Πατριάρχης της Δύσης

Ο τίτλος Πατριάρχης της Δύσης (λατινικά: Patriarcha Occidentis‎‎) χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες περιστάσεις ως ένας από τους επίσημους τίτλους του επισκόπου της Ρώμης, ως ανώτατη αρχή της Λατινικής Εκκλησίας. Με την έκδοση της Ποντιφικής Επετηρίδας του 2006, ο τίτλος έπαψε να αποτελεί επίσημο τίτλο του Ποντίφικα.^[1][2][3]

Εικόνα του Πάπα Λέωντος Α΄ (400–461), του πρώτου Πάπα που έλαβε τον τίτλο του Πατριάρχη της Δύσης.

Ιστορία

Η προέλευση του όρου του συνδέεται με την προσθήκη στα τρία αρχαία Πατριαρχεία, δηλαδή της Ρώμης, της Αντιόχειας και της Αλεξάνδρειας, των Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και Ιεροσολύμων.^[4][5][6] Στη νέα Πενταρχία, με εξαίρεση την Ρώμη, οι υπόλοιπες τέσσερις εκκλησιαστικές αρχές ήταν κάτω από τον άμεσο έλεγχο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και οι επικράτειές τους ορίζονταν βάση συγκεκριμένων γεωγραφικών περιοχών. Η Ρώμη, από την άλλη πλευρά, έγινε η έδρα με εξουσία επί των περιοχών της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Το 450, ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β΄ απηύθυνε επιστολή στον Πάπα Λέοντα Α΄, στην οποία τον ανέφερε ρητά ως Πατριάρχη της Δύσης (αυτή είναι η πρώτη ιστορική αναφορά Πάπα με αυτή την ιδιότητα). Μετά την ανάκτηση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τον Ιουστινιανό Α΄ η ανατολική νομοθεσία συμπεριέλαβε τη Ρώμη, ενώ με τους κυρωτικούς νόμους του 554 το αυτοκρατορικό εκκλησιαστικό σύστημα της Πενταρχίας τέθηκε πλήρως σε εφαρμογή.^[7] Το 642, καθώς οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες επέβαλαν την υποστήριξη του Μιαφυσιτισμού στους Πάπες, ο Πάπας Θεόδωρος Α΄ ανέλαβε επίσημα για πρώτη φορά τον τίτλο του Πατριάρχη της Δύσης.^{[8][9][10][11]}

Αποποίηση

Στις 22 Μαρτίου 2006, το Βατικανό εξέδωσε μια ανακοίνωση με την οποία εξηγούσε ότι η παράλειψη του τίτλου από την Ποντιφική Επετηρίδα έγινε υπό το σκεπτικό ότι εκφράζει μια «ιστορική και θεολογική πραγματικότητα» και ότι «είναι χρήσιμη (η παράλειψη) για τον οικουμενικό διάλογο». Το Βατικανό δήλωσε ότι ο τίτλος του Πατριάρχη της Δύσης συμβόλιζε μία ειδική σχέση του Πάπα και τη δικαιοδοσία του επί της Λατινικής Εκκλησίας, ενώ η παράλειψη του τίτλου δεν αλλάζει τη σχέση μεταξύ της Αγίας Έδρας και των Ανατολικών Εκκλησιών, όπως διακηρύχθηκε επίσημα από τη Δεύτερη Σύνοδο του Βατικανού.^[12]

Παραπομπές

1. Luigi Accattoli, Il Papa non è più «Patriarca dell'Occidente», Corriere della Sera, 1º marzo 2006
2. Adriano Garuti, "Il papa patriarca d'Occidente? Studio storico dottrinale", Edizioni Francescane, Bologna 1990
3. Joseph Ratzinger, Il nuovo popolo di Dio, Editrice Quriniana, Brescia
4. "Quinisext Council". Encyclopædia Britannica. Retrieved 14 February 2010. "The Western Church and the Pope were not represented at the council. Justinian II, however, wanted the pope as well as the Eastern bishops to sign the canons. Pope Sergius I (687–701) refused to sign, and the canons were never fully accepted by the Western Church".
5. Deno John Geanakoplos, Byzantium: Church, Society, and Civilization Seen Through Contemporary Eyes (University of Chicago Press, 1984), p. 203
6. A.P. Vlasto, The Entry of the Slavs into Christendom (Cambridge University Press, 1970, p. 308
7. J. F. Haldon, Byzantium in the seventh century (Cambridge, 2003), 17–19.
8. Meyendorff, John (1983). Byzantine Theology: Historical Trends and Doctrinal Themes (Revised 2 έκδοση). New York: Fordham University Press. ISBN 9780823209675.
9. Meyendorff, John (1989). Imperial unity and Christian divisions: The Church 450–680 A.D. The Church in history. 2. Crestwood, NY: St. Vladimir's Seminary Press. ISBN 9780881410563.
10. Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell.
11. Allen, Pauline: "Sophronius of Jerusalem and Seventh Century Heresy" Oxford University Press 2009
12. «Press release regarding the suppression of the title "Patriarch of the West" in the "Annuario Pontificio" 2006». Pontifical Council for the Commission of Christian Unity. christianunity.va. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2022.