Уйăх каварĕ

«Уйăх каварĕ» — «уйăхшăн ăмăртнă» чухне американ «Аполлон» космос программи (1969—1972) вăхăтĕнче çынсене Уйăх çине антарман — фотографисенче, киноклипсенче тата ытти документлă материалсенче АПШ правительстви суйса кăтартнă, СССР правительстви АПШ-на политка енчен хĕсес тĕллевпе тăрă шыва кăларакан фактсене халăха пĕлтермен, кавар теорийĕ^[1].

Олдрин и Армстронг Çĕр çинче уйăх модулĕн макечĕпе юнашар ĕçлеме хăнăхаççĕ

Аполлона-11 анса ларнă вырăн (LRO, 2009)

Аполлон-14 анса ларнă вырăн (LRO, 2009)

Истори

Çак теорин авторĕ тесе Билл Кейсинг американ çыравçăна шутлаççĕ, вăл 1976 çулта «Эпир нихăçан та Уйăх çинче пулман» кĕнекене çырса кăларнă (акăл. We never went to the moon)^[2]. Çапах та, 1970 тата 1976 çулсенче халăхран ыйтса тĕпченипе,^[3], Уйăх çине чăнах аннă пирки иккĕленекенсен проценчĕ Кейсинг кĕнеки тухичченех питĕ пысăк шутланнă. Чи малтанах çак фальсификацие тăрă шыв çине кăларакан статьяна The New York Times хаçатра 1969 çулхи раштавăн 18-мĕшĕнче публикациленĕ. Унта шӳтлĕ Нихăçан та Вĕçеймен Этеме Асăнмалăх Пĕрлĕхĕн пайташĕсем Чикаго барĕнче тĕлпулнине çырса кăтартнă. Тĕлпулура НАСА ĕçтешĕ ĕçкеленĕ юлташĕсене астронавтсем Çĕр çинче хатĕрленнĕ чухне çапса илнĕ фото тата видео кăтартнă. Çав документсем çинчи кадрсем каярах Уйăх çинче ӳкернисемпе пĕрех пулни тӳрех курăннă^[4]. И уже в 1970 çулта Дж. Крайни математикăн кĕнеке тухнă^[5], çак вара спутник çине аннă факт чăн марринине пĕлтерет.

Билл Кейсинг хăйĕн кĕнекинче Уйăх каварĕ теорин тĕп аргуменчĕсене палăртнă:

• Ун чухне НАСА технологи енĕпе Уйăх çине çына яма пултарайман.
• Уйăх çинче çапса илнĕ фото çинче çăлтăрсем çук^[6].
• Астронавтсен фотоçурхахĕ Уйăх çинче кăнтăрлахи температурăра ирĕлсе каймалла пулнă.
• Фотографисем çинче тĕрлĕрен оптика аномалисем пур^[7].
• Вакуумра ялав ялкăшни
• Ларнă вырăнĕ тӳрем пулнă, аннă хыççăн кратерсем юлмалла пулнă.

1996 çултанпа Уйăх каварĕпе каллех, çав шутра Раççей Федерацинче, интересленме тытăннă. Ун чухнех Уйăх каварĕ пытаракан операци пулнă текен контртеори çуралнă.

Совет Союзĕн ролĕ

Совет Союзĕ американсем Уйăх çине кайса килнине йышăннине ăнланасси «Уйăх каварĕ» теорин аспекчĕсенчен пĕрри шутланать. «Уйăх каварĕ» теорипе пурăнакансем шухăшланипе Совет Союзĕ НАСА фальсификацисене тăрă шыв çине кăларма фактсем тупайман, агентура разведки кăштах тупнисем каярах килнĕ. Çаплах СССР тата АПШ пулас аферăна пытарма калаçса татăлнă теççĕ. Çак сăлтавăн çакăн пек версисем пур: Совет Союзне «Уйăх каварне» явăçтармалла^[8], хăйĕн Уйăха çаврăнса килес тата Уйăх çине анмалли программăсене юлашки утăмсенче чармалла^[9]:

1. СССР аферăна тӳрех тавçăрса илеймен.
2. СССР ертӳçисем американсене политикăра хĕсме аргумент туяннă (афера пирки тĕнчене каласа кăтартассипе хăратнă)^[10].
3. Шарламаншăн СССР экономика хутшăнăвĕсенче çăмăллăхсене тивĕçнĕ (Америкнсем тулăна йӳнĕ хакпа сутнă татаГермание нефтьпе газ сутма ирĕк панă. Çав шутрах — советсен пуçлăхĕсене парнесем панă).
4. Совет Союзĕн ертӳçисем çине АПШ пуçлăхĕсем компромат тупнă.
5. Юрий Гагарин космослăхра пулман, советсемпе американсем пĕр-пĕринпе шарламăпăр тесе калаçса татăлнă.

