Bell hooks

Awdur, athro, ffeminydd, ac actifydd cymdeithasol o'r Unol Daleithiau oedd Gloria Jean Watkins (25 Medi 1952 – 15 Rhagfyr 2021), a oedd yn fwy adnabyddus wrth ei ffugenw bell hooks.^[1] Roedd yr enw "bell hooks" wedi'i fenthyg gan ei hen-nain ar ochr ei mam, Bell Blair Hooks.^[2]

Bell hooks
Ffugenw	bell hooks
Ganwyd	Gloria Jean Watkins  25 Medi 1952  Hopkinsville
Bu farw	15 Rhagfyr 2021  o methiant yr arennau  Berea
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Alma mater	Prifysgol Stanford Hopkinsville High School Prifysgol Califfornia, Santa Cruz Prifysgol Wisconsin–Madison
Galwedigaeth	athronydd, academydd, ysgrifennwr
Cyflogwr	Coleg Berea Coleg Dinas Efrog Newydd Coleg Oberlin Prifysgol Dinas Efrog Newydd Prifysgol San Francisco Prifysgol De Califfornia Prifysgol Yale
Adnabyddus am	Ain't I a Woman?, All About Love: New Visions, We Real Cool: Black Men and Masculinity, Feminist Theory: From Margin to Center, Bone Black: Memories of Girlhood
Prif ddylanwad	Sojourner Truth, Paulo Freire, Gustavo Gutiérrez, Erich Fromm, Lorraine Hansberry, Nhat Hanh, James Baldwin, Malcolm X, Martin Luther King, Toni Morrison
Gwobr/au	Gwobrau Llyfrau Americanaidd

Ffocws ysgrifennu hooks oedd y rhyngblethedd rhwng hil, cyfalafiaeth a rhywedd, a'r hyn a ddisgrifiodd fel eu gallu i greu a rhoi parhad i systemau o ormes a thra-awdurdod dosbarth. Cyhoeddodd fwy na 30 o lyfrau a nifer o erthyglau ysgolheigaidd, ymddangosodd mewn ffilmiau dogfen, a traddododd ddarlithoedd cyhoeddus gan drafod hil, dosbarth, rhyw, celf, hanes, rhywioldeb, cyfryngau torfol, a ffeministiaeth. Yn 2014, sefydlodd y Sefydliad bell hooks yng Ngholeg Berea yn Berea, Kentucky.^[3]

Bywyd cynnar

Ganwyd Gloria Jean Watkins ar 25 Medi 1952, yn Hopkinsville,^[4] tref fach ddidoledig yn Kentucky, ^[5] i deulu dosbarth gweithiol Affricanaidd-Americanaidd. Roedd Watkins yn un o chwech o blant a anwyd i Rosa Bell Watkins (g. Oldham) a Veodis Watkins. Roedd ei thad yn gweithio fel porthor ac roedd ei mam yn gweithio fel morwyn yng nghartrefi teuluoedd gwyn. Yn ddarllenydd brwd, derbyniodd Watkins ei haddysg mewn ysgolion a oedd wedi'u didoli ar sail hil, ac ysgrifennodd yn ddiweddarach mai dyma lle y daeth i brofi addysg fel cyfrwng i arfer ei rhyddid. Disgrifiodd yr heriau a wynebodd wrth symud i ysgol integredig, lle'r oedd athrawon a myfyrwyr yn wyn gan fwyaf. Graddiodd o Ysgol Uwchradd Hopkinsville a derbyn BA mewn Saesneg ym Mhrifysgol Stanford ym 1973^[6] ac MA mewn Saesneg ym Mhrifysgol Wisconsin-Madison ym 1976.^[7] Yn ystod y cyfnod hwn, pan oedd yn 24 oed, y bu Watkins yn ysgrifennu ei llyfr Ain't I a Woman: Black Women and Feminism, a gyhoeddwyd ym 1981. ^[8]

Ar ôl sawl blwyddyn o ddysgu ac ysgrifennu, cwblhaodd ei doethuriaeth ym Mhrifysgol California, Santa Cruz, ym 1987^[6][9] gyda thraethawd hir ar yr awdur Toni Morrison.

