĕхшĕн пĕлтерĕшлĕ) пулни (пулнисене) е кун-çул утăмне хăшпĕр çын ушкăнĕсен (яланхилле сослови) кавар евĕр çак ĕç-пуçа хăйсен тупăшне е амбицие пула (тĕрлĕ пайăр, ушкăн, клан тата ур. интересе пула) тытса пырасине кăтартакан гипотезăсен пуххи.
Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, Кавар теорийĕ (пĕлтерĕшсем) пăхăр.
Кавар теорине элитăсен теорин чи çивĕччи шутланать[2].
Психологи аспекчĕ
Экономика каварĕ
Пĕчĕк каварсем
Бильдерберг клубĕ — официалă мар тĕнчери йĕркелӳ, хăшпĕр конспирологсем ăна вăрттăн тĕнче правительстви тесе палăртаççĕ[3][4].
Виçĕ енлĕ комисси — Дэвид Рокфеллер банкир никĕсленĕ харпăр йĕркелӳ, Çурçĕр Америка, Европа тата Азин Лăпкă океан регионĕсем хушшинчи килĕштерӳ ыйтăвĕсемпе ĕçлет. Конспирологсен шухăшĕпе, комиссин чăн тĕллевĕ хăйне пăхăнса ĕçлекен тĕнче правительствине тăвасси[5].
Богеми клубĕ — паллă американсене пĕрлештерекен клуб, кунта американ тата тĕнче политикин ыйтăвĕсене таса параççĕ[6].
Иллюминатсем — бавар Иллюминачĕсен этем пĕрлĕхĕ, тĕнчери вăрттăн пĕрлĕхсенчен уçăраххи.
Пайпс Д.Заговор. Мания преследования в умах политиков = Conspiracy: How the Paranoid Style Flourishes and Where It Comes From. — Новый хронограф, 2008. — С.336. — 2000 экз. — ISBN 978-5-94881-055-3
Багдасарян В. Э. «Теория заговора» в отечественной историографии второй половины XIX—XX вв. М., 1999