Сарматсем

Сарма́тсем (ав.гр. Σαρμάται, лат. Sarmatae) — малтанхи Тимĕр ĕмĕрĕн вĕçĕнче (п. эрч. VI—IV ĕм.) Тисăпа Дунай шыв уйрăлăвĕнчен пуçласа Дон шывĕн бассейне çити (хальхи Украина территорийĕ) çеçенхир çĕрĕсенче пурăннă куçса çӳрен выльăх ĕрчетекен иран чĕлхиллĕ йăхсем. Тĕпчевçĕсен шухăшĕпе^[1] сарматсене, «савроматсем» ятпа, пĕрремĕш Геродот асăнать: «Танаис (хальхи Дон) шывĕ урлă каçсан, унта скифсен çĕрĕ мар, савроматсен облаçĕ»^[2]. Н. Лысенко шухăшĕпе, «Марк Випсаний Агриппа тĕнче карттине хатĕрленĕ вăхтран шутласан (п.эрч. I ĕм.) „савроматсем“ тата „сарматсем“ этнонимсем синонимсем шутланнă»^[3].

Ку терминӑн урӑх пӗлтерӗшсем пур, Сармат пӑхӑр.

Сармат катафракчĕсем дак вăрçинче. Траян колоннин барельефĕ.

Авалхи авторсем сарматсен йышне кĕртнĕ йăхсем^[4]: аорссем, языгсем, сираксем, алансем, роксолансем, сайăсем^[5].

Кун-çулĕ

Малтанхи кун-çулĕ

Вуламалли

• Тадеуш Сулимирский. Сарматы. Древний народ юга России 2014 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 29-мӗшӗнче архивланӑ.. — М., 2008.
• Вельтман А. Ф. Аттила и Русь IV и V века. — М., 1858.
• М. А. Балабанова. Хозяйственно-культурный уклад и образа жизни сарматских племен по данным античных письменных источников 2013 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.. // Вестник Волгоградского государственного университета. Сер. 4, История 2011. No 1.
• А. А. Немировский. Массагеты Геродота и саки тиграхауда. // Эдубба вечна и постоянна. — СПб., 2005. — С. 217—224.
• Доватур А. И., Каллистов Д. П., Шишова И. А. Народы нашей страны в «Истории» Геродота. — М., 1982.
• Н. Лысенко. Языги на дунайском Лимесе Рима в I—II вв. н. э. 2013 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ.
• Бонгард-Левин Г. М., Грантовский Э. А. От Скифии до Индии. Древние арии: мифы и история. — 2-е изд., доп. и испр. — М.: Мысль, 1983.
• Зобов Ю. С. Древние обитатели приуральских степей: сарматы 2021 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 20-мӗшӗнче архивланӑ.
• Иловайский Д. И. Начало Руси. — М.: Астрель; АСТ, 2006. — 629 c. — (Историческая библиотека). ISBN 5-17-012509-7 ; ISBN 5-271-05355-5
• Карышковский П. О. Материалы к собранию древних надписей Сарматии и Тавриды // Вестник древней истории. 1966. № 2.
• Латышев В. В. Известия древних писателей о Скифии и Кавказе. СПб., 1993.
• Хазанов А. М. Материнский род у сарматов 2014 ҫулхи Ҫурла уйӑхӗн 7-мӗшӗнче архивланӑ..
• R. Brzezinski и др. The Sarmatians 600 BC — AD 450 (in series Men-At-Arms 373). ISBN 1-84176-485-X
• Sarmatia. Fenner Sc., Paternoster Row (London, Joseph Thomas, 1835)
• Н. Ф. Шевченко. Сарматы в восточном Приазовье (I в. до н. э. — II в. н. э.) 2015 ҫулхи Ака уйӑхӗн 22-мӗшӗнче архивланӑ. // Кочевники Евразийский степей а античный мир (проблемы контактов). Материалы 2-го археологического семинара. — Новочеркасск, 1989.