Addysgu ac ysgrifennu

Dechreuodd ei gyrfa academaidd ym 1976 fel athro Saesneg ac uwch ddarlithydd mewn Astudiaethau Ethnig ym Mhrifysgol Southern California.^[10] Yn ystod ei thair blynedd yno, rhyddhawyd ei gwaith cyhoeddiedig cyntaf, sef llyfr o gerddi o'r enw And There We Wept (1978), gan y cyhoeddwr o Los Angeles Golemics.^[11] Ysgrifennwyd y gwaith o dan yr enw "bell hooks". Mabwysiadodd enw ei hen-nain ar ochr ei mam fel ffugenw oherwydd bod ei hen-nain "yn adnabyddus am ei thafod bachog a beiddgar, a oedd yn edmygu'n fawr". Rhoddodd yr enw mewn llythrennau bach "i wahaniaethu [ei hun oddi wrth] ei hen-nain." Dywedodd fod ei dull anghonfensiynol o ysgrifennu ei henw yn dynodi mai'r hyn sydd bwysicaf i ganolbwyntio arno yw ei gweithiau, nid ei rhinweddau personol: "sylwedd llyfrau, nid pwy ydw i."^[12]

Bu’n dysgu mewn sawl sefydliad ôl-uwchradd yn gynnar yn yr 1980au a’r 1990au, gan gynnwys Prifysgol California, Santa Cruz, Prifysgol y Wladwriaeth San Francisco, Yale, Coleg Oberlin a Choleg Dinas Efrog Newydd.^[13] Yn 1981 cyhoeddodd South End Press ei gwaith mawr cyntaf, Ain't I a Woman? Merched Du a Ffeministiaeth, er iddi gael ei hysgrifennu flynyddoedd ynghynt tra roedd hi'n fyfyriwr israddedig.^[14] Yn y degawdau ers ei gyhoeddi, mae Ain't I a Woman? wedi cael ei gydnabod am ei gyfraniad i syniadaeth ffeministaidd, gyda Publishers Weekly yn ei enwi "Un o'r ugain llyfr menywod mwyaf dylanwadol yn yr 20 mlynedd diwethaf" ym 1992. ^[15] Wrth ysgrifennu yn The New York Times yn 2019, dywedodd Min Jin Lee fod Ain't I a Woman "yn parhau i fod yn waith radical a pherthnasol o theori wleidyddol. Mae bachau yn gosod sylfaen ei theori ffeministaidd trwy roi tystiolaeth hanesyddol o'r rhywiaeth benodol y mae merch ddu yn ei chael. dioddefodd caethweision a sut mae'r etifeddiaeth honno'n effeithio ar fenywaeth ddu heddiw ". ^[9]

Mae Ain't I a Woman? yn archwilio sawl thema sy'n cael ei ailadrodd yn ei gwaith diweddarach: effaith hanesyddol rhywiaeth a hiliaeth ar ferched du, dibrisio gwreigiaeth ddu, rolau a phortread y cyfryngau, y system addysg, y syniad o batriarchaeth goruchafiaeth-gwyn-cyfalafol, ymyleiddio menywod du, a diystyru materion hil a dosbarth o fewn ffeministiaeth. Yn ddiweddarach daeth yn arwyddocaol fel meddyliwr gwleidyddol chwith ac ol-fodernaidd ac fel beirniad diwylliannol.^[16] Yn Feminist Theory: From Margin to Center (1984) mae hooks yn datblygu beirniadaeth o hiliaeth ffeministaidd gwyn mewn ffeministiaeth ail don, gan ddadlau ei fod yn tanseilio'r posibilrwydd o undod ffeministaidd ar draws llinellau hiliol.^[17]

bell hooks yn Hydref 2014

Mae ei diffiniad o ffeministiaeth - "mudiad i roi diwedd ar rywiaeth, camfanteisio rhywiaethol a gormes"^[18] - yn cael ei ddyfynnu'n aml gan ffeministiaid:^[19][20][21]

