Γάλλος χημικός From Wikipedia, the free encyclopedia
Ο Φερντινάν Φρεντερίκ Ανρί Μουασάν (Ferdinand Frederick Henri Moissan, 28 Σεπτεμβρίου 1852 – 20 Φεβρουαρίου 1907) ήταν Γάλλος χημικός που τιμήθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Χημείας το 1906 «για τη μελέτη και απομόνωση του στοιχείου φθόριο, και για τον ηλεκτρικό λέβητα που πήρε το όνομά του». Υπήρξε ο πρώτος Γάλλος χημικός στην Ιστορία που τιμήθηκε με το συγκεκριμένο Βραβείο.
Ανρί Μουασάν | |
---|---|
Όνομα στη μητρική γλώσσα | Henri Moissan (Γαλλικά) |
Γέννηση | 28 Σεπτεμβρίου 1852[1][2][3] Παρίσι[4][5] |
Θάνατος | 20 Φεβρουαρίου 1907[1][3][6] Παρίσι[7][4][5] |
Αιτία θανάτου | Σκωληκοειδίτιδα |
Υπηκοότητα | Γαλλία |
Σπουδές | École pratique des hautes études |
Σύζυγος | Marie Léonie Lugan Moissan |
Βραβεύσεις | Ταξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής, βραβείο Νόμπελ Χημείας (1906), Μετάλλιο Ελιότ Κρεσόν (1898), August Wilhelm von Hofmann Medal (1903), μετάλλιο Ντέιβι (1896), αλλοδαπό μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Λονδίνου (11 Μαΐου 1905), Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής και Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής |
Επιστημονική σταδιοδρομία | |
Ερευνητικός τομέας | χημεία |
Ιδιότητα | χημικός, διδάσκων πανεπιστημίου, φαρμακολόγος και φαρμακοποιός |
Διδακτορικός καθηγητής | Πιερ Πωλ Ντεεραίν |
Υπογραφή | |
δεδομένα ( ) |
Ο Μουασάν γεννήθηκε στο Παρίσι και ήταν γιος του Φρανσίς Φερντινάν Μουασάν, υπαλλήλου εταιρείας σιδηροδρόμων, και μιας ράφτρας, της Ζοζεφίν Αμεραλντίν (Joséphine Améraldine, πατρικό όνομα Mitel)[8]. Το 1864 η οικογένεια μετακόμισε στο Μω, όπου ο γιος πήγε στο γυμνάσιο. Το 1870 άφησε το σχολείο χωρίς τον απαραίτητο βαθμό για να εισαχθεί σε πανεπιστήμιο («grade universitaire»). Αντί γι' αυτό, άρχισε να εργάζεται σε έναν χημικό στο Παρίσι, όπου κατόρθωσε να σώσει έναν άνθρωπο που είχε δηλητηριαστεί με αρσενικό και αποφάσισε να ασχοληθεί με τη χημεία. Μαθήτευσε πρώτα στο εργαστήριο του Εντμόντ Φρεμύ και μετά σε αυτό τού Πιερ Πωλ Ντεεραίν (Pierre Paul Dehérain). Ο Ντεεραίν τον έπεισε να ακολουθήσει ακαδημαϊκή σταδιοδρομία. Ο Μουασάν πέρασε με τη δεύτερη φορά τις εξετάσεις του μπακαλωρεά για να μπει στην Πρακτική σχολή υψηλών επιστημών (κοινώς γνωστή ως École pratique des hautes études στη Γαλλία και το εξωτερικό), το 1874. Στο μεταξύ έγινε φίλος με τον χημικό Αλεξάντρ Λεόν Ετάρ (Alexandre Léon Étard) και τον βοτανολόγο Βάσκ (Vasque).
Ο Ανρί Μουασάν δημοσίευσε την πρώτη του επιστημονική εργασία, για τον μεταβολισμό του διοξειδίου του άνθρακα και του οξυγόνου στα φυτά, με τον Ντεεραίν το 1874. Στη συνέχεια ωστόσο στράφηκε προς την ανόργανη χημεία: Η έρευνά του για τον πυροφορικό σίδηρο έγινε δεκτή με θετικά σχόλια από τους δύο επιφανέστερους Γάλλους ανόργανους χημικούς της εποχής, τους Ντεβίλ και Ντεμπρέ. Μετά την απόκτηση του διδακτορικού του το 1880, Ο Μουασάν δέχθηκε την προφορά μιας θέσεως σε εργαστήριο από τον φίλο του Λαντρέν. Το 1882 νυμφεύθηκε τη Λεονί Λυγκάν (Marie Léonie Lugan) και απέκτησαν ένα γιο το 1885. Εκείνη τη δεκαετία ο Μουασάν επικεντρώθηκε στη χημεία του φθορίου και ειδικότερα στην παραγωγή του ίδιου του φθορίου. Μη έχοντας δικό του εργαστήριο, χρησιμοποιούσε διάφορα εργαστήρια, όπως αυτό του Σαρλ Φριντέλ. Εκεί είχε πρόσβαση σε μία ισχυρή μπαταρία με 90 κύτταρα Μπούνσεν, η οποία του επέτρεψε να παρατηρήσει ένα αέριο που παραγόταν κατά την ηλεκτρόλυση υγρού τριχλωριούχου αρσενικού. Το αέριο απορροφάτο και πάλι από το τριχλωριούχο αρσενικό. Σε μεταγενέστερα πειράματα, η ηλεκτρόλυση υδροφθορίου παρήγαγε φθόριο, στις 26 Ιουνίου 1886. Η Γαλλική Ακαδημία Επιστημών απέστειλε τρεις αντιπροσώπους για να επαληθεύσουν το αποτέλεσμα (τους Μπερτελό, Ντεμπρέ και Φρεμύ), αλλά ο Μουασάν δεν ήταν σε θέση να το αναπαραγάγει, εξαιτίας της ελλείψεως ιχνών φθοριούχου καλίου μέσα στο υδροφθόριο, που ήταν παρόντα κατά τα προηγούμενα πειράματα. Αφού έλυσε το πρόβλημα και απέδειξε την παραγωγή φθορίου αρκετές φορές, ο Μουασάν βραβεύθηκε με 10.000 φράγκα.
