Τα γεγονότα ή τα δεδομένα που περιγράφει το λήμμα έχουν μεταβληθεί και χρειάζεται ενημέρωση με πιο πρόσφατες πληροφορίες. Παρακαλούμε βελτιώστε το λήμμα ενημερώνοντάς το, μη ξεχνώντας να αναφέρετε και αξιόπιστες πηγές.
Μπορεί να υπάρχουν πληροφορίες και στη σελίδα συζήτησης του λήμματος.
Ειδυλλιακή άποψη των Ανακτόρων περί τα τέλη του 19ου αιώνα. Περιοδικό Εστία του 1893
Προϊστορία- αγορά - τα πρώτα χρόνια
Η εικόνα του κτήματος το 2009.
Στη σημερινή τοποθεσία των ανακτόρων πιστεύεται ότι βρισκόταν η Αρχαία Δεκέλεια, δήμος των Μεσογείων της αρχαίας Αθήνας, ενώ στο λόφο του Παλαιοκάστρου θεωρείται ότι οχυρώθηκαν οι Σπαρτιάτες στη διάρκεια του περίφημου Δεκελεικού πολέμου. Αρκετούς αιώνες αργότερα, επί Τουρκοκρατίας, το Τατόι υπήρξε οθωμανικό τσιφλίκι μαζί με τα γειτονικά του Μαχούνια και Λιόπεσι και ανήκαν το μεν πρώτο στον Ομέρ πασά της Καρύστου, τα δε δεύτερα στο γιο του μουφτή των Αθηνών Ακιασέ. Το τοπωνύμιο προέρχεται πιθανόν από το όνομα του αλβανοβλάχου φύλαρχου Τατόη. Μετεπαναστατικά το τσιφλίκι Τατόι αγοράστηκε από τον Φαναριώτη ευγενή Αλέξανδρο Καντακουζηνό που το παραχώρησε στην κόρη του Ελπίδα, ενώ τα τσιφλίκια Μαχούνια και Λιόπεσι αγοράστηκαν από τον Σκαρλάτο Σούτσο.
Το 1872, ύστερα από παρότρυνση του Ερνέστου Τσίλλερ, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ αγόρασε το κτήμα, συνολικής έκτασης 20.000 στρεμμάτων, από την οικογένεια Σούτσου αντί 300.000 δραχμών και τα τρία τσιφλίκια συνενώθηκαν σε ένα ενιαίο κτήμα.[1] Αν και ο Τσίλλερ προσδοκούσε να κατασκευάσει ένα τεράστιο ανακτορικό συγκρότημα, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ επιθυμούσε να αποκτήσει ένα κτήμα αναψυχής, παρά ένα ακόμη ανάκτορο.
Γι' αυτό τον λόγο ο Τσίλλερ σχεδίασε ένα απλό διώροφο σπίτι ελληνοελβετικού ρυθμού, με δίρριχτη στέγη, πάνω σε ψηλό βάθρο, το οποίο παραδόξως προοριζόταν, όχι ως ανάκτορο, αλλά ως βασιλικός ξενώνας, χρήση για την οποία ουδέποτε διατέθηκε. Το πρώτο αυτό κτήριο περατώθηκε το 1874 και χρησίμευσε ως η πρώτη εξοχική κατοικία της βασιλικής οικογένειας. Οι αυξανόμενες, όμως, ανάγκες της βασιλικής οικογένειας με την έλευση νέων μελών, ανάγκασαν τον Γεώργιο Α΄ να ανεγείρει μια νέα εξοχική κατοικία. Γι' αυτό τον λόγο επιλέχθηκε ο αρχιτέκτονας Σάββας Μπούκης, ο οποίος εστάλη το 1880 στη Ρωσία, προκειμένου να αποτυπώσει μια αγροικία αγγλικού τύπου και νεογοτθικού ρυθμού, έργο του Άγγλου αρχιτέκτονα Άνταμ Μένελαους, στο συγκρότημα ανακτόρων του «Πέτερχοφ», που ανήκε στον τσάρο Αλέξανδρο Β΄, θείο της βασίλισσας Όλγας.[2] Πρόκειται για την έπαυλη Farm Palace, αλλιώς "Αγροικία", στον τεράστιο κήπο του ανακτορικού συγκροτήματος του "Πέτερχοφ". Έτσι το 1884 άρχισε η κατασκευή του νέου ανακτόρου, η ο οποία ολοκληρώθηκε το 1886.[2] Εργασίες όμως στον κήπο καθώς και στο εσωτερικό της βασιλικής έπαυλης καθυστέρησαν τα εγκαίνιά της, τα οποία πραγματοποιήθκαν το Μάιο του 1889.
