Джибути
From Wikipedia, the free encyclopedia
From Wikipedia, the free encyclopedia
Джибу́ти́ (арап. جيبوتي), официалл Джибу́ти́ республики (جمهورية جيبوتي) — Африкăн çурçĕр-хĕвелтухăçĕнчи патшалăх. Хĕвелтухăç енче Хĕрлĕ тинĕсĕн Аден кӳлмекĕ, çурçĕрте Эритрейпа, кăнтăрпа хĕвеланăçĕнче Эфиопипе чикĕ тытать. Кăнтăр-хĕвелтухăçĕнче Сомалиленд патшалăхĕ.
| جمهورية جيبوتي République de Djibouti (фр.) Gabuutih Ummuuno (афар) Джибути | |||||
| |||||
 | |||||
| Патшалăх чĕлхисем | харап чĕлхи, франци чĕлхи | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тĕп хула | Джибути | ||||
| Чи пысăк хула | Джибути | ||||
| Президент | Исмаил Омар Гелле | ||||
| Премьер-министр | Дилейта Мохамед Дилейта | ||||
| Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе |
147 вырăнта 23 200 км2 | ||||
| Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе(2009) - Йышлăхĕ |
171 вырăнта 27 949 639 35,27/км² | ||||
| Валюта ячĕ | Джибути франкĕ | ||||
| Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +03 пуçласа +03 таран | ||||
| Патшалăх гимнĕ | Джибути патшалăхĕн гимнĕ | ||||
| Тетел доменĕ | [[.dj]] | ||||
| Тел. префиксĕ | 253 | ||||
Çĕнĕ саманари пĕрремĕш ĕмĕрсенче Джибутире кушит чĕлхеллĕ (афар тата исса) куçса пурăнакан йăхсем пурăнннă. V—VI-мĕш ĕмĕрсенче Аксум патшалăхне кĕнĕ. VII-ĕш ĕмĕрте арап султанĕсен витĕмне лекнĕ. Халăх хушшинче ислампа арап челхи саралнă. XVI-мĕш ĕмĕрте, Сомали çурутравĕнче португалсемпе эфиопсем туркăсемпе тата сомалисем вăрçнă вăхăтра, патшалăха çапăçса илнĕ. XVI-мĕш ĕмĕрте каллех арапсен аллине лекнĕ. Вырăнти халăх куçса çӳренĕ. Арапсем ертсе пынă тата суту-илӳпе аппаланнă. 1862-мĕш çулта французсем Адаль султанпа килĕшӳ туса Джибутине тытса тăрассине çирĕплетнĕ. Афарсем пуранакан çĕр тата Обокри якорь чарăнăвĕ Франци аллине куçнă. 1881-меш çулта территорие аталантарма акционе компанисем йĕркеленĕ, Джибути хулине тума пуçланă. 1896-мĕш çулта Франци Сомали Çыранĕ ят илнĕ (1967-мĕш çултан Французсен афарсемпе иссен территорийе). 1889-меш çулта вырăс поддныйĕсем Франци Сомали Çыранĕн пĕр пайне (Сагалло) колонизацилеме хăтланнă. Анчах колни пуçараканĕн полномочисем тата Раçсей планĕсене çирĕплетменнине пула Франци флочĕ колонистcене хăваласа янă. 1946-меш султа колони Францин тинĕс лешен территори статусне илнĕ. 1977-мĕш çулти референдум хыççăн патшалăха никама та пăхăнмалăх панă, ăна Джибути ятпа палăртнă. 1981-мĕш çулта пĕр партиллĕ система кĕртнĕ. Джибути политика пурнăçĕнче яланах чи пысăк халăхĕсен (афар тата исса) хушшинчи керешӳ пысăк вырăн йышăннă. 1979-мĕш çулта афарсем хушшинче кăмăлсăрлăх вăйлă çĕкленнĕ, партизан вăрçи пуçланнă. 1992—2000 çулсенче патшалăхра граждан вăрçи пынă, вăл полномочисене пайлас килĕшӳ таса вĕçленнĕ. 2008-мĕш çулта Джибутипе Эритрей хушшинче чикĕри конфликт пулнă.
Патшалăх 11 округа пайланать. Округсемпе республика комиссарĕсем (префектсем) ертсе пыраççĕ. Вĕсем çав вăхăтрах вĕсем округ тĕп хулисен хула пуçлахĕсем.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