Cyhoeddodd fwy na 30 o lyfrau,^[22] a'u pynciau yn amrywio o ddynion du, patriarchaeth, a gwrywdod i hunangymorth; addysgeg ymgysylltu i gofiannau personol; a rhywioldeb (o ran ffeministiaeth a gwleidyddiaeth diwylliant esthetig/gweledol). Thema gyffredin yn ei hysgrifennu diweddar oedd y gymuned a chydberthynas, gallu cymunedau cariadus i oresgyn anghydraddoldebau hil, dosbarth a rhyw. Mewn tri llyfr confensiynol a phedwar llyfr plant, mae hi'n awgrymu bod cyfathrebu a llythrennedd (y gallu i ddarllen, ysgrifennu, a meddwl yn feirniadol) yn hanfodol i ddatblygu cymunedau â pherthnasoedd iach nad ydyn nhw'n cael eu difetha gan anghydraddoldeb hil, dosbarth neu ryw. 

Yn ystod ei bywyd, daliodd swyddi fel Athro Astudiaethau Affricanaidd-Americanaidd a Saesneg ym Mhrifysgol Yale, Athro Cysylltiol Astudiaethau Menywod a Llenyddiaeth Americanaidd yng Ngholeg Oberlin yn Oberlin, Ohio, ac fel Darlithydd Nodedig Llenyddiaeth Saesneg yn City College of New York. ^[23]

Yn 2002, rhoddodd hooks araith agoriadol ym Mhrifysgol Southwestern. Gan osgoi'r dull llongyfarchol areithiau agoriadol traddodiadol, siaradodd yn erbyn yr hyn a welai fel trais a gormes a gymeradwywyd gan y llywodraeth, a cheryddodd fyfyrwyr yr oedd hi'n credu a oedd yn cydymffurfio ag arferion o'r fath. Dilynwyd hyn gan ddadl a ddisgrifiwyd yn yr Austin Chronicle.^[24][25] Adroddodd y papur newydd fod llawer yn y gynulleidfa wedi anghymeradwyo’r araith, er bod 'sawl un o'r graddedigion wedi pasio dros y profost i ysgwyd ei llaw neu ei chofleidio'.^[24]

Yn 2004 ymunodd â Choleg Berea yn Berea, Kentucky, fel Athro Preswyl Nodedig,^[26] lle cymerodd ran mewn grŵp trafod ffeministaidd wythnosol, "Monday Night Feminism"; cyfres o ddarlithoedd cinio, "Peanut Butter and Gender"; a seminar, "Building Beloved Community: The Practice of Impartial Love". Mae ei llyfr a gohoeddwyd yn 2008, belonging: a culture of place, yn cynnwys cyfweliad gyda'r awdur Wendell Berry ynghyd â thrafodaeth am ei symudiad yn ôl i Kentucky.^[27] Bu'n ysgolhaig preswyl yn The New School deirgwaith. Gwnaeth un am wythnos ym mis Hydref 2014, gan gymryd rhan mewn deialogau cyhoeddus gyda Gloria Steinem,^[28] Laverne Cox,^[29] a Cornel West.

Cafodd hooks eu sefydlu yn y Kentucky Writers Hall of Fame yn 2018.^[22]

Bywyd personol

Disgrifiodd hooks ei hunaniaeth rywiol fel "queer-pas-gay".^[30]

Bu farw yn ei chartref yn Berea, Kentucky, ar 15 Rhagfyr 2021, yn 69 oed.^[22][31][32]

Ffilmograffeg

• Black Is... Black Ain't (1994)
• Give a Damn Again (1995)^[33]
• Cultural Criticism and Transformation (1997)^[34]
• My Feminism (1997)
• Voices of Power (1999)
• BaadAsssss Cinema (2002)^[35]
• I Am a Man: Black Masculinity in America (2004)^[36]
• Writing About a Revolution: A Talk (2004)
• Happy to Be Nappy and Other Stories of Me (2004)
• Is Feminism Dead? (2004)
• Fierce Light: When Spirit Meets Action (2008)
• Occupy Love (2012)
• Hillbilly (2018)^[37]

