Elizabeth Williams (Y Ferch o'r Sger)

Elizabeth Williams, sy'n fwy adnabyddus fel Y Ferch o'r Sger (1747 – 1776)^[1] oedd gwrthrych y gân adnabyddus 'Y Ferch o'r Sger'.^[2] Roedd Elizabeth yn byw yn Nhŷ'r Sger, ger Cynffig, ar yr arfordir rhwng Margam a Phorthcawl ym Morgannwg. Dywedir iddi syrthio mewn cariad a thelynor tlawd, Thomas Evans, ond nid oedd ei theulu yn fodlon iddi ei briodi. Gorfodwyd hi i briodi gŵr cefnog o'r enw Thomas Kirkhouse o Gastell-nedd.

Elizabeth Williams
Ganwyd	1747
Bu farw	1776
Dinasyddiaeth	Cymru

Rai blynyddoedd wedyn, cyfansoddodd Thomas Evans y gân Y Ferch o'r Sger:

Mab wyf fi sy'n byw dan benyd
Am f'anwylyd fawr ei bri;
Gwaith fwy'n ei charu'n fwy na digon,
Curio wnaeth fy nghalon i ...

Enwyd Ysgol Y Ferch o'r Sger yng Nghorneli, bwrdeisdref sirol Pen-y-bont ar Ogwr, ar ei hôl.

Nofelau

• R. D. Blackmore, The Maid of Sker (1872)
• Isaac Hughes (Craigfryn), Y Ferch o'r Scer (1892).