Στα τέλη του 19ου αιώνα κατασκευάστηκε μια σειρά κτισμάτων, που θυμίζουν αγροτικούς οικισμούς της δυτικής Ευρώπης. Παράλληλα κατασκευάστηκε μια σειρά βοηθητικών κτιρίων, όπως το σχολείο των βασιλοπαίδων ή οικία Λύδερς, το διευθυντήριο ή οικία Μύντερ, το ξενοδοχείο "Τατόιον", η οικία Στουρμ, οι ανακτορικοί στάβλοι, τα εργατόσπιτα, το Χάνι του Λύγδα κ.ά.
Το 1898, έπειτα από διαδοχικές αγορές, αλλά και με την παραχώρηση στον Βασιλιά από τη Βουλή ως ιδιωτική περιουσία του πρώην εθνικού κτήματος Μπάφι, παλιού μοναστηριακού τσιφλικιού, το Τατόι απέκτησε τη μέγιστη έκτασή του: 47.427 στρέμματα. Σε σχέση με τα 250.000 στρέμματα που κατείχε η οικογένεια Σούτσου και τα 300.000 του Ανδρέα Συγγρού, το κτήμα του Βασιλιά δεν ήταν το μεγαλύτερο στην Αττική. Ως κτήμα αναψυχής ήταν, αντιθέτως, το πρώτο στην Ελλάδα.
Παράλληλα με τη στρεμματική του μεγέθυνση, προχώρησε δραστήρια η οργάνωση της διαχείρισής του και η ανάπτυξη της υποδομής του. Στα έργα αυτά, απολύτως πρωτοπόρα στην Ελλάδα της εποχής, προϊστάμενος ήταν ο Χανς Λούντβιχ Μύντερ (1873-1892), Δανός δασολόγος και φιλέλληνας, καθώς και, στη συνέχεια, ο διάδοχός του στη διεύθυνση του κτήματος, Ότο Βάισμαν (1893-1914). Πρωτίστως, όμως, το Τατόι αποτελεί προσωπικό δημιούργημα του Γεωργίου Α΄, ο οποίος το σχεδίασε ως ένα κτήμα αναψυχής, που κυρίαρχο λόγο θα έχει το δάσος και δευτερεύοντα λόγο τα οικοδομήματα, προς μεγάλη απογοήτευση του Ερνστ Τσίλλερ, του αρχιτέκτονα της πρώτης βασιλικής κατοικίας, ο οποίος αρχικά είχε εκλάβει τον Γεώργιο Α΄ ως έναν άλλο Λουδοβίκο Α΄ της Βαυαρίας.
Τέλη 19ου αιώνα
Το νέο σπίτι πρωτοκατοικήθηκε από τον βασιλέα Γεώργιο το 1889, αμέσως δηλαδή μετά τον γάμο του Διαδόχου Κωνσταντίνου, στον οποίον αφέθηκε η χρήση του παλιού σπιτιού. Μέχρι το τέλος του 19ου αι. το Τατόι είχε αποκτήσει δύο ναούς. Τον Προφήτη Ηλία (1873), ένα ναό ιταλοβυζαντινής αισθητικής με ιδιαίτερο οδοντωτό διάκοσμο, που ήταν και το πρώτο κτίσμα που περατώθηκε στο κτήμα, καθώς και τον κοιμητηριακό ναό της Αναστάσεως (1899), σε σχέδια του ανακτορικού αρχιτέκτονα Αναστάσιου Μεταξά, με πρότυπο το βυζαντινό ναό της Παναγίας της Γοργοεπηκόου. Οικοδομήθηκε παράλληλα ένα υπασπιστήριο - αντίγραφο μιας δανικής έπαυλης στο Bernstorff, μερικές οικίες για αυλικούς υπηρεσίας, ένα τηλεγραφείο, η κατοικία του διευθυντή, τρία συγκροτήματα εργατόσπιτων, ένα οινοποιείο, ένα βουτυροκομείο, τρεις στάβλοι, αποθήκες, εργαστήρια και καταλύματα για τη Φρουρά. Ο παλιός ανεμόμυλος των Σούτσων μετατράπηκε σε πύργο, στον οποίο ο Γεώργιος Α΄ πρόσθεσε έναν όροφο και τον στεφάνωσε με επάλξεις. Μέσα στον πύργο διαρρυθμίστηκε ένα αρχαιολογικό μουσείο στο ισόγειο με τα ευρήματα των μικροανασκαφών στην περιοχή, ενώ στους ορόφους διαμορφώθηκε ένα μουσείο ζωολογίας με βαλσαμωμένα ζώα.