Gwobrau ac enwebiadau

• Yearning: Race, Gender, and Cultural Politics: The American Book Awards/ Before Columbus Foundation Award (1991)^[38]
• bell hooks: The Writer's Award from the Lila Wallace–Reader's Digest Fund (1994)^[39]
• Happy to Be Nappy: NAACP Image Award nominee (2001)^[40]
• Homemade Love: The Bank Street College Children's Book of the Year (2002)^[41]
• Salvation: Black People and Love: Hurston/Wright Legacy Award nominee (2002)^[42]
• bell hooks: Utne Reader's "100 Visionaries Who Could Change Your Life"^[43][44]
• bell hooks: The Atlantic Monthly's "One of our nation's leading public intellectuals"^[43][45]

Llyfryddiaeth ddethol

Llyfrau

• And there we wept: poems. 1978. OCLC 6230231.
• Ain't I a Woman?: Black women and feminism. Boston, Massachusetts: South End Press. 1981. ISBN 978-0-89608-129-1.
• Feminist Theory: From Margin to Center. South End Press. 1984. ISBN 978-0-89608-613-5.
• Talking Back: Thinking feminist, thinking Black. Between the Lines. 1989. ISBN 978-0-921284-09-3. Excerpted in Busby, Margaret, gol. (1992). Daughters of Africa. New York: Pantheon Books.
• Yearning: race, gender, and cultural politics. Boston, Massachusetts: South End Press. 1990. ISBN 978-1-1-38821-75-0.
• With Cornel West, Breaking bread: insurgent Black intellectual life. Boston, Massachusetts: South End Press. 1991. ISBN 978-0-89608-414-8.
• Black Looks: Race and representation. 1992. ISBN 978-0-89608-434-6.
• Sisters of the yam: Black women and self-recovery. Boston, Massachusetts: South End Press. 1993. ISBN 978-1138821682.
• Teaching to transgress: education as the practice of freedom. New York: Routledge. 1994. ISBN 978-0-415-90808-5.
• Outlaw culture: resisting representations. New York: Routledge. 1994. ISBN 978-0-415-90811-5.
• Killing rage: ending racism. New York: Henry Holt and Co. 1995. ISBN 978-0-8050-5027-1.
• Art on my mind: visual politics. The New Press. 1995. ISBN 978-1-56584-263-2.
• Reel to real: race, sex, and class at the movies. 1996. ISBN 978-0-415-91824-4.
• Bone Black: Memories of Girlhood. New York: Henry Holt & Co. 1996. ISBN 978-0-8050-4146-0.
• Wounds of passion: a writing life. New York: Henry Holt & Co. 1997. ISBN 978-0-8050-5722-5.
• Remembered rapture: the writer at work. Henry Holt and Co. 1999. ISBN 978-0-8050-5910-6.
• hooks, bell (2000). Justice: childhood love lessons. ISBN 978-0-688-16844-5.
• All About Love: New Visions. New York: William Morrow. 2000. ISBN 978-0-06-095947-0.
• Feminism is for everybody: passionate politics. Cambridge, MA: South End Press. 2000. ISBN 978-0-89608-628-9.
• Where we stand: class matters (PDF). Routledge. 2000. ISBN 978-0-415-92913-4.
• Salvation: Black people and love. New York: Perennial. 2001. ISBN 978-0-06-095949-4.
• Communion: the female search for love. New York, NY: Perennial. 2002. ISBN 978-0-06-093829-1.
• Teaching community: a pedagogy of hope. New York: Routledge. 2003. ISBN 978-0-415-96818-8.
• Rock my soul: Black people and self-esteem. New York: Atria Books. 2003. ISBN 978-0-7434-5605-0.
• The will to change: men, masculinity, and love. New York: Atria Books. 2004. ISBN 978-0-7434-5607-4.
• Space. 2004.
• We Real Cool: Black Men and Masculinity. New York: Routledge. 2004. ISBN 978-0-203-64220-7.
• Soul sister: women, friendship, and fulfillment. Cambridge, Massachusetts: South End Press. 2005. ISBN 978-0-89608-735-4.
• Witness. 2006.
• With Amalia Mesa-Bains, Homegrown: engaged cultural criticism. Cambridge, Massachusetts: South End Press. 2006. ISBN 978-0-89608-759-0.
• Belonging: a culture of place. New York: Routledge. 2009. ISBN 978-0-203-88801-8.
• Teaching critical thinking: practical wisdom. New York: Routledge. 2010. ISBN 978-0-415-96820-1.
• Appalachian elegy: poetry and place. Kentucky Voices Series. Lexington: University Press of Kentucky. 2012. ISBN 978-0-8131-3669-1.
• Writing beyond race: living theory and practice. New York: Routledge. 2013. ISBN 978-0-415-53914-2.
• Uncut Funk: A Contemplative Dialogue (New York: Routledge, 2018)

