Vladimir Lenin

Chwyldroadwr o Rwsia, arweinydd Chwyldro Hydref a Chadeirydd Cyngor Comisariaid y Bobl o 1917 tan 1924 oedd Vladimir Ilyich Lenin (Rwsieg Влади́мир Ильи́ч Ле́нин, trawslythreniad: Fladimir Lenin)^[1], enw iawn Vladimir Ilyich Ul'yanov (Rwsieg: Влади́мир Ильи́ч Улья́нов; trawslythreniad: Fladimir Ilitsh Wlianof)^[1] (10 / 22 Ebrill 1870 - 21 Ionawr 1924). Sefydlodd y Blaid Bolsiefic gan ei harwain at fuddugoliaeth yn chwyldroadau Rwsia. Ystyrir ef yn un o ffigyrau pwysicaf datblygiad Sosialiaeth wyddonol ynghyd â Karl Marx a Friedrich Engels. Ysgrifennodd nifer fawr o weithiau gwleidyddol ac athronyddol, a gelwir ei syniadaeth yn Leniniaeth.

Vladimir Lenin
Ffugenw	Ленин, Ильин, Н. Ленин, Старик, К. Тулин, Lenin
Llais	Lenin - What Is Soviet Power.ogg
Ganwyd	Владимир Ильич Ульянов  22 Ebrill 1870  Ulyanovsk
Bu farw	21 Ionawr 1924  Bolshiye Gorki
Man preswyl	Podolsk, St Petersburg, Moscfa, Shushenskoe, Schwabing, Llundain
Dinasyddiaeth	Ymerodraeth Rwsia, Gweriniaeth Sosialaidd Ffederal Sofietaidd Rwsiaidd, Yr Undeb Sofietaidd, Rwsia
Alma mater	Faculty of Law, Saint Petersburg State University Prifysgol Imperial Kazan Simbirsk Classical Gymnasium Prifysgol Ymerodrol Sant Petersburg
Galwedigaeth	gwleidydd, ysgrifennwr, economegydd, cyfreithiwr, chwyldroadwr, newyddiadurwr, athronydd, damcaniaethwr gwleidyddol, communist
Swydd	Chairman of the Council of People's Commissars of the Russian SFSR, Chairman of the Council of People's Commissars, president of the Council of Labour and Defence of the USSR, Member of the Politburo of the CPSU Central Committee, Member of the Politburo of the CPSU Central Committee, Member of the Politburo of the CPSU Central Committee
Cyflogwr	Council of People's Commissars Prifysgol Saint Petersburg
Adnabyddus am	Imperialism, the Highest Stage of Capitalism
Prif ddylanwad	Karl Marx, Friedrich Engels, Georgi Plekhanov, Alexander Herzen, Georg Hegel, Karl Kautsky, Joseph Dietzgen, J. A. Hobson
Taldra	165 centimetr
Plaid Wleidyddol	Plaid Lafur Democrataidd-Sosialaidd Rwsia, Plaid Lafur Cymdeithasol Democrataidd Rwsia (Bolsiefic), Plaid Gomiwnyddol yr Undeb Sofietaidd
Mudiad	gwrth-imperialaeth, anti-capitalism, Marcsiaeth, class struggle
Tad	Ilya Ulyanov
Mam	Maria Ulyanova
Priod	Nadezhda Krupskaya
Llinach	Blank family, Q4475235
Gwobr/au	Work order of Corasmia, honorary citizen of Kazan
llofnod

Bywyd cynnar

Ganwyd Vladimir Ilyich Ulyanov ar 22 Ebrill 1870 yn Simbirsk. Roedd ei dad, Ilya Nikolaevich Ulyanov, yn athro mathemateg a ffiseg ac yn arolygydd ysgolion. Roedd ei deulu yn gymysg o ran cefndir ethnig: ei dad yn Kalmyk, ei fam o dras Almaenig, ac aelodau eraill y teulu yn Iddewon, yn Chuvashiaid, yn Rwsiaid ac yn Swediaid. Roedd teulu ei fam, Mariya Aleksandrovna Blank, yn hanu o Lübeck yn yr Almaen yn wreiddiol. Roedd ei dad-cu ar ochr ei fam yn Iddew a oedd wedi troi at Gristnogaeth Uniongred. Dienyddiwyd brawd hŷn Lenin, Aleksandr, yn 1887 oherwydd ei gysylltiad â chynllwyn i lofruddio Tsar Alexander III. Effeithiodd hyn yn fawr ar Lenin, a daeth yn fwy radicalaidd yn ei ddaliadau gwleidyddol. Yn yr un flwyddyn fe'i diarddelwyd o Brifysgol Kazan am gymryd rhan mewn protestiadau myfyrwyr ac ar ôl i'r heddlu ddarganfod y cysylltiad rhyngddo â'i frawd. Dychwelodd i'r brifysgol ym 1891 i gwblhau gradd yn y gyfraith.

Treuliodd gyfnod mewn alltudiaeth wleidyddol ym mhentref Shushenskoye, ger Minusinsk yn Siberia, o 1897 hyd 1900.

Cysylltiad â Chymru

Daeth R. Silyn Roberts yn gyfaill â Lenin pan oedd y ddau yn treulio amser yn y Llyfrgell Brydeinig yn Llundain.^[2][3]

Llyfryddiaeth

• Что делать? (1902)
• Шаг вперёд, два шага назад (1904)
• Материализм и эмпириокритицизм (1909)
• Y wladwriaeth a'r chwyldro (1917)
• Imperialaeth, Cyfnod uchaf Cyfalafiaeth (1917)
• Детская болезнь "левизны" в коммунизме (1920)