Στοά του Αττάλου

Η Στοά του Αττάλου βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Αγοράς της Αθήνας,^[1] περίπου 250 μ. ανατολικά του Δίπυλου φράσσοντας σχεδόν τον Έσω Κεραμεικό κατά διεύθυνση Βορρά - Νότο, αποτελώντας έτσι το ανατολικό όριο της αρχαίας αγοράς. Χτίστηκε γύρω στο 150 π.Χ., από τον Άτταλο Β΄, βασιλέα της Περγάμου, όπως δηλώνεται σε επιγραφή τής έξω κιονοστοιχίας, η οποία διατηρείται αποσπασματικά «ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΤΤΑΛΟΣ ΑΤΤΑΛΟΥ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΑΠΟΛΩΝΙΔΟΣ», κατόπιν δωρεάς του προς την Αθήνα, της οποίας και αποτελούσε το μεγαλύτερο σε μήκος αυτοτελές σκεπαστό οικοδόμημα, ομοίως και το μεγαλύτερο στον ελλαδικό χώρο κατά την αρχαιότητα. Η ανέγερση του αρχαίου κτιρίου της Στοάς ξεκίνησε το 159 π.Χ. και ολοκληρώθηκε μετά από 11 χρόνια, το 148 π.Χ.^[2] Το σημερινό κτίριο της Στοάς αποτελεί ανακατασκευή του αρχαίου, ανεγέρθηκε μεταξύ 1953-1956 από την Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών και στεγάζει το Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Αγοράς. Η Στοά του Αττάλου ήταν, αν όχι το πρώτο, ένα από τα πρώτα και μεγαλύτερα «εμπορικά κέντρα» (με τη σύγχρονη έννοια του όρου) στην αρχαιότητα.

Στοά Αττάλου
Η Στοά του Αττάλου, αρχαία αγορά - Αθήνα
Γενικές πληροφορίες
Είδος	Δωρικός και Ιωνικός ρυθμός
Αρχιτεκτονική	αρχαία
Διεύθυνση	Οδός Αδριανού 24
Γεωγραφικές συντεταγμένες
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Αθηναίων
Τοποθεσία	Αθήνα
Χώρα	Ελλάδα
Έναρξη κατασκευής	159 π.Χ.
Ολοκλήρωση	138 π.Χ.
Αναστήλωση	1953-1956 από την Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών
Κατάσταση	πλήρως αναστηλωμένη
Χρήση	Εμπορική
Ένοικοι	Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Αγοράς και Athenian Agora Excavations
Ιδιοκτήτης	Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Αγοράς
Διαχειριστής	Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Αγοράς και Athenian Agora Excavations
Διαστάσεις
Γενικές διαστάσεις	120 × 20
Ύψος	25
Τεχνικές λεπτομέρειες
Όροφοι	2
Δομικό σύστημα	Τρίκλιτος ρυθμός
Υλικά κατασκευής
Υλικά	πεντελικό μάρμαρο
Σχεδιασμός και κατασκευή
Δημιουργός	Άτταλος Β΄
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Ιστότοπος
Στοά Αττάλου - Υπουργείο Πολιτισμού
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Περιγραφή