Llyfrau plant

• Happy to be Nappy. Chris Raschka (illustrator). 1999. ISBN 978-0-7868-2377-2.CS1 maint: others (link)
• Homemade Love. New York: Hyperion Books for Children. 2002. ISBN 9780786825530.
• Be boy buzz. New York: Hyperion Books for Children. 2002. ISBN 9780786816439.
• Skin again. Chris Raschka (illustrator). New York: Hyperion Books for Children. 2004. ISBN 9780786808250.CS1 maint: others (link)
• Grump groan growl. Chris Raschka (illustrator). New York: Hyperion Books for Children. 2008. ISBN 9780786808168.CS1 maint: others (link)

Penodau llyfrau

• hooks, bell (1993), "Black women and feminism", in Richardson, Laurel, Feminist frontiers III, New York: McGraw-Hill, pp. 444–449, ISBN 9780075570011, https://archive.org/details/feministfrontier0000unse_l0n5/page/444.
• hooks, bell (1996), "Continued devaluation of Black womanhood", in Jackson, Stevi, Feminism and sexuality: a reader, New York: Columbia University Press, pp. 216–223, ISBN 9780231107082.
• hooks, bell (1997), "Sisterhood: political solidarity between women", in McClintock, Anne, Dangerous liaisons: gender, nation, and postcolonial perspectives, Minnesota, Minneapolis: University of Minnesota Press, pp. 396–414, ISBN 9780816626496, https://archive.org/details/dangerousliaison0000unse/page/396.
• hooks, bell (2004), "Selling hot pussy: representations of Black female sexuality in the cultural marketplace", in Richardson, Laurel, Feminist frontiers (5th ed.), Boston: McGraw-Hill, pp. 119–127, ISBN 9780072824230. Pdf.
• hooks, bell (2005), "Black women: shaping feminist theory", in Cudd, Ann E., Feminist theory: a philosophical anthology, Oxford, UK; Malden, Massachusetts: Blackwell Publishing, pp. 60–68, ISBN 9781405116619.

Darllen pellach

• hooks, bell (1996). Reel to Real: Race, Sex, and Class at the Movies. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-91824-4.
• hooks, bell; Trend, David (1996), "Representation and democracy an interview", in Trend, David, Radical democracy: identity, citizenship, and the state, New York: Routledge, pp. 228–236, ISBN 9780415912471
• Florence, Namulundah (1998). bell hooks' Engaged Pedagogy. Westport, CT: Bergin & Garvey. ISBN 978-0-89789-564-4. OCLC 38239473.
• Leitch et al., eds. "bell hooks." The Norton Anthology of Theory and Criticism. New York: W.W. Norton & Company, 2001. pp. 2475–2484. ISBN 0-393-97429-4
• South End Press Collective, gol. (1998). "Critical Consciousness for Political Resistance". Talking About a Revolution. Cambridge: South End Press. tt. 39–52. ISBN 978-0-89608-587-9. OCLC 38566253.
• Stanley, Sandra Kumamoto, gol. (1998). Other Sisterhoods: Literary Theory and U.S. Women of Color. Chicago: University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-02361-3. OCLC 36446785.
• Wallace, Michele (1998). Black Popular Culture. New York: The New Press. ISBN 978-1-56584-459-9. OCLC 40548914.
• Whitson, Kathy J. (2004). Encyclopedia of Feminist Literature. Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-32731-5. OCLC 54529420.