Τα επόμενα χρόνια, μέχρι το 1891, οι έρευνές του επικεντρώθηκαν στη μελέτη της χημείας του φθορίου και ανακάλυψε πολλές χημικές ενώσεις του, όπως το SF6 (μαζί με τον Πωλ Λεμπώ) το 1901. Ακολούθησαν, ως το 1900, οι έρευνές του στην παραγωγή του βορίου και συνθετικών διαμαντιών, καθώς και η εφεύρεση ενός ηλεκτρικού κλιβάνου ικανού να φθάσει θερμοκρασία 3500°C με ηλεκτρικό ρεύμα 2200 αμπέρ στα 80 βολτ. Αυτός ο κλίβανος του επέτρεψε να συνθέσει βορίδια και καρβίδια πολλών στοιχείων, όπως π.χ. το βορίδιο του πυριτίου.
Ο Ανρί Μουασάν υπήρξε καθηγητής της τοξικολογίας στην Ανώτατη Σχολή Φαρμακολογίας (École supérieure de pharmacie), ενώ δίδαξε και στη Σχολή Χημείας των Παρισίων (τη σημερινή «Chimie ParisTech»), καθώς και στη Σχολή Θετικών Επιστημών της Σορβόννης.
Ο Ανρί Μουασάν πέθανε αιφνίδια στο Παρίσι σε ηλικία 55 ετών, λίγους μήνες μετά την επιστροφή του από την απονομή του Βραβείου Νόμπελ στη Στοκχόλμη. Ο θάνατός του αποδόθηκε σε οξύ περιστατικό σκωληκοειδίτιδας. Η σορός του αναπαύεται στο Κοιμητήριο Περ Λασαίζ, στο Παρίσι.
Η ύπαρξη του στοιχείου φθόριο ήταν γνωστή επί πολλά έτη, αλλά όλες οι προσπάθειες για την απομόνωσή του είχαν αποτύχει, μάλιστα κάποιοι πειραματιστές είχαν σκοτωθεί κατά τις απόπειρές τους αυτές.
Ο Μουασάν τελικώς πέτυχε την παραγωγή φθορίου το 1886 ηλεκτρολύοντας ένα διάλυμα διφθοριούχου υδροκαλίου (KHF2) σε υγρό υδροφθόριο (HF). Αυτό ήταν απαραίτητο, επειδή το υδροφθόριο δεν είναι αγωγός του ηλεκτρισμού. Η συσκευή του ήταν κατασκευασμένη με ηλεκτρόδια λευκοχρύσου/ιριδίου σε δοχείο από λευκόχρυσο, ενώ η όλη συσκευή ψυχόταν στους −50°C. Το αποτέλεσμα ήταν η πλήρης απομόνωση του υδρογόνου που παραγόταν στο αρνητικό ηλεκτρόδιο από το φθόριο που παραγόταν στο θετικό[9][10]. Αυτός είναι ουσιαστικά ο τρόπος παραγωγής φθορίου ακόμα και σήμερα. Για το επίτευγμά του αυτό, ο Μουασάν βραβεύθηκε με το Βραβείο Νομπέλ Χημείας το 1906, ενώ και η γαλλική κυβέρνηση του απένειμε το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής.
Ο Μουασάν συνέχισε μελετώντας τη χημεία του φθορίου με μεγάλη λεπτομέρεια, συνεισέφερε στην ανάπτυξη του κλιβάνου ηλεκτρικού τόξου και χρησιμοποίησε υψηλές πιέσεις για τη σύνθεση διαμαντιών[11] από κοινό άνθρακα. Το 1892 ανεκάλυψε ότι με τη θέρμανση μίγματος άνθρακα και ασβέστη μέσα στον ηλεκτρικό του κλίβανο σχηματίζεται καθαρό ασβέστιο και αποδεσμεύεται εύκολα ακετυλένιο. Το 1893 άρχισε να μελετά θραύσματα ενός μετεωρίτη που είχε ανακαλυφθεί στον Μετεωρικό κρατήρα της Αριζόνα. Σε αυτά τα θραύσματα ανίχνευσε ελάχιστες ποσότητες ενός νέου ορυκτού και, μετά από εκτεταμένες έρευνες, συμπέρανε ότι αποτελείτο από καρβίδιο του πυριτίου. Το 1905 το ορυκτό αυτό ονομάσθηκε μουασανίτης προς τιμή του. Το 1903 ο Μουασάν εκλέχθηκε μέλος της «Διεθνούς Επιτροπής Ατομικών Βαρών» (σήμερα Επιτροπή Ισοτοπικών Περιεκτικοτήτων και Ατομικών Βαρών, όπου και απασχολήθηκε μέχρι τον θάνατό του[12].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.