Mao Zedong

Arweinydd y Chwyldro Tsienëaidd ac arlywydd Gweriniaeth Pobl Tsieina oedd Mao Zedong (hefyd Mao Ze-dong neu Mao Tse Dong yn Gymraeg)^[1] (Tsieineeg 毛泽东 neu 字润之  ynganiad ) (26 Rhagfyr 1893 – 9 Medi 1976).

Mao Zedong
Ganwyd	毛澤東  26 Rhagfyr 1893  Shaoshan
Bu farw	9 Medi 1976  o trawiad ar y galon  Zhongnanhai, Beijing
Man preswyl	Zhongnanhai, 韶山冲毛泽东同志故居, Former residence of Mao Zedong during his first stay in Beijing
Dinasyddiaeth	Brenhinllin Qing, Gweriniaeth Tsieina, Chinese Soviet Republic, Gweriniaeth Pobl Tsieina
Alma mater	Dongshan Senior High School Xiangxiang First Senior High School The First High School of Changsha, Hunan Hunan First Normal University
Galwedigaeth	gwleidydd, bardd, ysgrifennwr, athronydd, athro, llyfrgellydd, strategist, damcaniaethwr gwleidyddol, chwyldroadwr, caligraffydd, tactegydd milwrol, communist, awdur
Swydd	Chairman of the Chinese Communist Party, Chairman of the Central Military Commission of the Chinese Communist Party, Chairman of the National Committee of the Chinese People's Political Consultative Conference, Arlywydd Gweriniaeth Pobl Tsieina, member of the National Political Assembly, member of the Politburo Standing Committee of the Chinese Communist Party, member of the Politburo Standing Committee of the Chinese Communist Party, llywydd corfforaeth
Cyflogwr	Peking University Library
Adnabyddus am	Llyfr Coch Bach, Selected works of Mao Zedong, Poetry of Mao Zedong, calligraphy of Mao Zedong, On the People's Democratic Dictatorship, Three Old Articles, On Coalition Government, Bombard the Headquarters, Statement by comrade Mao Zedong, chairman of the Central Committee of the Communist Party of China, in support of the Afro-American struggle against violent repression
Taldra	180 centimetr
Plaid Wleidyddol	Plaid Gomiwnyddol Tsieina, Kuomintang
Mudiad	Marcsiaeth–Leniniaeth–Maoaeth
Tad	Mao Yichang
Mam	Wen Qimei
Priod	Luo Yixiu, Yang Kaihui, He Zizhen, Jiang Qing
Plant	Mao Anying, Mao Anqing, Mao Anlong, Yang Yuehua, Li Min, Li Na
Gwobr/au	People's Liberation Army Strategist
llofnod

Blynyddoedd cynnar

Cafodd ei eni i rieni gwerinol yng nghefn gwlad Hunan. Erbyn 1920 roedd yn proffesu Marcsiaeth a helpodd sefydlu Plaid Gomiwnyddol Tsieina yn 1921. Erbyn diwedd y 1920au roedd yn arweinydd herwfilwrol yn ymladd yn erbyn y Guomindang (Plaid Genedlaethol Tsieina), oedd dan arweinyddiaeth Chiang Kai-Shek.

Yr Orymdaith Hir

Yn 1931 daeth yn gadeirydd sofiet Jianxi. Pan orfodwyd y Comiwnyddion i ffoi o Jianxi yn 1934 fe'u harweinwyd gan Mao ar yr Orymdaith Hir. Rhoddwyd pris o $250,000 ar ei ben gan y llywodraeth. Pan gyrhaeddodd Yan'an yn 1935 roedd yn cael ei gydnabod fel un o arweinyddion pennaf y Blaid Gomiwnyddol.

Y Rhyfel Gwladgarol Mawr

Ar ôl i'r blaid honno ymuno â'i hen elynion y Guomindang i ymladd yn erbyn lluoedd Siapan yn ystod Rhyfel Tsiena a Siapan (1937 - 1945), a elwir weithiau "Y Rhyfel Gwladgarol Mawr", a gorchfygu'r goresgynwyr, ail-gychwynodd y rhyfel cartref. Dan arweinyddiaeth Mao ac eraill gorchfygwyd y Guomindang a ffoasant i Daiwan i ffurfio llywodraeth mewn alltudiaeth ar yr ynys honno.

Cyhoeddi Gweriniaeth Pobl Tsieina

Yn 1949 cyhoeddodd Mao, a oedd erbyn hynny'n Gadeirydd y Blaid Gomiwnyddol, Weriniaeth Pobl Tsieina. Roedd ysgrifau gwleidyddol Mao yn cael eu derbyn fel sylfaen athronyddol y wladwriaeth newydd a'i llywodraeth gomiwnyddol ac ar eu sail sefydlwyd comiwnau a'r Naid Fawr Ymlaen.

Y Chwyldro Diwylliannol

Ymddiswyddodd Mao fel cadeirydd swyddogol y blaid yn 1958, ond mewn gwirionedd bu iddo gadw llawer o rym. Daeth yn ffigwr canolog yn y Chwyldro Diwylliannol yn ystod y 1960au pan welid ei lun a'i Lyfr Coch Bach ymhob man.

Yr olyniaeth

Pan fu farw yn 1976 ceisiodd ei drydedd wraig Jiang Qing ("Madam Mao") a'i chefnogwyr gymryd drosodd y blaid a'r wlad ond roeddent yn aflwyddiannus a chymerodd Hua Guo Feng le Mao fel arweinydd.