Το Τατόι είχε επίσης αποκτήσει 400 χιλιόμετρα οδικού δικτύου/αλεών, γέφυρες, άρτιο σύστημα υδροδότησης και πυρασφάλειας, καθώς και δύο μικρές τεχνητές λίμνες, τη Χήνα και την Κιθάρα. Δεδομένου ότι το διέσχιζε ο δημόσιος δρόμος της Χαλκίδας, το κτήμα είχε το χάνι του για τους περαστικούς, το περίφημο" Χάνι του Λύγδα". Απέκτησε επίσης ένα ξενοδοχείο, το «Τατόιον», που διαφημιζόταν στους ευρωπαϊκούς τουριστικούς οδηγούς της εποχής, πιθανόν έργο του Σάββα Μπούκη. Στα 1880, ο λόφος του Παλαιοκάστρου δεχτηκε το πρώτο του μνήμα (της Πριγκίπισσας Όλγας, που πέθανε σε ηλικία έξι μηνών), τριάντα τρία χρόνια προτού ενταφιασθεί εκεί, σε τάφο απέριττο, ο Γεώργιος Α΄.
20ος αιώνας
Άποψη του ανακτόρου του Τατοΐου.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα, ανεγέρθηκαν οι πέτρινοι στρατώνες, ενώ κατά την περίοδο μεταξύ 1913-14, επί βασιλείας Κωνσταντίνου Α΄, ανεγέρθηκε το κτίριο του προσωπικού. Άξιο προσοχής είναι το γεγονός πως παράλληλα με τον εξελληνισμό της ελληνικής βασιλικής δυναστείας, το Τατόι απώλεσε την αρχική αισθητική του ομοιογένεια και, οπωσδήποτε, όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό, τον βόρειο χαρακτήρα του.
Η μεγάλη πυρκαγιά του 1916 σηματοδότησε το τέλος της χρυσής εποχής, καθώς κάηκε το μεγαλύτερο μέρος του δάσους, κάηκαν κατά εκατοντάδες τα ελάφια που ο Γεώργιος είχε εισαγάγει από την Ουγγαρία, οι ανακτορικοί στάβλοι, ο ναός του Προφήτη Ηλία, ο πύργος στο λόφο του Ρολογιού, η οικία Λύδερς, καθώς και το παλιό ανάκτορο του Κωνσταντίνου Α΄. Ζημιές υπέστη επίσης και το τηλεγραφείο του Τατοΐου.
Βορειοδυτική άποψη του ανακτόρου.
Η ταραχώδης από πολιτικής άποψης περίοδος που ακολούθησε δεν επέτρεπε την άμεση ανασυγκρότηση. Ωστόσο, η τελευταία πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της περιόδου της Α΄ Αβασίλευτης Δημοκρατίας, χάρη στη φροντίδα όλων των διαδοχικών κυβερνήσεων, καθώς και, επίσης, στην επίβλεψη και την ικανότητα του νέου διευθυντή, Βασιλείου Δρούβα (1925-1961). Κατά την περίοδο, περίπου, προς το 1930, ανεγέρθηκε το συγκρότημα κατοικιών και εργαστηρίων, γνωστό ως «μάνδρα», όπως, επίσης, και ο σταθμός χωροφυλακής. Η παλινόρθωση της μοναρχίας οδήγησε στην προσθήκη στο κτήμα του κομψού διευθυντηρίου, έργο του Κωνσταντίνου Σακελλάριου, του μαυσωλείου, έργο πιθανόν του Εμμανούηλ Λαζαρίδη, καθώς και των διάσπαρτων πέτρινων φυλακίων της Φρουράς. Ωστόσο, επέφερε ραγδαίες τροποποιήσεις στην ίδια την έπαυλη, κατά τη διάρκεια μεγάλων επισκευαστικών εργασιών, οι οποίες έλαβαν χώρα μεταξύ του 1937 και του 1939. Αφαιρέθηκε το σύνολο του μεταλλικού δαντελωτού διακόσμου και αντικαταστάθηκε από βαριά στοιχεία από οπλισμένο σκυρόδεμα. Τειχίστηκαν ανοίγματα και διανοίχτηκαν νέα, ενώ καταργήθηκε και το νοτιοδυτικό αέτωμα της έπαυλης.
