Модернизм

Ан пăтраштарăр модернпа (XIX ĕмĕр вĕçĕн - XX ĕмĕр пуçламăшĕнче ÿнер тĕсĕ)

Пабло Пикассо ĕçĕ

Модернизм (итал. modernismo — «хальхи юхăм»; лат. modernus — «хальхи») — XIX ĕмĕр вĕçĕ - XX ĕмĕр пуçламăшĕнчи ÿнер юхăмĕ, илемлĕ пултарулăхра иртни кун-çул пулăмĕсенчен хăпса, ÿнерте çĕнĕ, унччен пулманнине , ÿнер калăпăшне пĕр чарăнми çĕнетнине, тата уйрăммăн пăхнă схемалла ÿнер майне ала илни). Хĕвеланăç аталăвĕн XX ĕмĕрĕн пĕрремĕш çурринче ĕртсе пынă модернистлă парадигма ĕмĕрĕн иккĕмĕш çурринче вара вăйлă тиркеве лекнĕ.

Вырăс эстетикинче «модерн» тени историллĕ XIX ĕмĕр вĕçĕн - XX ĕмĕр пуçламăшĕнче модернизм умĕн пынă ÿнер тĕсĕ пулать (вырăс модернĕ, ар нуво, югендстиль, сецессион тата ыт. те), çавăнпа та ку ăнланусене пăтраштарма ан пултăр тесе, вĕсене тĕрĕс уйăрса илмелле.

Илемлĕ ÿнерти модернизм

• Пабло Пикассо
• Анри Матисс
• Александр Бенуа
• Василий Кандинский

Кĕвĕри модернизм

• Сергей Прокофьев

Çыравлăхри модернизм

• Анна Ахматова (1889-1966)
• Уильям Фолкнер (1897-1962)
• Эрнест Хемингуэй (1899-1961)
• Томас Манн (1875-1955)
• Джеймс Джойс (1882-1941)
• Марсель Пруст (1871-1922)

Ӳнерти модернистлă юхăмсем

• Абстракционизм
• Абстрактный экспрессионизм
• Авангард
• Акмеизм
• Дадаизм
• Кубизм
• Постимпрессионизм
• Сюрреализм
• Фовизм
• Футуризм
• Экспрессионизм
• Символизм
• Примитивизм

Тиркев

Модернизма хирĕç Максим Горький тата Михаил Лифшиц пулнă.

Татах пăхăр

• Модерн

Вуламалли

• Нильссон Нильс Оке. Архаизм и модернизм // Поэзия и живопись: Сборник трудов памяти Н. И. Харджиева / Составление и общая редакция М. Б. Мейлаха и Д. В. Сарабьянова. — М.: Языки русской культуры, 2000. — С. 75—82. — ISBN 5-7859-0074-2.

Каçăсем

• МОДЕРНИЗМ: архитектура и архитекторы модернизма
• Лифшиц М. А. Модернизм
• Романтики как предтечи модернизма

• Статья «Ар нуво, метро и Гимар» 2019 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 11-мӗшӗнче архивланӑ.
• Brumfield W.C. The Origins of Modernism in Russian Architecture. — Berkley: University of California Press, 1991.
• Модерн. С сайта «История дизайна»
• «Русская архитектура 1830—1910-х годов» — Е. И. Кириченко, Москва 'Искусство' 1978