Κατά τις πρώτες αρχαιολογικές έρευνες της Αρχαιολογικής Εταιρίας σε συνδυασμό με τις ιστορικές μαρτυρίες βρέθηκε ότι η Στοά του Αττάλου είχε εμπορικό χαρακτήρα και ήταν ένα περικαλές οικοδόμημα μονόπτερου δίστυλου (κατά μήκος), τρίκλιτου ρυθμού, και το μοναδικό με όροφο (των αυτών διαστάσεων μήκους και πλάτους και κατά το ήμισυ του ύψους του ισογείου), συνολικού μήκους 120 μέτρων, πλάτους 20 μέτρων και ύψους 25 μέτρων, με δύο σειρές κιόνων (κιονοστοιχίες), και 21 καταστήματα στο βάθος (κατά μήκος) και των δύο ορόφων. Στο ισόγειο η εξωτερική κιονοστοιχία που αποτελούσε την πρόσοψη συνίσταται από 45 κίονες. Η εξωτερική κιονοστοιχία του ισογείου ήταν δωρικού ρυθμού και η εσωτερική κιονοστοιχία από αράβδωτους κίονες ιωνικού ρυθμού. Στον όροφο η εξωτερική κιονοστοιχία ήταν ιωνική και η εσωτερική περγαμηνού ρυθμού (με κιονόκρανα Περγάμου). Τα καταστήματα τη Στοάς ήταν τετράγωνες αίθουσες μήκους πλευράς 4,80 μέτρων. Στη βόρεια και νότια άκρη του οικοδομήματος υπήρχαν κλιμακοστάσια, με πολλά εδώλια, μορφής εξέδρας που οδηγούσαν στον όροφο του κτιρίου.

Γενικά η Στοά του Αττάλου ήταν φτιαγμένη από πωρόλιθο, ενώ οι ορθοστάτες των τοίχων, οι παραστάδες των θυρών, τα κατώφλια των δωματίων και οι κίονες ήταν από πεντελικό μάρμαρο. Στην αρχαιότητα αποτελούσε τον μεγαλύτερο στεγασμένο χώρο συνάντησης και περιπάτου των Αθηναίων και κυρίως τόπο εμπορίου. Η Στοά αυτή καταστράφηκε από τους Ερούλους το 267 (μ.Χ.) και ενσωματώθηκε στο υστερορρωμαϊκό Τείχος της Αθήνας.^[2] Επί Φραγκοκρατίας και Τουρκοκρατίας η Στοά χρησίμευσε ως οχύρωμα. Οι δε λίθοι των τοίχων της χρησιμοποιήθηκαν μαζί με άλλους λίθους για την ανέγερση δύο φράγκικων πύργων κοντά και πριν από τα Προπύλαια της Ακρόπολης των οποίων σώζονται ερείπια. Ο ένας μάλιστα από αυτούς τους πύργους (ΝΔ) χρησιμοποιήθηκε από τους τότε Αθηναίους ως χριστιανικός ναός με το όνομα της Παναγίας της Πυργιωτίσσης.

Αναστήλωση

Η αναστήλωσή της Στοάς του Αττάλου έγινε το 1953-1956 από την Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών, με σκοπό τη στέγαση του Μουσείου της Αγοράς. Τα έργα ανασκαφής έγιναν υπό τη διεύθυνση του Ιωάννη Τραυλού.^[2] Είναι ένα διώροφο κτίσμα με μήκος 116 μέτρα και πλάτος 19,4 μέτρα. Είναι ένα κτίσμα με κίονες από δωρικό και ιωνικό ρυθμό και τμήματά του κατασκευάστηκαν στην Πέργαμο.

Φωτογραφικό λεύκωμα

Εικ.1 Νοτιοδυτική όψη.	Εικ.2 Βορειοδυτική όψη.	Εικ.3 Εξωτερική όψη	Εικ.4 Εσωτερικά προς Β.	Εικ.4 Εσωτερικά προς Ν.
Εικ.1 Εξωτερική όψη.	Εικ.2 Οίκοι Στοάς.	Εικ.3 Η Αφιέρωση Αττάλου και συζύγου του.	Εικ.4 Έναρξη εργασιών αναστήλωσης 1952	Εικ.5 Υπογραφή Ε.Ε ένταξης Χωρών 12-4-2003.

Παραπομπές

1. «The Agora of Athens». ancient-greece.org. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2022.
2. «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Στοά Αττάλου». odysseus.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016.

Πηγές

Χριστοπούλου, Βασιλική (2012). «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Στοά Αττάλου». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2016.

Δείτε επίσης

• Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Αγοράς