Ακολούθησε η περίοδος της κατοχής από τις δυνάμεις του Άξονα, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Δρούβας βρέθηκε σε δεινή θέση, καθώς όφειλε να διατηρήσεις τις ισορροπίες μεταξύ των κατοχικών δυνάμεων και του αντάρτικου της Πάρνηθας με απώτερο σκοπό την διάσωση του κτήματος. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1944, η πίεση του «βουνού» αυξήθηκε, ενώ κατά τους φθινοπωρινούς μήνες του ίδιου έτους, οι λεηλασίες πλήθυναν, με τελική κατάληξη μία κατάσταση πλήρους αναρχίας. Κατά την περίοδο των Δεκεμβριανών, το κτήμα, καθώς και η έπαυλη, διαλύθηκαν πλήρως, ενώ η μικρή κοινωνία που το αποτελούσε άρχισε να μετρά τους πρώτους νεκρούς της, στο γενικότερο χρονικό πλαίσιο του Εμφυλίου Πολέμου, ο οποίος βρισκόταν στις απαρχές του. Κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου, πιο συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 1945, το κτήμα κάηκε εκ νέου, γεγονός το οποίο, πιθανότατα, οφειλόταν σε βαθύτερα πολιτικά κίνητρα.
Ως αποτέλεσμα, το 1946, το κτήμα του Τατοΐου υποχρεώθηκε σε πλήρη επανεκκίνηση εκ του μηδενός. Με απώτερο σκοπό την αντιστάθμιση της απώλειας εσόδων, η οποία και προήλθε από την καταστροφή του δάσους, ο Δρούβας έδωσε έμφαση στην πώληση καυσόξυλων, στην παραγωγή κρασιού, καθώς και γαλακτοκομικών προϊόντων. Το 1952, ανεγέρθηκε το κομψής αρχιτεκτονικής νέο βουστάσιο, τα προϊόντα του οποίου, όπως, συνολικά, τα προϊόντα του κτήματος, διατίθονταν προς πώληση σε ξενοδοχεία, νοσοκομεία, ιδρύματα, καθώς και στρατόπεδα. Αρχιτέκτονες του κτήματος κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου ήταν οι Κ. Γκίνης και Αλ. Μπαλτατζής.
Με σημείο εκκίνησης τα τέλη του 1948, η βασιλική οικογένεια εγκαταστάθηκε σε μόνιμη βάση στην έπαυλη, παραμένοντας εντός αυτής έως πρωινό της 13ης Δεκεμβρίου 1967, ημέρας του Αντικινήματος κατά της Χούντας.
21ος αιώνας
Το 2003 το κτήμα και τα ακίνητα που ανήκουν σε αυτό περιήλθαν στην περιουσία του δημοσίου.