Çав. пекех

• Ятаркăларăм № 104 «NASA Уйăх çинче» «Халапсене пĕтерекенскерсем» телекăларăмра
• Козерог-1 (фильм) — «уйăх каварĕ» теорин çăлкуçĕ
• Омон Ра — «тӳнтерле кавар» — Виктор Пелевинăн совет космос каварĕ пирки фантастика повеçĕ.

Асăрхавсем

1. Как мог произойти сговор СССР и США по лунной программе (çăлкуçсене кăтартнă).
2. Кейсинг, Билл Мы никогда не были на Луне. çăлкуçран архивланă 4 Авӑн уйӑхӗн 2013.
3. Moon Hoax 2012 ҫулхи Пуш уйӑхӗн 10-мӗшӗнче архивланӑ. wiki
4. A Moon Landing? What Moon Landing? // NYTimes.com
5. «Did man land on the Moon?» James J. Cranny, Johnson City, Texas, 1970
6. (акăлч.) Kaysing, We Never Went to the Moon, 2002:20,21,22,23,24)
7. (Kaysing 2002:23,25)
8. «Американсем нихçан та Уйăх çинче пулман.»
9. «Лунная гонка — договорная игра?»
10. Как мог произойти сговор СССР и США по лунной программе (приведён список первоисточников).

Вуламалли

Уйăх каварĕ майлисен ĕçĕсем

• «Американцы на Луне. Великий прорыв или космическая афера?». Автор: Попов, Александр Иванович, Издательство: Вече, Год выпуска: 2009 г., ISBN 978-5-9533-3315-3, Тираж: 5000 экз.
• «Как NASA показало Америке Луну». Автор: Ральф Рене, Издательство: НЦ ЭНАС, Год выпуска: 2009 г., ISBN 978-5-93196-921-3, Тираж: 2500 экз.
• Юрий Пернатьев. ч.2: Приключения американцев на Луне // «Великие загадки истории» / ред. С.Силяр. — Харьков: Книжный клуб, 2006. — 20 000 экз. — ISBN 966-343-411-2
• «ПОПАСТЬ НА ЛУНУ АМЕРИКАНЦЫ НЕ МОГЛИ». Автор: С. Г. Покровский, к.т. н. Статья в журнале «Актуальные проблемы современной науки», номер 5, 2007 г. c.152-166, ISSN 1680—2721.

Каçăсем

Уйăх каварĕ майлисем

• Аркадий Велюров. «ПЕПЕЛАЦЫ» летят на Луну!
• «Американцы никогда не были на Луне» — изложение аргументации сторонников теории заговора, собранное с различных дискуссий на интернет-форумах.
• «Тайны века. Обратная сторона луны. Фальсификация полета американцев» ГТРК «Останкино» 2004 год. 2011 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
• Ю. И. Мухин. «Были ли американцы на Луне?»
• Вячеслав Капрельянц. «Пепелацы в Океане Бурь». Харьков: 2008
• Попов, Александр Иванович. «Американцы на Луне, великий прорыв или космическая афера?»
• С. Г. Покровский. «Попасть на Луну американцы не могли»
• David McGowan. "Wagging the Moondoggie"(ĕçлемен каçă)

Уйăх каварĕн альтернативлă версисем

• «Луна. Секретная зона» 2010 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 25-мӗшӗнче архивланӑ. (Версия о присутствии на Луне внеземных цивилизаций)

Уйăх кавар теорин тиркевĕ

• «Летали ли американцы на Луну?» — подробный разбор аргументов сторонников теории заговора.
• Факты программы «Аполлон» — описание программы «Аполлон» и критика теории заговора.
• «Moon hoax or Moon landing?» 2009 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 31-мӗшӗнче архивланӑ. — подробный разбор аргументов на английском и немецком.
• Японское агентство аэрокосмических исследований (JAXA) подтвердило, что американцы были на Луне
• LROC сфотографировал посадочные площадки, следы астронавтов и модули Аполлонов на луне, 17 июля 2009 г.
• Индийский спутник доказал первенство американцев в «освоении» Луны, 03.09.09.
• Алексей Леонов развеял слухи о том, что американцы не были на Луне 2009 ҫулхи Утӑ уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ. 20.07.09.
• Расследование корреспондентов «Комсомольской правды» «Американцы все-таки были на Луне» 27.05.2004 (1), 03.06.2004 (2), 10.06.2004 (3), 17.06.2004 (4)
• Би-Би-Си: «Первый человек на Луне — 40 лет спустя» (Интервью акад. Роальда Сагдеева)
• Итоги науки и техники из серии Ракетостроение, том 3. Шунейко И. И. Пилотируемые полёты на Луну, конструкция и характеристики Saturn V Apollo МОСКВА 1973