Atropa belladonna

Planhigyn llysieuaidd lluosflwydd gwenwynol yw Atropa belladonna, hefyd a elwir yn Codwarth^[1] yn Gymraeg (Saesneg: Belladonna a Deadly nightshade). Mae'n perthyn i'r teulu Solanaceae,^[2] sydd hefyd yn cynnwys tomatos, tatws, ac wylysiau. Mae'n gynhenid i Ewrop a Gorllewin Asia, gan gynnwys Twrci. Mae'r amrywiaeth fwyaf i'w chael yng nghanolbarth a de America, fodd bynnag.

Atropa belladonna
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Ddim wedi'i restru:	Angiosbermau
Ddim wedi'i restru:	Ewdicotau
Urdd:	Solanales
Teulu:	Solanaceae
Genws:	Atropa
Rhywogaeth:	A. deltoidea
Enw deuenwol
Atropa belladonna Carolus Linnaeus

Mae'r dail ac aeron yn wenwynol iawn i'w bwyta oherwydd eu bod yn cynnwys alcaloid tropên.^[2][3][4][5] Mae'r tocsinau hyn yn cynnwys atropin, sgopolamin, ac hyosÿamin, sy'n achosi deliriwm a rhithweledigaethau,^{[2][3][4][6][7]} a hefyd a ddefnyddir yn wrthgolinergigau fferyllol.^[2]

Geirdarddiad ac enwau eraill

Mae'r enw Cymraeg Codwarth yn dod o cedor a gwrach. Llysiau moch, llysiau'r moch, y morel marwol, rhawn y march,^[8] a Ceirios y Gŵr Drwg^[1] ydy enwau Cymraeg eraill sydd ar y planhigyn hwn.

Gweler hefyd

• Y Bywiadur Gwefan Llên Natur