Στην πυρκαγιά που ξέσπασε στις αρχές Αυγούστου 2021 κάηκε μεγάλο τμήμα του δάσους του κτήματος. Επίσης από τη φωτιά καταστράφηκαν το κτίριο προσωπικού, η οικία φροντιστή, το κτίριο τηλεπικοινωνιών (τηλεγραφείο), το δασονομείο και το κτίριο του Διευθυντηρίου. Επίσης, από τη φωτιά κάηκαν δύο κοντέινερ στα οποία φυλάσσονταν αντικείμενα του παλατιού.[3]
Το Τατόι υπήρξε θέατρο σκηνών μεγάλης δραματικής εντάσεως, όπως η έξωση του Κωνσταντίνου Α΄ το 1917, η αγωνία και ο θάνατος του βασιλέα Αλεξάνδρου έπειτα από σηψαιμία από δάγκωμα πιθήκου το 1920, η ασθένεια και ο θάνατος του βασιλέα Παύλου το 1964. Άπειρες ήταν οι επίσημες ή ανεπίσημες συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν εκεί και οι οποίες επηρέασαν την πορεία των εθνικών και πολιτικών πραγμάτων: ιδιαίτερης σημασίας ήταν οι διαβουλεύσεις του θέρους του 1915, καθώς και οι συσκέψεις εν όψει της γερμανικής επιθέσεως τον χειμώνα του 1941 ή λόγω της κατάρρευσης του μετώπου τον επόμενο τραγικό Απρίλιο. Τρεις κυβερνήσεις ορκίσθηκαν στο Τατόι: του Ελευθερίου Βενιζέλου, τον Αύγουστο του 1915, στο παλαιό ανάκτορο του Κωνσταντίνου Α΄, του Δημητρίου Ράλλη, τον Νοέμβριο του 1920, στο νέο ανάκτορο, και του Γεωργίου Παπανδρέου, τον Φεβρουάριο του 1964, επίσης στο νέο ανάκτορο.
Επί βασιλείας Παύλου και Κωνσταντίνου Β΄, πολυάριθμες ήταν οι συναντήσεις, οι δεξιώσεις, τα γεύματα και οι θρησκευτικές τελετές που είχαν επίκεντρο το Τατόι. Πρέσβεις, ξένοι διπλωμάτες, πρωθυπουργοί κρατών, καλλιτέχνες και επιστήμονες, θρησκευτικοί άρχοντες, πρίγκιπες και δούκες συναντούσαν στα ανάκτορα τη βασιλική οικογένεια και επικοινωνούσαν σε κλίμα απλότητας και φιλοξενίας.
Εικόνα του Ανακτόρου και των κήπων
Το κτήμα περιήλθε στο Δημόσιο, συνολικά, τρεις φορές, το 1924, το 1973 και το 1994. Πάντοτε, έπειτα από καθεστωτικές αλλαγές, είτε καταβαλλόταν αποζημίωση στην τέως βασιλική οικογένεια, είτε δημευόταν το σύνολο της περιουσίας της.
Το 1924, έπειτα από την ανακήρυξη της Β΄ Ελληνικής Δημοκρατίας, κατασχέθηκε το σύνολο της βασιλικής περιουσίας (δημόσια και ιδιωτική), υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου. Για την ιδιωτική περιουσία επιδικάσθηκε αποζημίωση, την οποία, ωστόσο, ουδέποτε εισέπραξε η τότε τέως βασιλική οικογένεια.
Το 1973, η Χούντα των Συνταγματαρχών προχώρησε στην κατάργηση της μοναρχίας, καθώς και, παράλληλα, την δήμευση του συνόλου της περιουσίας της, επιδικάζοντας, εκ νέου, μία χαμηλής αξίας οικονομική αποζημίωση, την οποία, ωστόσο, ουδέποτε εισέπραξε, εκ νέου, η τέως βασιλική οικογένεια.
Το 1994, είκοσι χρόνια μετά το Δημοψήφισμα του 1974, η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου επί της ουσίας προχώρησε στη δήμευση του συνόλου της βασιλικής περιουσίας, δίχως, ωστόσο, την καταβολή οποιουδήποτε ύψους οικονομικής αποζημίωσης. Στη συνέχεια, η συγκεκριμένη κατάσχεση κρίθηκε ως παράνομη από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης δίκης, η επιχειρηματολογία του τέως βασιλέα Κωνσταντίνου βασίστηκε στην αξίωση σύμφωνα με την οποία η εν λόγω ιδιοκτησία αποκτήθηκε από τους προκατόχους του με νόμιμα μέσα και, ως εκ τούτου, υπόκειτο στην κανονική προσωπική κληρονομιά. Από την πλευρά του, το ελληνικό κράτος υποστήριξε πως η συγκεκριμένη ιδιοκτησία παρακολουθούσε το θεσμό της μοναρχίας και, ως εκ τούτου, κατόπιν της κατάργησης της μοναρχίας, η τελευταία όφειλε να επανέλθει, αυτομάτως, υπό τον έλεγχο του Δημοσίου.
