Cwyr

Sylwedd ystwyth ac anhydraidd a chanddo gyfernod ffrithiant isel yw cwyr. Mae dau brif fath: cwyrau mwynol, sydd yn hydrocarbonau o bwysau molecylaidd uchel a chanddynt strwythur ficrogrisialaidd; a chwyrau planhigion ac anifeiliaid sydd yn esterau o asidau brasterog sydd yn cyflawni ffwythiant amddiffynnol. Mae hefyd cwyrau organig synthetig sydd yn gyffredinol yn rhannu'r un gyfansoddiad cemegol â chwyrau naturiol.^[1]

Cannwyll a wneir o gwyr.

Mae cwyrau yn debyg i frasterau, er enghraifft mae'r ddau fath o sylwedd yn hydawdd yn yr un sylweddau ac yn gadael marciau saim ar bapur. Mae cwyrau yn tueddu i fod yn llai seimllyd, yn galetach, ac yn freuach na brasterau.^[2]

Geirdarddiad

Daw bôn y gair Cymraeg "cwyr" o'r gair Lladin cēra.^[3]

Gweler hefyd

• Cap cwyr: (Hygrocybe) genws o ffwng
• Cwyrwaith
• Cwyr esgidiau
• Cwyr gwenyn
• Cwyr paraffin
• Cwyr planhigion
• Cwyr selio