Άλογα του Αγίου Μάρκου

Τα Άλογα του Αγίου Μάρκου, γνωστά επίσης ως Τέθριππο Θριάμβου (Triumphal Quadriga), είναι ένα σύνολο μπρούτζινων γλυπτών τεσσάρων αλόγων, αρχικά μέρος ενός μνημείου που αναπαριστούσε τέθριππο (quadriga, άρμα τεσσάρων αλόγων που χρησιμοποιούταν για αρματοδρομίες). Τα άλογα τοποθετήθηκαν στην πρόσοψη στην λότζια απάνω από τα προπύλαια της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου στη Βενετία, μετά από τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης το 1204. Παρέμειναν εκεί μέχρι τη λεηλασία τους από το Ναπολέοντα το 1797, αλλά επέστρεψαν το 1818. Τα γλυπτά έχουν αφαιρεθεί από την πρόσοψη και έχουν τοποθετηθεί στο εσωτερικό μουσείο μέσα στην Βασιλική για λόγους συντήρησης, ενώ στη λότζια έχουν τοποθετηθεί αντίγραφα.

Αντίγραφο των Αλόγων του Αγίου Μάρκου.

Τα αυθεντικά Άλογα στο Μουσείο.

Προέλευση

Τα γλυπτά χρονολογούνται από την κλασική αρχαιότητα και έχουν αποδοθεί στον αρχαίο Έλληνα γλύπτη του 4ου αιώνα π.Χ Λύσιππο, αν και αυτό δεν είναι ευρέως αποδεκτό. Αν και ονομάζονται μπρούτζινα, η ανάλυσή τους έχει δείξει ότι περιέχουν τουλάχιστον 96,67% χαλκό^[1], και έτσι θα πρέπει να θεωρούνται περισσότερο μη καθαρό κράμα χαλκού παρά μπρούτζου. Η υψηλή περιεκτικότητα σε κασσίτερο είχε αυξήσει την θερμοκρασία του καλουπώματος στους 1200–1300 °C^[2]. Ο υψηλής καθαρότητας χαλκός επιλέχθηκε για να επιτευχθεί πιο ικανοποιητική επιχρύσωση με τη τεχνική της χρήσης υδραργύρου.

Ιστορία

Είναι βέβαιο ότι τα άλογα μαζί με το τέθριππο με το οποίο αποτελούσαν σύνολο, βρίσκονταν για πολύ καιρό στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης. Μπορεί να ήταν τα "τέσσερα επιχρυσωμένα άλογα που στέκονται πάνω από τον Ιππόδρομου" που"ήρθαν από το νησί της Χίου από το Θεοδόσιο Β΄", όπως αναφέρεται στο έργο του 8ου ή αρχών 9ου αιώνα Παραστάσεις σύντομοι χρονικαί^[3]. Βρίσκονταν ακόμα εκεί το 1204, όταν λεηλατήθηκαν από τις Βενετικές δυνάμεις ως μέρος της λεηλασίας της πρωτεύουσας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας κατά την Τέταρτη Σταυροφορία. Τα κολάρα στα άλογα προστέθηκαν το 1204 για να καλύψουν τα μέρη όπου είχε κοπεί σε κάθε άλογο το κεφάλι, όταν μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη στη Βενετία^[4]. Σύντομα μετά τη Τέταρτη Σταυροφορία, ο Δόγης Ενρίκο Ντάντολο έστειλε τα άλογα στη Βενετία, όπου τοποθετήθηκαν στην πρόσοψη πάνω από την είσοδο της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου το 1254. Ο Πετράρχης τα θαύμαζε^[5].-

Το 1797, ο Ναπολέων αφαίρεσε με τη βία τα άλογα από τη Βασιλική και τα μετάφερε στο Παρίσι, όπου ενσωματώθηκαν στο σχεδιασμό της Αψίδας του Θριάμβου του Καρουζέλ μαζί με ένα τέθριππο.

Το 1815 τα άλογα επιστράφηκαν στη Βενετία από Λοχαγο Dumaresq. Είχε πολεμήσει στη Μάχη του Βατερλό και βρισκόταν με τις συμμαχικές δυνάμεις στο Παρίσι όταν επιλέχθηκε, από τον Αυτοκράτορα της Αυστρίας, να κατεβάσει τα άλογα από την Αψίδα του Θριάμβου και να τα επιστρέψει στην αρχική τους τοποθεσία στη Βενετία. Για την επιδεξιότητα με την οποία επιτέλεσε το έργο του, ο Αυτοκράτορας του χάρισε μια χρυσή ταμπακιέρα με τα αρχικά του γραμμένα με διαμάντια στο καπάκι^[6].

Εργασίες συντήρησης των Αλόγων του Αγίου Μάρκου.

Τα άλογα παρέμειναν στη θέση τους στη Βασιλική μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η συνεχόμενη ζημιά από την ατμοσφαιρική ρύπανση υπαγόρευσε την αντικατάστασή τους με ακριβή αντίγραφα. Από τότε, τα αυθεντικά άλογα εκτίθενται μέσα στη Βασιλική.