Туполев Андрей Николаевич

Андрей Николаевич Туполев (Чӳк, 10 1888 — раштав, 23 1972) — cовет авиаконструкторĕ, ССРП ĂА академикĕ, генерал-полковник-инженер (1968), виçĕ хутчен Социализм Ӗçĕн Паттăрĕ (1945, 1957, 1972), РСФСР Ӗç Паттăрĕ (1926).

Туполев Андрей Николаевич

Туполев ертсе пынипе çĕр ытла самолёт шутласа хатĕрленĕ, вĕсенчен 70 серилле туса кăларнă. Унăн самолёчĕсем çинче 78 тĕнче рекорчĕсене тытнă, 30 ытла чаплă вĕçеве пурнăçланă. Туполев паллă авиаконструкторсемпе ăслăхçăсене вĕрентсе ӳстернĕ, вĕсем кайран самолёт тăвакан УКБ ертсе пынă. Вĕсем хушшинче В. М. Петляков, П. О. Сухой, В. М. Мясищев, А. И. Путилов, В. А. Чижевский, А. А. Архангельский, М. Л. Миль, А. П. Голубков, И. Ф. Незваль, A. A. Туполев. Вăрçă вăхăтĕнче ăна аресленĕ, вара унăн хупăнчăк ШĔХК КБ – (ЦКБ-29) ĕçленĕ.

Кун-çулĕ

Туполевăн чи кĕрнеклĕ самолёчĕ -Ту-144- 1969 çулхи ССРП почтă пуххинче

1908 çулта Император техника училищине (каярахпа МВТУ) вĕренме кĕрет, 1918 çулта çӳллĕ паллăсемпе вĕренсе тухать. 1909 çултанпа сывлăш-вĕçев кĕтесĕнче пĕлӳ пухса тăрăшать. Планер тунă çĕре яшлăхра хутшăнса 1910 çулта пĕрремĕш вĕçеве ирттернĕ. 1916-18 çулсенче Туполев Раççейри пĕрремĕш авиаци шутлав бюро хатĕрлес ĕçе тăвать; училищĕре пĕрремĕш аэродинамикă пăрăхĕсене хатĕрленĕ. Н. Е. Жуковскипе пĕрле ЦАГИ-не йĕркелесе хунă, ертсе пынă. 1918-36 çулсенче — коллеги юлташĕ тата институт пуçлахĕн çумĕ.

Çав. пекех

• Королёв Сергей Павлович — авиаконструктăр, совет космонавтикин никĕсне хураканĕ.

Каçăсем

•  Туполев Андрей Николаевич «Патшалăх паттăрĕсем» сайтĕнче

• Туполев Андрей Николаевич на сайте Министерства обороны Российской Федерации
• Профиль Андрея Николаевича Туполева РĂА официаллă сайтĕнче
• [ Туполев Андрей Николаевич] — ПСЭ
• 130 лет авиаконструктору Андрею Николаевичу Туполеву 2024 ҫулхи Ҫу уйӑхӗн 21-мӗшӗнче архивланӑ. официальный сайт ОАО «Туполев»
• А. Н. Туполев (о нём) // ЦАГИ в лицах
• Голованов А.Е. «Дальняя бомбардировочная…»

Документлă фильмсем

• Документальный фильм «Андрей Туполев» студии «Крылья России»
• Документальный фильм «Андрей Туполев» к 120-летию со дня рождения конструктора, ГТРК «Культура»
• Документальный фильм «Человек на взлётной полосе», посвящённый А. Н. Туполеву
• Документальный фильм «За высью высь» о творческом пути А. Н. Туполева и ЦАГИ

Вилтăпри

• Выдающийся авиаконструктор Андрей Николаевич Туполев и его надгробие