Muammar al-Gaddafi

Arweinydd Libia oedd Muammar Mohammad Abu Minyar al-Gaddafi (7 Mehefin 1942 – 20 Hydref 2011), neu'r Milwriad Gaddafi (Arabeg : معمر القذافي, Muʿammar Al-Qaḏâfî ; ceir sawl ffurf arall ar ei enw wedi'i drawslythrennu o'r Arabeg).

Muammar al-Gaddafi
Ganwyd	معمر محمد أبو منيار القذافي  7 Mehefin 1942  Qasr Abu Hadi
Bu farw	20 Hydref 2011  o anaf balistig  Sirte
Man preswyl	Bab al-Azizia
Dinasyddiaeth	Kingdom of Libya, Libyan Arab Republic, Great Socialist People's Libyan Arab Jamahiriya
Addysg	Doctor of Sciences
Alma mater	Benghazi Military University Academy University of Libya Joint Services Command and Staff College Fu Hsing Kang College, National Defense University
Galwedigaeth	gwleidydd, ysgrifennwr, swyddog milwrol
Swydd	Brotherly Leader and Guide of the Revolution, Chairperson of the African Union, Prif Weinidog Libia
Adnabyddus am	The Green Book, Third International Theory
Taldra	185 centimetr
Plaid Wleidyddol	Arab Socialist Union, Libyan Arab Socialist Union
Mudiad	Pan-Arabism, Anticolonialism, Cenedlaetholdeb Arabaidd, Third International Theory, Nasserism
Tad	Mohammed Abdus-Salam
Mam	Aisha Ben Niran
Priod	Fathia Nuri Khalid, Safia Farkash
Plant	Al-Saadi Gaddafi, Saif al-Islam al-Gaddafi, Hannibal Muammar Gaddafi, Mutassim Gaddafi, Saif al-Arab Gaddafi, Khamis al-Gaddafi, Muhammad Gaddafi, Ayesha Gaddafi
Llinach	Q12222136
Gwobr/au	Urdd y Llew Gwyn, Urdd Seren Mawr Iwgoslafia, Urdd Stara Planina, Орден Богдана Хмельницького, Urdd dros ryddid, Order of the Tribute to the Republic, Order of the Republic of The Gambia, Allwedd Aur Madrid, Order of Good Hope, Urdd Teilyngdod Gweriniaeth Gwlad Pwyl, Order of the National Flag, 1st class, Urdd Tywysog Yaroslav Gall, Dosbarth 1af, National Maltese Order of Merit, Order of the 7th November 1987, Ribbon bar of the Kagera River Medal, National Order of Chad, Order of the Federal Republic, Grand Cross of the National Order of Mali, Urdd José Martí, Urdd Umayyad, Order of Courage, Urdd y Seren Iwgoslaf, National Order of Niger, National Order of the Leopard, Order of Merit of Benin, Friendship Order, Urdd Cyfeillgarwch, Urdd seren Romania, Korean Buddhist Human Rights Award, Star of the Socialist Republic of Romania, Орден Богдана Хмельницького I ступеня, Hero of the Republic, Order of the Republic, Order of the Grand Conqueror, Order of the Republic, National Order of Mali, National Order of Benin, Order of recognition, Order of Katonga, Order of the National Flag, Urdd Goruchaf y Dadeni, Urdd Gwladwriaeth Palesteina, Urdd Seren Palesteina, National Order of Merit, Order of Bogdan Khmelnitsky, 3rd class, Medal Jiwbili "I Goffáu 100fed Pen-blwydd Geni Vladimir Ilyich Lenin" (10 gair / words)
llofnod

Cafodd ei eni yn Sirt, Libia, yn fab i fugail tlawd. Ef oedd arweinydd de facto Libia ers 1970 yn sgîl gwrthdroi'r llywodraeth yn 1969 mewn coup d'état a ddiorseddodd y Brenin Idris. Nid oedd yn dal swydd wleidyddol fel y cyfryw, gan adael gwleidyddion eraill i fod yn arlywydd a gweinidogion swyddogol, ac mae'n cael ei adnabod fel "Tywysydd Chwyldro Mawr Gweriniaeth Boblogaidd Sosialaidd Arabaidd Fawr Libia" neu "y Brawd-dywysydd". Fel arweinydd mae Gaddafi wedi cynnig "trydydd lwybr" i'r gwledydd sy'n datblygu a'r byd Arabaidd, athroniaeth a geir yn ei lyfr adnabyddus Y Llyfr Gwyrdd.

Gwrthryfel 2011

Prif: Gwrthryfel Libia, 2011

Yn Chwefror 2011 llifodd ton ar ôl ton o brotestiadau gwleidyddol drwy'r Dwyrain Canol; ffynhonnell y protestiadau hyn oedd Tiwnisia ac yna'r Aifft yn Ionawr 2011 a gwelwyd ymgyrch gref drwy Lybia i gael gwared â'r unben Gaddafi. Erbyn 23ain o Chwefror roedd Gaddafi wedi colli rheolaeth o lawer iawn o drefi'r wlad ac yn ôl nifer o adroddiadau roedd dros fil o bobl wedi marw. Anerchodd y dorf sawl gwaith i geisio eu tawelu. Bu farw Gaddafi yn ei ddinas enedigol, Sirt, yn dilyn ymladd rhwng y ddwy ochr. Bu farw ei fab Moatassem Gaddafi yn y frwydr hon. Bu farw ei fab ieuaf Khamis al-Gaddafi yn 2012.