Συγκεκριμένα, οι νομικοί εκπρόσωποι του ελληνικού Δημοσίου επεσήμαναν εντός σχετικού υπομνήματός τους πως για τον υπολογισμό του ύψους της οικονομικής αποζημίωσης θα πρέπει να συνεκτιμηθούν τρία κρίσιμα στοιχεία:
Ο Κωνσταντίνος και τα μέλη της οικογενείας του είναι απλοί πολίτες, ιδιώτες, δίχως προνόμια και, ως εκ τούτου, βάσει της συγκεκριμένης παραδοχής, η περιουσία οφείλει να αποτιμηθεί αποκλειστικώς σε χρήμα.
Οι αιτούντες δεν έχουν προχωρήσει στην καταβολή φόρων, καθώς και οποιασδήποτε άλλης μορφής οφειλών προς το Δημόσιο από κτήσεως της επίδικης περιουσίας.
Το ξενοδοχείο "Τατόιον" του κτήματος.Μεγάλο μέρος των εκτάσεων των επίμαχων κτημάτων είναι δασικά και ως τέτοια έχουν μικρή εμπορική αξία, εξαιτίας των περιορισμένων δυνατοτήτων αξιοποίησής τους.
Σε αυτές τις συνθήκες και σύμφωνα με τις νομικές και οικονομικές διαστάσεις που προσδίδουν στην υπόθεση τα προαναφερθέντα στοιχεία το ελληνικό κράτος καταλήγει να προτείνει προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ως αποζημίωση το ποσό των 15 δισεκατομμυρίων δραχμών.[4]
Το δικαστήριο αποφάσισε ότι η περιουσία που παρακολουθούσε το θεσμό της μοναρχίας είχε ήδη περιέλθει αυτόματα στο ελληνικό κράτος (Ανάκτορα Αθηνών στη οδό Ηρώδου Αττικού, η έπαυλη Ψυχικού, το ανάκτορο "Καραμπουρνάκι" κ.α.) το 1974 και ότι το κτήμα Τατοΐου, το κτήμα Πολυδένδρι και το Μον Ρεπό αποτελούσαν ιδιωτική περιουσία και η Ελληνική Δημοκρατία έπρεπε να πληρώσει εύλογη αποζημίωση στη τέως βασιλική οικογένεια, αν ήθελε να διατηρήσει στην ιδιοκτησία της αυτά τα ακίνητα και εκτάσεις.
Η τέως βασιλική οικογένεια τελικά αποζημιώθηκε. Το Ίδρυμα Άννα-Μαρία δημιουργήθηκε το 2003, με την απόδοση της αποζημίωσης για την κατάσχεση της περιουσίας της βασιλικής οικογένειας από το ελληνικό δημόσιο. Ο σκοπός του ιδρύματος όπως παρουσιάζεται από το ίδιο είναι παροχή βοήθειας σε ομάδες ανθρώπων ή περιοχές που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.[5]
Τον Μάρτιο του 2003 το Τατόι περιήλθε στην κυριότητα του κράτους και τον Σεπτέμβριο του ιδίου έτους κηρύχθηκε διατηρητέο από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, ύστερα από εισήγηση της Ελληνικής Εταιρείας για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Το Υπασπιστήριο του Τατοΐου.
Τον Ιούνιο του 2007, η κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή δήλωσε ότι σκοπεύει να μετατρέψει το κτήμα σε μουσείο.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα του 2012, εξετάζονται από το ελληνικό κράτος αγοραστές για το Τατόι, καθώς και για άλλες κρατικές ιδιοκτησίες.[6]
Από το 2012, oι "Φίλοι του κτήματος Τατοΐου" έχουν θέσει ως στόχο να αποκαταστήσουν το πρώην βασιλικό κτήμα και να το μετατρέψουν σε μουσείο και δημόσιο χώρο.[7]
Κλοπές πολιτιστικού υλικού και βανδαλισμοί έχουν συμβεί στο παλαιό ανάκτορο.[8][9][10] Το κτήμα Πολυδενδρίου Λάρισας είναι επίσης εγκαταλελειμμένο και τα κτήρια διαλύονται.[11]
Στις 20 Ιουλίου του 2019, ο πρωθυπουργόςΚυριάκος Μητσοτάκης στις προγραμματικές δηλώσεις του στην Βουλή προανήγγειλε την πολύπλευρη αξιοποίηση του πρώην βασιλικού κτήματος σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. [12]
Το 2022, στα πλαίσια των εργασιών, δόθηκαν στην δημοσιότητα φωτογραφίες με έργα τέχνης, άμαξες και άλλα παλιά αντικείμενα αξίας, πολλά από τα οποία ήταν σε απελπιστική κατάσταση. [13]
Το 2023, με απόφαση της κυβέρνησης, ο Κωνσταντίνος κηδεύτηκε ως ιδιώτης και χωρίς τιμές αρχηγού κράτους στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών ενώ η ταφή έγινε του, δίπλα στους γονείς του στο βασιλικό κοιμητήριο Τατοΐου. Λόγω της ταφής οι αρχές προχώρησαν σε άμεσο καθαρισμό του κοιμητηρίου από δέντρα που είχαν καεί στις δασικές πυρκαγιές του 2021, ενώ διαμόρφωσαν κατάλληλα τον χώρο για την πομπή και τους επισκέπτες[14]
Ο τάφος της Αλεξάνδρας πριγκίπισσας της Ελλάδας και βασίλισσας της Γιουγκοσλαβίας, κόρης του βασιλιά Αλέξανδρου της Ελλάδας.
Στις 6 Αυγούστου1899, με πρωτοβουλία της Βασίλισσας Όλγας, θεμελιώθηκε, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά, ο ναός της Αναστάσεως του Κυρίου στον λόφο που φέρει την ονομασία "Παληόκαστρο" και που είχε ενταφιαστεί η πριγκίπισσα Όλγα.[15] Από τότε όλα τα μέλη της βασιλικής οικογένειας ενταφιάζονται σε εκείνο τον χώρο σε λιτούς μαρμάρινους τάφος. Εξαίρεση αποτελεί το νεκρικό παρεκκλήσι του Κωνσταντίνου και της Σοφίας, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Εμμανουήλ Λαζαρίδη.[15] Στις 1 Σεπτεμβρίου 2020, διαπιστώθηκε βανδαλισμός του ταφικού μνημείου του Παύλου και της Φρειδερίκης.[16]
Βασίλισσα Αλεξάνδρα της Γιουγκοσλαβίας, Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα της Ελλάδας, κόρη του Αλέξανδρου Α΄ και σύζυγος του Πέτρου Β΄ της Γιουγκοσλαβίας. Έγινε μετακομιδή των οστών πρόσφατα στη Γιουγκοσλαβία.
Το Τατόι είναι βόρειο προάστιο των Αθηνών και αποτελεί συνοικία του Δήμου Αχαρνών - Θρακομακεδόνων. Αναπτύσεται στους ανατολικούς πρόποδες της Πάρνηθας. Στην περιοχή βρίσκονται αρκετά κλειστά κέντρα διασκέδασης και κτήματα στα οποία διασκεδάζουν κάτοικοι του λεκανοπεδίου. Επιπλέον, η περιοχή είναι γνωστή για τους ιππικούς ομίλους, στους οποίους κάτοικοι του λεκανοπεδίου έχουν την δυνατότητα να περνούν τον χρόνο τους στη φύση. Οι πιο διακεκριμένοι όμιλοι σε παγκόσμιο επίπεδο είναι ο Ι.Ο.Β.Ο.Π. (Ιππικός Όμιλος Βορείων Προαστίων), ο Ι.Ο.Β. (Ιππικός Όμιλος Βαρυμπόμπης) και το Mega Sports (Jockey Club).
Το Τατόι έχει μεσογειακό κλίμα με δροσερούς χειμώνες και ζεστά καλοκαίρια. Στις 10 Ιουλίου 1977 o σταθμός της Ε.Μ.Υ κατέγραψε μαζί με την Ελευσίνα το επίσημο ρεκόρ της ηπειρωτικής Ευρώπης με 48.0°C ενώ ο σταθμός του Ε.Α.Α κατέγραψε την ίδια μέρα το ανεπίσημο ρεκόρ των 48.7°C. [17]
Πολυμέσα
